Kurash с (105 R) Pechatga p65

Birinchi mashg‘ulot
1. Kurashchining yakka holdagi turishi, o‘ng, chap, turish,
yuqori, o‘rtacha, past turish.
2. Kurashchi tik turib, yakka holda siljish, oldinga, orqaga,
chapga, o‘ngga qadam bilan siljib yurish sakrab-sakrab siljish.
Ikkinchi mashg‘ulot
1. Kurashchilar o‘rtasidagi masofa, uzoq, o‘rta, yaqin ma-
sofalar, ushlamasdan turgandagi masofa.
2. Kurashchining raqibi bilan turish holati, o‘ng, chap,
frontal, yuqori, o‘rtacha, past, turli xilda.
Uchinchi mashg‘ulot
Kurashchilarning juft-juft bo‘lib turli masofada bir-birini
ushlamay va turli xilda ushlab siljishi, sherigi bilan o‘zaro ta’sir
ko‘rsatib, qadam bilan siljish (oldinga, orqaga, o‘ngga, chap-
ga) ma’lum masofoda turib (masofani saqlab va uni buzib)
siljish, sherigini ushlamay turib u bilan turli tomonga sakrab-
sakrab siljish.
To‘rtinchi mashg‘ulot
Ushlash, yaktak yengini bir tomondan, yaktak yengini har
ikki tomondan, belbog‘ni old tomondan bilakka o‘rab olib ush-
lash, belbog‘ni orqa tomondan bilakka o‘rab olib ushlash.
Beshinchi mashg‘ulot
Ushlash, belbog‘ni yondan, bir tomondan ushlash, belbog‘ni
ikki tomondan ushlash, belbog‘ni qo‘lini raqibining qo‘li ora-
sidan o‘tkazib bir tomondan ushlash.
Oltinchi mashg‘ulot
Ushlash, qo‘li bilan raqib yelkasidan ushlash, chap yoqa-
sining orqa tomonidan ushlash.
Yettinchi mashg‘ulot
Ushlash, raqib harakatini siqib qo‘yadigan qilib ushlash,
yaktagini og‘ishtirma qilib ushlash, qulochlab olish.
Sakkizinchi mashg‘ulot
Muvozanatdan chiqarish, o‘zidan o‘ngga va chapga siltab,
o‘ziga siltab tortib va o‘zidan orqaga itarib siltab, o‘z atrofida
o‘ngga va chapga aylanib. Usulni qo‘llash uchun raqibning
muvozanat yo‘qotishidan foydalanish.
To‘qqizinchi va o‘ninchi mashg‘ulot
o‘rganilgan taktik usul-
larni takrorlash va mustahkamlashga bag‘ishlanadi.

---

48
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan sakkizta mashg‘ulotning har biri
sekin sur’atda yugurish, gimnastika mashqlaridan tashkil topishi
kerak. Ular besh daqiqadan oshmasligi zarur. Yugurish, mashq-
lar muskullar zo‘riqishini yo‘qotish, nerv sistemasiga dam
berish maqsadida kiritiladi. O‘rgatishning ikkinchi bosqichi to‘rt
haftani talab etadi.
Uchinchi bosqich xuddi ikkinchi bosqich kabi trenirovka
bosqichidan iboratdir. Bu bosqichda kurash texnikasining ayrim
elementlari o‘rganiladi. Bundan tashqari, bu polvonlar tayyor-
lashdagi muhim bosqich bo‘lib, shug‘ullanuvchilardan ancha-
gina jismoniy kuch sarflashni talab etadi. Binobarin, kuch va
nerv nagruzkalari birinchi bosqichdan uchinchi bosqichgacha
asta-sekin oshirib boriladi va to‘rtinchi bosqichda eng yuksak
darajaga ko‘tariladi. Shunday qilib, kurashishga o‘rgatishning
to‘rtinchi bosqichida turli xilda uloqtirishlar: yelkasidan oshirib
otish, quchoqlab olib raqib oyog‘ini oyoq bilan ilashtirib olish,
kurashchining o‘z tizzalarini raqib tizzalariga tirab, uni ko‘tarib
olishi, oyoq chalish, yonboshga qo‘yib yelkadan oshirib otish,
umbaloq oshish, raqib oyog‘iga urish, gavdasini egish, to‘nta-
rilib, o‘rab olish usullari o‘rganiladi.
Shunday qilib, kurash tushishga o‘rgatishning uchinchi bos-
qichi 34 mashg‘ulotni, ya’ni 3 oy muddatni talab etadi.
O‘rgatishning uchinchi bosqichi tugagandan keyin oila dav-
rasida o‘smirlarni kurashchilar safiga qo‘shilganligi bilan tan-
tanali ravishda tabriklash va ularga muvaffaqiyatlar tilash kerak.
Kurashga o‘rgatishning to‘rtinchi bosqichi -yakunlovchi
bosqich hisoblanadi. Bu davrda o‘smirlar mustaqil ravishda bel-
lashuvlarni boshlab yuboradilar va bularda kurashga o‘rgatishning
avvalgi bosqichlarida egallangan va bundan buyon bir necha yil
qo‘llanilib takomillashib boriladigan ko‘nikma va malakalarni
amalda qo‘llaydilar.