Kurs ishi mavzu: Tijorat banklarining birinchi darajali kapitali va uning tarkibiy qismlarining tahlili

2-jadval. O’zbekistonda tijorat banklari likvidliligiga hamda kapital yetarliligiga qo’yilgan talablarning kuchga kirish sanasi.⁹

Ko’rsatkichlar	Kuchga kirish sanasi
	2015-yil	2016-yil	2017-yil	2018-yil	2019-yil
Regulyativ kapital, (K1)*	10%	11,5%	12,5%	13,5%	14,5%
I darajali kapital, (K2)*	7,5%	8,5%	9,5%	10,5%	11%
I darajali asosiy kapital	6%	7%	7,5%	8,5%	9,5%
Leveraj koeffisienti, (K3)	6%	6%	6%	6%	6%
Joriy likvidlik koeffisienti, (JLK)	30%	30%	30%	30%	30%
Likvidlilikni qoplash me’yori koeffisienti, (LQMK)		80%	90%	100%	100%
Sof barqaror moliyalashtirish me’yori koeffisienti, (SBMMK)				100%	100%

Bunday tavakkalchiliklar muammoli kreditlarning katta hajmi, sof zararlar, aktivlarning yuqori darajada o’sishi, foiz stavkalari bo’yicha yuqori darajali tavakkalchilikning yuzaga kelishi yoki tavakkalchilikka asosalangan faoliyatga jalb qilinish kabilarni o’z ichiga oladi, biroq ular bilan cheklanib qolmaydi.

Yuqoridagi regulyativ kapital tarkibiga nimalar kirishidan kelib chiqib, uning yetarliligi hozirgi kunda tijorat banklarimizdagi holatlari va unga qo’yilgan talablar bo’yicha to’xtalib o’tsak.
Tijorat banklarining regulyativ kapitali bir tomondan oxirgi himoya yostig’i vazifasini bajaradi.
Bu esa tijorat banklarini himoyalash desak ham noto’g’ri bo’lmasa kerak, chunki tijorat banklarini oxirgi chora sifatida foydalanishi mumkin.
Hozirgi kunda mamlakatimizdagi tijorat banklari regulyativ kapitali talablaridan kelib chiqib ularning yetarliligini ta’minlashga harakat qilmoqdalar.