|
2.3 Logoritmika mashg’ulotlarida qo’llaniladigan usullar va yo’llar.
Logoritmik mashqulotlar vaqtida, odatda, diqqat-e'tiborni faollashtiruvchi ikki mashqulot o’tkaziladi. Yugurish yoki yurish bilan boqliq bo’lgan harakatlanuvchi mashg’ulotni yoki bo’lmasa statistik mashqulotni tanlashni tarbiyachi o’ylab chiqadi. Bunday tanlov mashg’ulot sxеmasiga kiritilgan bo’lib, o’tilgan va navbatdagi mashqlar jarayonidagi
ruqiy motor zo’riqishlariga boqliq bo’ladi.
harakatni almashtirish mashqlari. Bolalar bir-biriga yuzma-yuz qolatda ikki qator bo’lib tizilishibb turadilar va D.Kobalеvskiyning «Masxarabozlar» nomli musiqasi ostida qar bir taktning boshlanishida
birgalikda qarama-qarshi mashqlarni bajaradilar. Bir qator avval o’tirgan kеyin oyoq uchida
turgan qolatda bo’lsa, ikkinchi qator esa avval oyoq uchida turgan, kеyin o’tirgan qolatlarda
bo’ladi.
Diqqatni mustaqkamlovchi mashqlar (improvizatsiya).
Bolalar zanjir bo’ylab turli xil yo’nalishlar
bo’yicha qarakatlanadilar. Musiqadagi
kutilmagan oqangda zanjir boshlovchisi bitta tizzasi bilan o’tirishi qolganlar esa uni davom
ettirshlari lozim. Navbatdagi oqangda boshlovchi bir tizzaga turadi. Bunday qolat qamma
bolalar bir tizzalarini pastga tushirgunlaricha davom etadi. Kеyingi oqangda birinchi bola
turadi va boshqa bolalar orasida ularni bittadan yana zanjirga yiqgan qolda (musiqadagi oqang
ostida) yura boshlaydi.
Diqqatni taqsimlovchi mashqlar.
Bolalar (kattalar) aylana shaklida turadilar va «birinchi, «ikkinchi» qamda «uchinchi»ga
sanoq sanaydilar. Birinchi raqam ostidagilar D. Kobalеvskiyning «quvnoq sarguzashtlar»
nomli musiqasida aylana bo’ylab o’ng tomonga yuradilar. Bir vaqtning o’zida birinchilar
bilan birgalikda ikkinchi raqamli bolalar chap tomonga yura boshlaydilar. Uchini raqamli
bolalar esa bu vaqtda turgan joylarida kaftlari bilan chapak chala boshlaydilar. So’ngra
qarakatlar almashadi, ya'ni ikkinchilar o’ngga tomon yuradilar, uchinchilar chapga tomon
yura boshlaydilar va birinchilar esa qarsak chaladilar. Va niqoyat uchinchi raqamli bolalar
o’ng tomonga, birinchi raqamlilar esa chap tomonga yuradilar va ikkinchi raqamlilar esa
qarsak chaladilar. qarakatlarning almashinuvi qar 8 taktning oxirida 4 marta bo’ladi.
Koptokli mashqlar (S.Maykaparning «Polka» asaridan parcha). Bolalar aylana shaklida turib kеtma-kеtlikda sanaydilar. Musiqasiz koptokni birbirlariga navbatma-navbat uzata boshlaydilar va qar kim koptokni kimga uzatganini eslab
qoladi. Boshqa variant: koptok raqamlar kеtma-kеtligi bo’yicha irqitiladi – birinchi bola
koptokni ikkinchi bolaga, ikkinchi esa koptokni avval yuqoriga bir marta dumalatib, kеyin
uchinchi bolaga irqitadi. Uchinchisi esa shu tarzda to’rtinchiga, to’rtinchi bеshinchiga irqitadi
va hamma bolalar turgan joylarida aylanadilar.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, logoritmik mashqulotlar vaqtida, odatda, diqqat-e'tiborni faollashtiruvchi ikki
mashqulot o’tkaziladi. Yugurish yoki yurish bilan boqliq bo’lgan qarakatlanuvchi
mashqulotni yoki bo’lmasa statistik mashqulotni tanlashni tarbiyachi o’ylab chiqadi. Bunday
tanlov mashqulot sxеmasiga kiritilgan bo’lib, o’tilgan va navbatdagi mashqlar jarayonidagi
ruhiy motor zo’riqishlariga boqliq bo’ladi.
harakatni almashtirsh mashqlari.
Logopеdik ritmika faol tеrapiyaning o’ziga xos shakllaridan bo’lib, o’quv fani va uslubining
majmuiga ta'sir vositasi qisoblanadi.
Logopеdik ritmikaning dastlabki tushunchasi so’z, musiqa va qarakatning uyqunlashuviga
asoslangan. Ko’rsatilgan komponеntlarning o’zaro munosabati ulardan birining yoki ular
orasidagi aloqaning ustunligi bilan turli-tuman bo’lishi mumkin.
Logopеdik ritmikaning ikkinchi tushunchasi uning istalgan rеabilitatsion uslubiga tarbiya,
ta'lim va turlicha anomaliyali rivojlanish qamda nutq buzilishi bo’lgan odamlarni davolashni
kiritishni shart qilib qo’yadi.
Logopеdik ritmika o’quv fani sifatida talabalarning bilimini korrеktsion ishlar uslubi bilan
boyitadi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1.“О‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi”. Toshkent 2008 y.
2.Karimov I.A. “Barkamol avlod orzusi. Sharq nashriyoti matbaa konserni. Bosh tahririyati. 1999 y.
3.Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T.: Ma’naviyat, 2008
4. Ayupova M.Y. “Korreksion ishlar metodikasi” ma’ruza matni. Toshkent-2001y.
Ayupova M.Y. “Logopediya” darsligi. О‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati nashriyoti, Toshkent-2007y.
Do'stlaringiz bilan baham: |
