Kurs ishi topshirdi: To’rayev Umrzoq Qabul qildi

Arbobi daruni shaxr .-(shaxar ichkarisidagi arbobi). Shaxar ichidagi
ariq va anhorlar ustidan nazorat qilib, tozaligiga javob berardi.
Devoni arabxona-arablar jamoasi ishlarini, ulardan navkar olish va
ra`iyat qatoriga kiritish masalalarini xal qilardi.
Devoni tavjix – daftardor va devoni tanobxonaga itoat qilardi.
Avorij (ya`ni, soliq, xiroj, zakot va boj mablag`larining hisob-kitobi) devoni
va tavjix (ar. ya`ni, xarajat) devoni (daftarning aniqligi)ga javob berardi.
VI martabadagi amallar yuqoridagilardan pastroq hisoblanar edi. Birinchi
darajasi kitobdor amali. Olimlar fozillar va shoirlarning amirga peshkash
qilgan asarlarini amir qabul qilgandan so`ng, kitobdor uni olib kitobxonada tartib
bilan saqlar edi. XX asrning boshlarida amirlikda Buxoro va Karmanada davlat
kutubxonalari bo`lganiga Ahmad Zaki ma`lumot beradi
Ikkinchi baxshi Imorat, kutlov (qurilish) devonining sarfu xarajatiga
javob berardi.
Uchinchi amir saisxonasi devoni . Saroy otlari, xachir va tuyalari
uchun lozim bo`lgan egaru jabduq, girixband (bo`yinbog`), tumorcha, tabl
(nog`ora), tablcho`p, qamchi, muglay, jiga, gajjim, uzangi, yopingich va shunga
o`xshash narsalarni tayyorlaydigan amaldor bo`lgan.
To`rtinchi to`shaklar devoni . Amir xazinasiga tushadigan narsalarni
ro`yxatga olib, kiyim, qurol aslaxa va ularning sarf-xarajatiga javob berardi.
VII darajadagi amallar yuqoridagilardan pastroq hisoblanib, bular kichik
mushrif (mushrifi xurd,)paygirnavis , devoni mahram (mahramlar
devoni), devoni yasovul (yasovullar devoni, ar.m.) hisoblanar edi.
VIII darajadagi amallarga devoni sarkor muharriri (mirzosi), amlok
mirzosi , voqeanavis , omborxona mirzosi kirar edi.
Otaliq . Buxoroi sharif suvining idorasi, Samarqanddan
Qorako`lgacha bo`lgan suv taqsimoti uning qo`lida edi. Buxoro mirobligi va
dorug`aligi ham uning vazifasiga kirar edi.
Devonbegi kalon - katta devonbegi. Viloyat xiroji (xiroji
muazzafi) ning hisob-kitobi uning zimmasida edi. Davlat hisobidan to`shakxona
mehtari, g`alla zaxirasidan amlokdor, devoni kalon, devoni tanobxonaga
daftarlarga muvofiq xarajatlarni berardi. Qorako`l mirobligi ham devonbegi qo`lida
di
Parvonachi. Amir farmoniga binoan uning yorliqlarini umarolar va
zodagonlarga yetkazardi. Arabxona jamoasining raxbarligi ham uning zimmasida
edi.
4.
Dodhoh. Mazlumlar arz-dodlarini amirga yetkazib javobini
qattarardi. Amir ijozati bilan ba`zan o`zi ham arizalarni ko`rib chiqardi. Bu amal
sohiblarining amir xuzurida o`z o`rinlari bor edi. Amirning yaqinlariga beradigan
amal va mansablar quyidagicha bo`lgan:
Ko`kaldosh (asli kukrakdosh,). Amirning eng yaqin kishilaridan
bo`lib, uning dushmanlari, do`stlari va hayrhohlaridan xabardor bo`lib turardi.