|
Oʻqitish texnologiyasini loyihalash
Pedagogik vazifani belgilashda quyidagilarni inobatga olish maqsadga muvofiqdir:
– ta’lim maqsadlarini tahlil etish asosida oʻquv predmeti mazmunini aniqlash;
– oʻquv predmeti axborot tuzilmasini ishlab chiqish va uni oʻquv elimentlari tizimi koʻrinishida ifodalash;
– tahsil oluvchilarning oʻquv elimentlarini oʻzlashtirish darajalarini avvaldan belgilash;
– tahsil oluvchilarning dastlabki bilim darajasini aniqlash (bu koʻrsatkich oʻquv predmetining mazmuni asoslanadigan oʻquv materialini oʻzlashtirganlik darajasidan kelib chiqadi);
– moddiy baza hamda ta’limning tashkiliy shakllariga qoʻyiladigan chegaralarni belgilash.
Pedagogik vazifalarning hal etilishini ta’minlovchi oʻqitish texnologiyasini loyihalashga qaratilgan oʻqituvchi faoliyatining mazmuni metod, shakl va vositalar asosida shakllantiriladi.
Pedagog faoliyati mazmunini belgilovchi asosiy omillar:
– boshqarish turi;
– axborot almashish jarayonining turi;
– axborotni uzatish vositalarining tiplari va bilish faoliyatini boshqarish.
Oʻqitish jarayoniga faoliyat nuqtai nazaridan yondashish konsepsiyasiga asoslanib, uni tashkil etish quyidagi mantiqiy ketmaketligini asoslash mumkin: dastlab oʻquv materiali mazmunining tavsifi, uni oʻrganishdan koʻzlangan maqsad (oʻzlashtirish darajalari), shuningdek, pedagogik vazifaning qoʻyilish shartlari tahlil etiladi. Soʻngra, oʻqitishning mos ravishdagi metodlari hamda tahsil oluvchilarning bilish faoliyatini boshqarish tizimi ishlab chiqiladi. SHu asosda oʻqitish vositalarining roʻyxati tuziladi. Ushbu usul bilan hosil qilingan metod va ta’lim vositalarining yaxlit tizimi tashkiliy shakllar bilan uygʻunlashtiriladi, ya’ni, muayyan texnologiya ishlab chiqiladi.
Umumlashgan pedagogik texnologiyalar ma’lum psixopedagogik asoslarda qurilgan «sintetik nazariya» sifatida qaraladi.
Tatbiqiy pedagogik texnologiyalar oldindan rejalashtirilgan natijaga erishishga yoʻnaltirilgan kasbiy tayyorgarlik jarayonini loyihalash muammosini metodik jihatdan hal etishga yoʻnaltiriladi.
Bugungi kunda pedagogik texnologiyalar tatbiqiy asosini shaxsiy faoliyatli yondashuv, tanqidiyijodiy fikrlash, muammolarni hal etish, qaror qabul qilish va jamoada hamkorlikni qaror toptirishga oid pedagogik texnologiyalarni ishlab
chiqish ehtiyoji yuzaga kelmoqda. Ayni vaqtda ta’lim muassasalari amaliyotida quyidagi pedagogik texnologiyalardan samarali foydalanilmoqda:
Pedagogik jarayonda oʻzining yangi goyalami ishlab chiqish qobiliyatini doimo rivojlantiradigan va takomillashtiradigan oʻqituvchi iqtidorli hisoblanadi. Pedagogik ijodiyot oʻz mohiyatiga koʻra odamning yangi bilimlarni hosil qilish va takomillashtirish boʻyicha ijodiy kishining kasbiy, maxsus ifodasidir. Pedagogik izlanish o'qitishda doimo ma’lum yoʻnalishdagi sub’yektga nisbatan aniqlashtirilgan bo'ladi. Pedagogik izlanish natijasida yangilikning asosiy namoyon boʻlish shakllari kundalik oʻquv-tarbiyaviy muammolarning nostandart yechimlari, pedagogik ta’sir usullarining metodik va nazariy jihatdan mukammal ishlab chiqilishi, ixtiro etilishi va takomillashuvi hamda ulardan samarali foydalanishda koʻrinadi. Yangi ta'lim tizimi mazmuniga o‘tmishning qimmatbaho ma’ naviy qadriyatlarini kiritish va unutilayozgan yoki taqiqlangan ba’zi birlarini qayta tiklashdan maqsad oʻtmish oldida egilish emas, balki unga tayanib, ijodiy foydalangan holda rivojlanishning yangi pog‘onasiga chiqish demakdir.
Zamonaviy pedagogik texnologiya oʻzining pedagogika va boshqa fan yutuqlari bilan bogʻliq xususiy nazariyasiga ega; u birinchi galda oʻquv-tarbiyaviy jarayonini ilmiy asosda qurishga yoʻnaltirilgan, oʻqitishning axborotli vositalaridan va didaktik materiallardan, faol metodlardan keng foydalanishga asoslangan oʻqituvchi va oʻquvchilarning birgalikdagi faoliyatiga zamin yaratadi. Ta’lim ijtimoiy tizimning bir qismi boʻlib. u oʻz rivojlanishida jamiyat taraqqiyotining yoʻnalishlariga bogʻliq ravishda roʻy berayotgan aksariyat oʻzgarishlarga muvofiq oʻzgara boradi. Ana shu doirada innovatsiyalar taʻlim oldida turgan vazifalarni muvaffaqiyatli amalga oshirishning asosiy shartlaridan hisoblanadi.
Ta’lim jarayoni ta’lim texnologiyasining asosini, yadrosini tashkil etadi hamda ta’lim maqsadi, ta’lim mazmuni, tahsil oluvchi, ta’lim shakli, metod, vositalari va ta’lim beruvchi kabi elimentlardan iborat tizim sifatida namoyon bo‘ladi. Tarkibiy elimentlar o‘zaro birlik va aloqadorlikda ta’lim jarayonining umumiy mohiyatini yoritishga xizmat qiladi.
Ta’lim jarayoni bir nechta shartlarga muvofiq tashkil etiladi. Ular quyidagilardir:
1) ta’lim olish, muayyan nazariy hamda amaliy bilimlarni o‘zlashtirishga bo‘lgan ijtimoiy (yoki shaxsiy) ehtiyojlarning yuzaga kelishi.
2) ta’lim olish, muayyan nazariy hamda amaliy bilimlarni o‘zlashtirishga nisbatan ragʻbatning uygʻonishi .
3) tahsil oluvchining o‘quvbilish faoliyati mazmunini belgilash.
4)tahsil oluvchining o‘quvbilish faoliyatini boshqarishni yo‘lga qo‘yish omillarining mavjudligi:
Asosiy shartlar:
– ta’lim olishga bo‘lgan ehtiyoj.
– ta’lim olishga bo‘lgan ragʻbat.
– tahsil oluvchi faoliyatining mazmunini belgilash.
– tahsil oluvchi faoliyatini boshqarish.
– ta’lim jarayoni.
Do'stlaringiz bilan baham: |
