|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM ILM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
SOLIQLAR VA SUG’URTA FAKULTETI TALABASI SOTVOLDIYEVA SHAXRIZODA ANVARJON QIZINING IQTISODIYOT NAZARIYASI FANIDAN
KURS ISHI
Mavzu : Ishlab chiqarish omillari, ularning o`zaro ta`siri va rivojlanishi
Bajardi: Sotvoldiyeva Sh
O'qituvchi: Namozov O
Toshkent-2023
Mavzu: Ishlab chiqarish omillari, ularning o`zaro ta`siri va rivojlanishi
Mundarija:
Kirish Reja: 1. Ishlab chiqarish jarayonining iqtisodiy mazmuni va ijtimoiy shakllari 2. Ishlab chiqarish omillari va usullarining o`zaro ta`siri 3. Ishlab chiqarishning umumiy va pirovard natijalari
4. Ishlab chiqarish samaradorligi va uning ko`rsatkichlari tahlili
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezident I.А. Karimov boshchiligida davlatimiz tomonidan ishlab chiqilgan o‘zining mustaqil taraqqiyot yo`liga asoslangan holda to‘la ishonch bilan bosqichma-bosqich bozor iqtisodiyotiga o‘tib bormoqda. Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov aytganlaridek, «Siyosiy mustaqillik — rivojlangan, o'zaro mutanosib, to'laqonli iqtisodiyot bilan mustahkamlanmas ekan, bor-yo‘g‘i quruq, balandparvoz gaplar, soxta obro‘ orttirish vositasiga aylanib qolaveradi»1. Mustaqillik yillari davomida milliy xo‘jaligimiz iqtisodiy jihatdan mustahkamlanib, oldingi sotsialistik tizimdan meros bo‘lib qolgan bir tomonlamalik va inqiroz holatidan chiqarildi hamda Prezidentimiz aytganlaridek, «Avvalambor, iqtisodiyotning barqaror o‘sishi ta’minlandi, makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlik mustahkamlandi, iqtisodiyot va uning ayrim sohalaridagi mutanosiblik kuchaydi»2. Ushbu davrda bozor mexanizmining tarkibiy qismlari qaror topdi va uning infratuzilmalari vujudga keltirilib, rivojlantirildi. Hozirgi kunda esa, iqtisodiy islohotlami yanada chuqurlashtirish, iqtisodiyotni har taraflama erkinlashtirish amalga oshirilmoqda. Eng muhimi, shu davr ichida milliy istiqlol g‘oyasi va mafkurasi shakllanib, kishilarimiz ongiga singib bormoqda. Mamlakatimiz birinchi Prezidenti I.A.Karimov aytganlaridek, “Istiqlol mafkurasi ko‘p millatli O‘zbekiston xalqining ezgu g‘oya - ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot barpo etish yolidagi asriy orzu intilishlari, hayotiy ideallarini o'zida aks ettiradi”. Qolaversa, ushbu davr mobaynida bozor munosabatlari hayotimizga, xo‘jalik faoliyatimizga chuqur kirib bormoqda va uning yangi-yangi qirralari namoyon bo‘lib, ko‘z o'ngimizda oydinlashmoqda, kishilarda bozor ko‘nikmalari, mulk egasi sifatidagi hissiyotlar yuzaga kelmoqda. Bu erishgan yutuqlarimiz natijasida shakllanib, rivojlanib kelayotgan milliy iqtisodiyotimiz ushbu asrda biz yashayotgan umumiy uyimiz, ya’ni yangilanayotgan vatanimizning hayotiy asosini, uning kclgusidagi taraqqiyot manbaini tashkil etadi. Bunday yangilanish jarayonida biz uchun ilgari uncha tanish bo'lmagan qonun-qoidalar, tushunchalar, xo‘jalik yuritish mexanizmlari, usullari, tamoyillari kirib kelmoqda. Mulkdorlar, tadbirkorlar, sohibkorlar, tijoratchilar, aksionerlar, bankirlar, biqa egalari va xodimlari, menejerlar, brokerlar va boshqa bozor. iqtisodiyoti amaliyotchilaridan iborat yangi ijtimoiy guruh va qatlamlar shakllanmoqda. Lekin birinchi Prezidentimiz asariaridan, ayniqsa, Oliy Majlis - Qonunchilik palatasi va Senatining qo'shma majlisida qilgan ma’ruzasidan bizga shu narsa ma’lum bo`lib turibdiki, erishilgan yutuqlar bilan bir qatorda bugungi kunda o‘z yechimini topmagan muammolar, hal qilinishi lozim bo`lgan vazifalar ham mavjud. Ko'pgina korxonalarning zarar ko‘rib ishlayotganligi, ularning moliyaviy ahvoli qiyinlashib, bankrotga uchrayotganligi, kichik biznes va xususiy tadbirkorlarning, mulkdorlar sinfining sekin shakllanayotganligi, iqtisodiyotda ular ulushining kamligi, qishloqda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish, fermer xo‘jaliklarini rivojlantirish qiyinchiliklari, tovar, xizmat va kapital eksportining sekin o'sayotganligi va boshqalar shular jumlasidandir. Agar oldimizda «Milliy boylikning ko‘payishini, respublikaning mustaqilligini, odamlaming munosib turmush va ish sharoitlarini ta’minlaydigan qudratli, barqaror va jo'shqin rivojlanib boruvchi iqtisodiyotni barpo etish»3 kabi buyuk vazifa turganligini, bunday iqtisodiyot — birinchi Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, strategik maqsadimiz bo‘lgan huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyatni barpo qilishning asosi ekanligini e’tiborga olsak, iqtisodiy muammolarimiz naqadar ko‘pligi va murakkabligi yanada ayon bo'ladi. Ana shu va boshqa muhim iqtisodiy masalalarni tezroq hal qilish, ularning yechimini izlab topish, milliy istiqlol mafkurasining mazmunini va xususiyatlarini tushunish ko‘p jihatdan kishilaming iqtisodiyot sirlarini, ayniqsa, bozor va bozor iqtisodiyoti munosabatlarining mazmunini, ularning talablari va xususiyatlarini, qonun-qoidalarini, amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlaming, uni chuqurlashtirishning, iqtisodiyotni erkinlashtirishning maqsadi va mohiyatini chuqurroq bilishlariga bog‘liqdir. Iqtisodiyot nazariyasi fani iqtisodiyot tushunchalarini, uning qonun-qoidalarini, tejamli xo‘jalik yuritish sirlarini, turli kishilar va xo‘jaliklarning bir-birlari bilan manfaatli iqtisodiy aloqada bo'lib, unumli mehnat qilish yo‘llarini va shartlarini o'rgatadi. Iqtisodiyot nazariyasi fani mamlakatimizda yashayotgan hamma kishilaming daromadlari, ularning turmush darajasi faqat milliy iqtisodiyot taraqqiyotiga bog‘liqligini, shu yurtda mehnat qilayotgan kishilaming ijodiy mehnati bilan vujudga kelgan milliy mahsulotning ko'payishi, uning to‘g‘ri taqsimlanishi va foydalanilishi, milliy pul barqarorligi bilan bog'liqligini ham o‘rgatadi hamda milliy istiqlol mafkurasining odamlar ongida shakllanishiga, ularning intellektual kamolotga erishuvida muhim rol o'ynaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
