Курилишда илмий-техник вазифаларни ечиш усуллари

учинчидан, тадқиқотларни ташкил этиш услубий норматив билимлар ёрдамида оптималлаштирилади.

Методология даражалари (Э.Г.Юдин концепцияси)
1. Фалсафий методология - билимларнинг умумий тамойиллари ва умуман фаннинг категорик тузилиши (масалан: диалектик усул, концептуал таҳлил усули ва бошқалар).
2. Умумий илмий методология - жуда кўп илмий фанларга таъсир кўрсатадиган умумий илмий тушунчалар.
(Масалан:
- мазмунли умумий илмий методологик концепциялар - тизим ёндашуви, кибернетик ёндашув ва бошқалар.
- расмий умумий илмий тушунчалар: амалий математика фанлари доирасидаги тушунчалар, фаннинг мантиқий ва методикаси соҳасидаги тадқиқотлар (фан тилини таҳлил қилиш),
3. Аниқ илмий методология - маълум бир махсус илмий интизомда қўлланиладиган усуллар, тадқиқот усуллари ва процедуралари тўплами.
(Масалан, иқтисодий таҳлил доирасида қуйидагилар қўлланилади: статистик-иқтисодий усул, ҳисобий-конструктив усул, баланс усули, монографик усул ва бошқа махсус усуллар).
4. Тадқиқот методикаси ва техникаси, яъни бир ҳил ва ишончли эмпирик материални ва уни бирламчи қайта ишлашни таъминлайдиган процедуралар тўплами, ундан кейин у фақат мавжуд билимлар қаторига киритилиши мумкин.
УСУЛ (МЕТОД) ТУШУНЧАСИ
МEТОД ("йўл") - натижага эришишнинг онгли усули, маълум бир фаолиятни амалга ошириш, муайян вазифаларни ҳал қилиш.
Усул ўрганиш фаолиятининг хар хил турларида аниқ қабул қилинган, аниқ ва бошқариладиган идеал режага асосланган таниқли ҳаракатлар кетма-кетлигини ўз ичига олади.
ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТ УСУЛИ
- объектив ва мазмунли, тизимли ва асосли билимларга йўл;
- қўйилган муаммоларни ҳал қилиш усули ва янги билимларни эгаллаш усули.
Илмий тадқиқот усули
- маълум бир принцип асосида қурилган ҳаракатлар, техникалар, операциялар кетма-кетлигидан иборат;
- билиш жараёнини тартибга солувчи махсус тадқиқот принциплари, нормалари, қоидалари тўплами орқали аниқланади - тадқиқот муаммоларини ҳал қилиш бўйича рационализация қилувчи фаолият;
- идрок этилаётган объект ва билиш жараёнининг қонуниятларининг мавҳум-назарий қонуниятларини ифодалайди, яъни бу илгари олинган умумий билимларнинг маълум тўпламига асосланган билиш йўлидир.