Kumush oksidining ammiakdagi

kumush oksidining ammiakdagi
1. Butin-1, butadiyen-1,3 va 2-metilbutadiyen-l,3 dan iborat aralashmani to'la bromlash uchun 2,4 mol brom sarflandi, shuncha miqdordagi aralashmaga kumush oksidining ammiakdagi eritmasi ta'sir ettirilganda 48,3 g cho'kma tushdi.Boshlang'ich aralashmadagi diyenlarning miqdorini (mol) aniqlang.A) 1,0 B) 1,2 C) 0,9 D) 0,3
2. Butin-1, butadiyen-1,3 va 2-metilbutadiyen-l,3 dan iborat aralashmani to'la bromlash uchun 2,4 mol brom sarflandi, shuncha miqdordagi aralashmaga kumush oksidining ammiakdagi eritmasi ta'sir ettirilganda 48,3 g cho'kma tushdi.Boshlang'ich aralashmadagi alkin(lar)ning miqdorini (mol) aniqlang.A) 1,0 B) 1,2 C) 0,9 D) 0,3
3. Dixloretanning ikkita izomerlari aralashmasi ishqorning spirtdagi eritmasi bilan qizdirildi. Ajralgan gazlar kumush (I)oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda 12 g cho’kma hosil bo’ladi. Xuddi shunday miqdordagi aralashma ishqorning suvdagi eritmasi bilan qizdirilishidan olingan gazlar Ag2O ning ammiakdagi eritmasidan o’tkazil-ganda esa 4,32 g cho’kma hosil bo’lsa, dastlabki aralash-madagi 1,1- dixlor etanning hajmiy ulushini aniqlang. A) 75 B) 80 C) 40 D) 60
4. Dixloretanning ikkita izomerlari aralashmasi ishqorning spirtdagi eritmasi bilan qizdirildi. Ajralgan gazlar kumush (I)oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda 12 g cho’kma hosil bo’ladi. Xuddi shunday miqdordagi aralashma ishqorning suvdagi eritmasi bilan qizdirilishidan olingan gazlar Ag2O ning ammiakdagi eritmasidan o’tkazil-ganda esa 8,64 g cho’kma hosil bo’lsa, dastlabki aralash-madagi 1,1- dixlor etanning hajmiy ulushini aniqlang. A) 75 B) 80 C) 40 D) 60
5. Dixloretanning ikkita izomerlari aralashmasi ishqorning spirtdagi eritmasi bilan qizdirildi. Ajralgan gazlar kumush (I)oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda 19,2 g cho’kma hosil bo’ladi. Xuddi shunday miqdordagi aralashma ishqorning suvdagi eritmasi bilan qizdirilishidan olingan gazlar Ag2O ning ammiakdagi eritmasidan o’tkazil-ganda esa 6,48 g cho’kma hosil bo’lsa, dastlabki aralash-madagi 1,1- dixlor etanning hajmiy ulushini aniqlang. A) 37,5 B) 62,5 C) 40 D) 60
6. Dixloretanning ikkita izomerlari aralashmasi ishqorning spirtdagi eritmasi bilan qizdirildi. Ajralgan gazlar kumush (I) oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda 19,2 g cho’kma hosil bo’ladi. Xuddi shunday miqdordagi aralashma ishqorning suvdagi eritmasi bilan qizdirilishidan olingan gazlar Ag2O ning ammiakdagi eritmasidan o’tkazil-ganda esa 10,8 g cho’kma hosil bo’lsa, dastlabki aralash-madagi 1,1- dixlor etanning hajmiy ulushini aniqlang. A) 37,5 B) 62,5 C) 40 D) 60
7. Dixloretanning ikkita izomerlari aralashmasi ishqorning spirtdagi eritmasi bilan qizdirildi. Ajralgan gazlar kumush (I) oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda 9,60 g cho’kma hosil bo’ladi. Xuddi shunday miqdordagi aralashma ishqorning suvdagi eritmasi bilan qizdirilishidan olingan gazlar Ag2O ning mmiakdagi eritmasidan o’tkazilganda esa 6,48 g cho’kma hosil bo’lsa, dastlabki aralashmadagi 1,1- dixlor etanning hajmiy ulushini aniqlang. A) 75 B) 80 C) 40 D) 60
8. . 166,2 kPa va 27°C da turgan 3 litr asetilenga kumush oksidining ammiakdagi eritmasi qo’shildi hosil bo’lgan asetilenid xlorid kislotada eritilganda qanday massadagi cho’kma tushadi. A) 14,35 B) 28,7 D) 43,05 D) 57,4
9. 166,2 kPa va 27°C da turgan asetilendan Kucherov reaksiyasi bo’yicha qanday massadagi (g) organik modda hosil bo’ladi? (ƞ = 80%) A) 3,52 B) 4,4 C) 5,88 D) 8,8
10. Asetilen va butindan iborat aralashma kumush oksidning ammiakdagi eritmasi orqali o’tkazilganda olingan qattiq modda massasi dastlabki uglevodorodlar massasidan 7.5 marta katta. Dastlabki aralashmadagi C va H atomlar nisbatini aniqlang #:7:8
11. C2H2 va CH3CH2CCH dan iborat aralashma Ag2O ning ammiakdagi eritmasidan o’tkazilganda olingan qattiq modda dastlabki uglevodorodlar massasidan 7,4 marta katta dastlabki aralashmadagi C va H atomlari nisbatini aniqlang. #:7:8
12. CH4, C2H2 va propendan iborat aralashma Br2 eritmasidan o’tkazilganda arlashma hajmi 4 marta kamydi. Dastlabki aralashma ortiqcha Ag2O ammiakli eritmasidan o’tkazilganda hajm 1.25 marta kamaygan bo’lsa, dastlabki aralashmadagi alken massa ulushi (%) aniqlang. #:71.5
13. 8,96 litr (n.sh.) etan va asetilendan iborat aralashmada vodorod atomlari uglerod atomlaridan 1,5 marta ko’p bo’lsa, shunday aralashma kumush oksidining ammiakdagi eritmasi bilan ishlanganda ajralgan cho’kma massasini (g) hisoblang.
A) 96 B) 72 C) 48 D) 24
Trimerlash
1. N. D. Zelenskiy bilan B. A. Kazanskiy reaksiyasi bo’yicha 138,5 kPa va 127°C da turgan x_litr asetilendan 9,36 g benzol olindi. x_ning qiymatini hisoblang. (ƞ = 80%)
A) 3,36 B) 3,6 C) 8,064 D) 10,8
alken, alkin va vodoroddan iborat aralashma
1. . Alkan degidrogenlandi. Natijada alken, alkin va vodoroddan iborat aralashma hosil bo’ldi. Vodorod ajratib olingandan keyin hajm 224 ml ga , massa esa 0,552 ga teng bo’ldi. Alkan va uning massasini aniqlang. J: C4H10 0.58 g
2. 138,5 kPa va 27°C da turgan 10,4 g CH4 va C3H4 dan iborat gazlar aralashmasi 9 litr hajmni egallaydi. Ushbu aralashmadagi metanning massasini (g) aniqlang.
A) 1,6 B) 3,2 C) 4,8 D) 6,4
3. Metan, asetilen va propandan iborat 17,92 litr (n.sh.da) aralashma tarkibidagi metan va asetilenning hajmlari yig’indisi propannikidan 15 marta ko’p bo’lsa, propanning miqdorini (mol) aniqlang. (ώ(CH4) = 0,07843) A) 0,05 B) 0,15 C) 0,5 D) 0,65
4. 12,8 g CH4 va C3H4 dan iborat aralashmaga 17,92 litr (n.sh.da) ammiak gazi qo’shildi hosil bo’lgan aralashma-dagi vodorodning massasi 4,4 g ekanligi aniqlandi. Hosil bo’lgan aralashmadagi alkinning massa ulushini (%) aniqlang. A) 62,5 B) 30,3 C) 26,4 D) 18,7
5. 4 mol (H2 + C3H4) aralashmasida 23 mol-atom mavjud. Aralashmadagi vodorodning miqdorini toping. A) 1,0 B) 2,0 C) 2,5 D) 3,0
6. 0,3 mol X2H6 va 0,25 mol X3H8 gazlari aralashmasining massasi 20 g keladi. X’ ning atom massasini toping. A) 4 B) 12 C) 16 D) 24
7. Tarkibida 96% metan bo’lgan 300 litr (n.sh.) tabiiy gazdan asetilen olindi. Olingan gaz hajmini toping. Reaksiya unumi 65%. A) 144 B) 288 C) 94,5 D) 93,6
8. Azot va alkindan iborat gazlar aralashmasi teng hajmni egallaydi. Gazlar aralashmasi 58,5°C va normal bosimda 1,25 g/ml zichlikni egallasa, noma’lum alkinni toping.
A) etin B) propin C) butin D) pentin
9. Buten – 2 va vodoroddan iborat gazlar aralshmasining geliyga nisbatan zichligi 3,2 ga teng. Aralashmani nikel katalizatori ishtirokida qizdirilgandan keyingi gazlar aralashmasining geliyga nisbatan zichligi 6,4 bo’lsa, reaksiya unumini aniqlang.
A) 0,7 B) 0,65 C) 0,5 D) 0,45
10. Teng miqdordagi 104 g etan va eten hosil qilish uchun kerak bo’ladigan etin bilan vodorod aralashmasi hajmini litrda aniqlang. A) 188,6 B) 300,8 C) 201 D) 204
11. Stexiometrik nisbatda olingan 18 mol noma’lum uglevodorod va kislorod aralashmasi reaksiyaga kirishib 6 mol suv hosil qilishi uchun qaysi uglevodorodddan foydalanish kerak?
A) butan B) buten C) butin D) butin-1, en-3
12. Asetilen va vodoroddan iborat 27 g aralashma kislorod-da yondirildi va normal sharoitga keltirilganida 190,4 litr gaz bilan suv hosil bo’ldi. Dastlabki aralashmaning massa (g) tarkibini aniqlang. A) 13; 14 B) 26; 1 C) 19,5; 7,5 D) 7,5; 19,5
13. Metan, vodorod va asetilendan iborat aralashma kaliy permanganat eritmasidan o’tkazilganda aralashma hajmi 20% kamaydi. Qolgan aralashmani bir hajmini yondirish uchun esa 3,5 hajm havo sarflandi. Aralashmadagi metanning massa ulushuni (%) toping. A) 63 B) 35 C) 25 D) 20
14. Hajmi 240 litr bo’lgan tabiiy gaz tarkibida 85 % metan bo’ladi. 60% unum bilan tabiiy gazdan olingan asetilen hajmini hisoblang. (o’lchovlar normal sharoitda olib borilgan) A) 61,2 B) 72,3 C) 67,2 D) 44,8
15. Hajmiy nisbatlari 3:1 bo’lga atsetilin va butindan iborat 13.44 l (n.sh) aralashmaga qancha hajm l(n.sh) neon qo’shilganda hosil bo’lgan aralashmani vodorodga nisbatan zichligi 13.9ga teng bo’ladi. #:8.96
16. Hajmiy nisbatlari 3:1 bo’lgan atsetilen va butindan iborat 13,44 l (n.sh) aralashmaga qancha hajm l (n.sh) neon qo’shilganda hosil bo’lgan aralashmaning vodorotga nisbatan zichligi 13,9 ga teng bo’ladi. #:8,96
17. Metanni 1500°C da qizdirilganda molyar massasi 8,88 g/mol bo’lgan aralashma hosil bo’ldi. Aralashmadagi asetilenning hajmiy ulushini toping.
A) 88,88 B) 77,77 C) 44,44 D) 22,22
18. Atsetilen va propandan iborat 50 ml aralashma to’liq yondirilganda 120 ml karbonat angidrid hosil bo’lsa, aralashmadagi atsetilenning hajmiy ulushini (%) aniqlang. A) 40 B) 72 C) 48 D) 60
19. . Uglerodlari 3 tadan bo’lgan alkan alken va alkinni yonishidan hosil bo’lgan gaz 72 gr NaOH nordon tuz qilib neytrallashga yetarli bo’ladi.36 gr suv hosil bo’ldi Daslabki aralashma 11,6 gr Ag2 O amiakdagi ertmasi bilan tasirlashsa dstlabki alkanni hajmiy ulushini toping?A) 50 B) 16.66 C) 33.33 D) 40
Yonishga oid
1. Noma’lum uglevodorodni to’liq yondirish uchun uning gomologik qatorida o’zidan bitta avval turadigan xuddi shunday miqdordagi uglevodorodni ondirishga sarflanadigan kislorodga nisbatan 1, 3 marta ko’p kislorod sarflansa, uglevodorodni aniqlang.
A) butan B) penten C) propin D) geksen
2. Noma’lum uglevodorodni to’liq yondirish uchun uning gomologik qatorida o’zidan bitta avval turadigan xuddi shunday miqdordagi uglevodorodni yondirishga sarflanadigan kislorodga nisbatan 1, 25 marta ko’p kislorod sarflansa, uglevodorodni aniqlang.
A) butan B) penten C) propin D) geksen
3. Noma’lum uglevodorodni to’liq yondirish uchun uning gomologik qatorida o’zidan bitta avval turadigan xuddi shunday miqdordagi uglevodorodni yondirishga sarflanadigan kislorodga nisbatan 1, 6 marta ko’p kislorod sarflansa, uglevodorodni aniqlang. A) butan B) penten C) propin D) geksen
4. Noma’lum uglevodorodni to’liq yondirish uchun uning gomologik qatorida o’zidan bitta avval turadigan xuddi shunday miqdordagi uglevodorodni yondirishga sarflanadigan kislorodga nisbatan 1, 2 marta ko’p kislorod sarflansa, uglevodorodni aniqlang.
A)butan B) penten C) propin D) geksen
5. Uglevodorodni to’liq yonishi uchun sarflangan kislorodning hajmi bitta –CH2– guruhga kam bo’lgan gomologini to’liq yonishi uchun sarflangan kislorodning hajmidan 1,6 marta ko’p bo’lsa, noma’lum uglevodorodlarni aniqlang.
A) C4H6; C3H6 B) C3H6; C2H4 C) C4H10; C3H8 D) C3H4; C2H2
6. Quyida berilgan atomlar orasidagi bog’lanish energiyasiga ko’ra, Bog’ Bog’ energiyasi kJ ∙ mol−1
C−H 414 C−C 347 O−H 464 O=O 498 C=O 736
C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O ∆H = −1026 kJ
Reaksiyasidagi C−O bog’ining energiyasi (kJ ∙ mol−1 ) nechaga teng?
A) 53 B) 68 C) 327 D) 416
7. C2H5OH bug’larini O2 da yondirilganda 494,2 kJ issiqlik ajralib chiqdi va 19,7 litr (1 atm va 27℃) O2 ortib qoldi. Agar hosil bo’lish issiqliklari mos ravishda CO2, H2O va C2H5OH uchun 393,5; 241,8 va 277,0 kJ/mol ga teng bo’lsa, boshlang’ich aralashmdagi komponentlarning massa ulushlarini aniqlang.
A) ω(C2H5OH) = 35%; ω(O2) = 65% B) ω(C2H5OH) = 55%; ω(O2) = 45%
C) ω(C2H5OH) = 22,3%; ω(O2) = 77,7% D) ω(C2H5OH) = 16,4%; ω(O2) = 83,6%
8. Molekulasida bitta uchbog’ va bitta qo’shbog’i bo’lgan ochiq zanjirli uglevodorodlar yonishining umumiy tenglamasida kislorod oldidagi koeffitsiyent nimaga teng bo’ladi? (reaksiya natijasida CO2 va H2O hosil bo’ladi deb hisoblang).
A) 1,5n-2 B) 1,5n-1,5 C) 1,5-0,5 D) 1,5n-1
9. Tarkibida 1,8∙1024 atom bo’lgan to’yinmagan asiklik uglevodorodni to’liq yondirish uchun 1,8∙1024 ta kislorod atomlari sarflandi. Uglevodorodni aniqlang.
A) butin B) asetilen C) propen D) butadien
10. Bir mol asetilen yondirilganda 1300 kJ issiqlik ajraldi. Agar CO2 va H2O larning hosil bo’lish issiqligi 393,5 kJ/mol va 286 kJ/mol bo’lsa, asetilenning hosil bo’lish issiqligini (kJ/mol) aniqlang. A) -227 B) 227 C) 265 D) –265
11. Alkin molekulasi yonishidan hosil bo’lgan karbonat angidridning hajmi sarflangan kislorod hajmidan bir butun o’ndan to’rt marta ko’p bo’lsa, “n” ning qiymatini hisoblang. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
12. 4,8 litr alkinni yonishi uchun 40,8 litr kislorod sarflangan bo’lsa, “n” ning qiymatini aniqlang. A)3 B) 4 C) 5 D) 6
13. Noma’lum alkinning 6 litrini to‘liq yoqish uchun 25 litrozon-kislorod aralashmasi (φ(O2)=36%) sarflandi. Noma’lumalkinni toping. J:butin
14. Noma’lum alkinning 8 litrini to‘liq yoqish uchun 24 litrozon-kislorod aralashmasi (φ(O2)=1/3) sarflandi. Noma’lumalkinni toping J:propin
15. Asetilen oksidlandi (unum 60%) glioksal hosil bo’ldi. Glioksal oksidlanib ikki asosli kislota hosil qildi (unum 90%). Hosil bo’lgan kislotaning massasi dastlabki modda massasidan to’rt butun yuzdan ellik ikki grammga ko’p bo’lsa, reaksiya uchun olingan asetilenning hajmini (n.sh.da) aniqlang. A) 2,24 B) 3,36 C) 4,48 D) 5,6
16. Alkin molekulasi ozonda yondirilganda ozonning oldiga qo’yiladigan koeffitsiyentni ko’rsating. A) 1,5n B) 1,5n+1 C) 1,5n-1/3 D) 1,5n-1
17. 0,2 mol alkin molekulasi yondirildi hosil bo’lgan karbonat angidridning massasi suv massasidan 34,8 g ga ko’p bo’lsa, “n” ning qiymatini hisoblang. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
18. Alkin molekulasidagi vodorod sonidan uglerod soni ayirmasi nimaga teng?
A) 2n-2 B) 2n+2 C) n-2 D) n+2
19. Alkin yondirilganda kislorodning oldiga qo’yiladigan koeffitsiyentdan suvniki ayirmasi nimaga teng? A) 0,5n+0,5 B) 0,5n-0,5 C) 1,5n-0,5 D) n-1
20. Molekulasida ikkita uchbog’ va bitta qo’shbog’i bo’lgan ochiq zanjirli uglevodordlarning kislorodda umumiy yonish tenglamasida kislorod oldidagi koeffitsiyent nimaga teng bo’ladi? A) 2n-4 B) n-1/3 C) 1,5n-2 D) 1,5n-1
21. Hajmi 10 ml noma’lum uglevodorod va 70 ml kislorod aralashtirilib yondirildi. Suv bug’lari kondensasiyalangan-dan keyin gazlar aralashmasining hajmi 65 ml ga teng bo’ldi. Aralashma ishqor eritmasidan o’tkazilganda uning hajmi 25 ml gacha kamaydi. Uglevodorodni aniqlang. (hajmlar bir xil sharoitda o’lchangan)
A) butadiin B) butadienin C) butan D) buten-1
22. 4,8 litr alkinni yonishi uchun 40,8 litr kislorod sarflangan bo’lsa, “n” ning qiymatini aniqlang. 3 B) 4 C) 5 D) 6
23. 3,36 litr (n.sh.da) asetilen kuchli oksidlansa, qanday massadagi (g) kislota hosil bo’ladi? A) 13,5 B) 13,8 D) 27 D) 27,6
Olinishi
1. To’yinmagan ikki assosli dikarbon kislotaning kaliyli o’rta tuzi eritmasi elektroliz qilinganda geliyga nisbatan zichligi 8,125 bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Anodda hosil bo’lgan gazlar aralashmasining geliyga nisbatan zichligini toping.
A) 8,125 B) 7,5 C) 10,6 D) 15
2. 27,2 g aluminiy karbid va kalsiy karbiddan iborat aralashma gidroliz qilindi, olingan gazlar aralashmasi yondirilganda 15,68 litr (n.sh.) karbonat angidrid ajraldi.Dastlabki aralashmadagi kalsiy karbidning massa ulushini (%) hisoblang.
A) 43 B) 47 C) 53 D) 57
3. 22,4 litr normal sharoitda o’lchangan metan 1400°C da qizdirilganda M(o’r) =12,8 g/mol bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan gazlar aralashmasi normal sharoit qilib o’lchanganda necha litr asetilen hosil bo’ladi?
A) 2,8 B) 5,6 C) 8,4 D) 11,2
4. 0,5 mol to’yinmagan ikki assosli dikarbon kislotaning kaliyli o’rta tuzi eritmasi elektroliz qilinganda geliyga nisbatan zichligi 8,125 bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan gazlar aralashmasidagi alkinning hajmiy ulushini (%) toping.
A) 50 B) 25 C) 75 D) 80
5. 0,5 mol to’yinmagan ikki assosli dikarbon kislotaning kaliyli o’rta tuzi eritmasi elektroliz qilinganda geliyga nisbatan zichligi 8,125 bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan gazlar aralashmasidagi alkinning massa ulushini (%) toping.
A) 30,76 B) 25,6 C) 25 D) 44
6. To’yinmagan ikki assosli dikarbon kislotaning kaliyli o’rta tuzi eritmasi elektroliz qilinganda geliyga nisbatan zichligi 8,125 bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Alkinni toping. A) asetilen B) propin C) butin-1 D) pentin-2
7. 0,5 mol to’yinmagan ikki assosli dikarbon kislotaning kaliyli o’rta tuzi eritmasi elektroliz qilinganda geliyga nisbatan zichligi 8,125 bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Anodda hosil bo’lgan gazlar massasini (g) toping. A)64 B) 42 C) 40 D) 57
8. 24 g alkin olish uchun 1,2-dibrom-3,3-dimetilpentan bilan qanday massadagi (g)KOH ning etanoldagi eritmasi kerak? Ishqor va spirt 1:4 mol nisbatda aralashtirilgan. #:120
9. Alyuminiy karbid va kalsiy karbid aralashmasiga 47.5 gr suv qo’shilganda zichligi DH2=10.5 bo’lgan gaz aralashmasi hosil bo’ldi. Agar chukma ustidagi suv 15.1 gr bo’lsa, dastlabki aralashmani massasini (g) aniqlang. #:33.6
10. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 35,7 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 35,1 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=75%) J:C4H6
11. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 35,7 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 35,1 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=75%) J:C3H4
12. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 71,4 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 68,8 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=75%) J:C3H4
13. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 47,6 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 42,5 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=80%) J:C3H4
14. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 71,4 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 70,2 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=75%) J:C4H6
15. Dibromalkanga o‘yuvchi kaliyning spirtdagi eritmasi ta’sirettirilganda 47,6 g kaliy bromid olindi. Agar dastlabkidibromalkanning hosil bo‘lgan alkindan massa farqi 41,8 g gateng bo‘lsa, alkinni toping. (η=80%) J: C2H2
16. Dibromalkanga rux metali ta’sir ettirilganda 31,5 g ruxbromid olindi. Agar dastlabki dibromalkanning hosil bo‘lganalkendan massa farqi 34,52 ga teng bo‘lsa, alkenni toping.(η=70%). J:C3H6
17. Dibromalkanga rux metali ta’sir ettirilganda 36 g rux bromidolindi. Agar dastlabki dibromalkanning hosil bo‘lganalkendan massa farqi 34,8 ga teng bo‘lsa, alkenni toping.(η=80%) J:C5H10
18. Dibromalkanga rux metali ta’sir ettirilganda 45 g rux bromidolindi. Agar dastlabki dibromalkanning hosil bo‘lganalkendan massa farqi 41,4 ga teng bo‘lsa, alkenni toping.(η=80%) J:C3H6
19. Tarkibida bitta qo‘shbog‘ saqlagan 0,25 mol to‘yinmagandikarbon kislotaning kaliyli o‘rta tuzi eritmasi elektrolizqilinganda elektrodlarda (DH2=16,25) gazlar aralashmasihosil bo‘ldi. Hosil bo‘lgan alkin massasini (g) toping. J:6,5
20. 9,6 g malein kislotaning kaliyli tuzi elektroliz qilindi.Bunda qanday hajmdagi (n.sh.) gaz(lar) ajraladi? A) 1,12 B) 2,24 C) 3,36 D) 4,48
21. 12,8 g kalsiy karbid gidrolizidan olingan cho’kma massasi gaz massasidan necha grammga ko’p? A) 9,6 B) 5,2 C) 14,8 D) 20,0
22. 10 litr metan 1400°C da krekinglanganda 15 litr gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Parchalanish unumini (%) hisoblang. A) 25 B) 50 C) 75 D) 100
23. CaCO3 dan uch bosqichda asetilen olindi. Bunda unumlar tegishli ravishda 80% ; 50% ; 62,5%. Hosil bo’lgan asetilenning massasi ohaktosh massasidan yetmish to’rt butun o’ndan sakkiz gramm-ga kam bo’lsa, reaksiya uchun olingan ohaktosh massasini (g) aniqlang.
Bog’lar va gibridlanish
1. Alkin molekulasidagi (CnH2n-2) uglerodlar o’rtasidagi barcha bog’lar soni uglerod vodorod bog’lar soniga teng bo’lsa, “n” ning qiymatini hisoblang. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
2. Alkin molekulasida 16 ta birlamchi 4 ta to’rtlamchi uglerod atomlari bo’lsa, uchlamchi uglerod atomlari sonini aniqlang. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan). A) 4 B) 6 C) 8 D) 10
3. Metiletiletilen molekulsida sigma va pi bog’larini hosil qilishda nechtadan s, p, sp2 , sp3 -gibridlangan orbitallari ishtirok etadi?
A) 10; 2; 4; 10 B) 12; 4; 6; 12 C) 10; 2; 6; 12 D) 8; 0; 4; 10
4. Alkin molekulasida elektronlar soni atomlar sonidan 3,5 marta ko’p bo’lsa, atomlar sonini aniqlang. A) 16 B) 7 C) 4 D) 25
5. Alkin molekulasida elektronlar soni atomlar sonidan 3 marta ko’p bo’lsa, atomlar sonini aniqlang. A) 9 B) 10 C) 7 D) 4
6. Alkin molekulasida elektronlar soni atomlar sonidan 25 taga ko’p bo’lsa, atomlar sonini aniqlang. A) 10 B) 13 C) 7 D) 16
7 . CH4 va C3H4 dan iborat 3 litr aralashmadagi vodorodning massasi uglerod massasidan 5 marta kam bo’lsa, alkinning hajmini hisoblang.
1,0 B) 1,5 C) 2,0 D) 2,5
8. Alkin molekulasidagi protonlar sonidan neytron sonining ayirmasi nimaga teng? A) 8n-2 B) 14n-2 C) 2n-2 D) 2n+2
9. Allilasetilendagi bog’larni hosil qilishda qatnashgan s-, p- sp-, sp2 va sp3– gibrid orbitallar sonini ko’rsating.
1) sp3-8; 2) sp3 – 4; 3) sp3 – 0; 4) sp2 – 6; 5) sp2 – 3; 6) sp2 – 0; 7) sp – 0; 8) sp – 2; 9) sp – 4; 10) s – 8; 11) s -6; 12) s – 10; 13) p – 6; 14) p – 4; 15) p – 2
A) 2, 4, 8, 10, 14 B) 1, 5, 8, 11, 15 C) 2, 4, 9, 11, 13 D) 3, 6, 7, 10, 13
10.9,84 g geksin – 2 da nechta struktur birlik bor?
A) 122,808·1023 B) 12,04·1023 C) 36,12·1023 D) 102,34·1023
11.Alkin molekulasidagi sp3 -orbitallar sp-orbitallardan 14 marta ko’p bo’lsa, molekuladagi umumiy bog’lar sonini hisoblang. A) 17 B) 20 C) 23 D) 26
12. Alkin molekulasidagi proton, elektron va neytronlari yig’indisini topish formulasini ko’rsating. A) 14n-4 B) 22n-4 C) 14n+4 D) 24n-4
13. Alkin molekulasida 10 ta uchlamchi 6 ta to’rtlamchi uglerod atomlari bo’lsa, birlamchi uglerod atomlari sonini aniqlang. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan). A) 4 B) 10 C) 18 D) 24
14. Alkin molekulasida 28 ta birlamchi va 8 ta uchlamchi uglerod atomlari bo’lsa, to’rtlamchi uglerod atomlari sonini aniqlang. (uch bog’ ikkilamchi uglerod tomlari orasida joylashgan). A) 9 B) 13 D) 17 D) 20
15. Alkinlarda umumiy bog’ topish formulasini ko’rsating.
A) 1,5n-0,5 B) 3n-1 C) 3n+1 D) 3n
16. Asetilen molekulasi chiziqsimon tuzilishga ega hisoblanadi. Bunda uglerod-uglerod orasidagi masofa uglerod- vodorod orasidagi masofadan necha nm ga ko’p? A) 0,014 B) 0,018 C) 0,021 D) 0,061
17. Geksin – 3 molekulasidagi umumiy bog’lar sonini hisoblang. A) 11 B) 14 C) 17 D) 20
Alkinni topish
1. 12,8 g alkin 127°C va 132,96 kPa bosimda 8 litr kelsa, “n”ning qiymatini aniqlang.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
2. 0,1 mol noma’lum uglevodorod KMnO4 bilan sulfat kislota ishtirokida oksidlanganda normal sharoitda 4,48 litr CO2, 36,24 g MnSO4, 20,88 g K2SO4 va suv hosil bo’ldi. Oksidlangan uglevodorodni aniqlang. A) etin B) etan C) eten D) propin
3. 8,8 g CkH2k-2 tarkibli uglevodorodda 105,952·1022 ta atom bo’lsa, “k” ning qiymatini hisoblang. A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
4. Alkin molekulasidagi vodorodning mol ulushi uglerod- nikidan 20% ga ko’p bo’lsa, “n” ning qiymatini hisoblang. A) 4 B) 5 C) 6 D) 7
5. Teng hajmda olingan CnH2n+2 va CnH2n-2 dan iborat uglevodorodlar aralashmasini yondirish uchun sarflangan kislorodning hajmi uglevodorodlar hajmidan 7,5 marta ko’p bo’lsa, “n” ning qiymatini aniqlang. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
6. Teng hajmda olingan CnH2n va CnH2n-2 dan iborat uglevodorodlar ralashmasida 13,05% (massa jihatdan) vodorod bo’lsa, “n” ning qiymatini hisoblang.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
7. CkH2k-2 tarkibli alkin molekulasi yondirildi bunda hosil bo’lgan gazlar aralashmasining hajmi dastlabki gazlar aralashmasi hajmiga teng bo’lib qoldi. “k” ning qiymatini hisoblang. (Barcha hajmlar bir xil sharoitda o’lchangan). A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Birikish reaksiyasi
1. Izopren, butin-1 dan iborat aralashmani to’la bromlashga 160 g brom sarflandi. Shuncha miqdordagi aralashmaga kumush oksidining ammiakdagi eritmasi ta’sir ettirilganda 32,2 g cho’kma tushdi. Boshlang’ich aralashmaning massasini (g) aniqlang. A) 47,6 B) 28,4 C) 19,7 D) 31,2
2. Atsetilenning gidrogenlanish reaksiyasida umumiy massasi 232 g bo’lgan teng hajmli etan va eten aralashmasi hosil bo’lsa, reaksiya uchun olingan atsetilen va vodorodning massalarini (g) aniqlang. A) 104; 16 B) 208; 24 C) 120; 12 D) 156; 8
3. Umumiy massasi 26.6 g bo’lgan propin va 1,3-dixlorpropan aralashmasi HCl bilan tasirlashdi. Agar olingan izomer dixloralkanlar massasi 33.9 g bo’lsa, dastlabki aralashmadagi moddalar massa ulushi (%) hisoblang. #:15;85
4. Tarkibidagi CnH2n-2 bo’lgan uglevodorod to’la bromlanganda 97 gr tetrabrom hosila olindi. Agar uglevodorod tarkibidagi uglerod massa ulushi vodorodnikkidan 7.5 marta katta bo’lsa, uning reaksiyaga kirishgan massasini (g) toping. #:17
5. Propin va monoxloralkendan iborat 0.6 mol aralashmani to’la gidoginlash uchun 6.02 •1023 dona vodorod molekulasi sarflandi. Agar dastlabki aralashmadagi C va H atomlar nisbati 9:13 bo’lsa, monoxloralken molyar massani aniqlang. #:76.5
6. Tarkibida bir xil sondagi uglerod atomi bo’lgan gazsimon alken va alkindan iborat 7,84 l (n.sh) aralashma 80 g brom bilan ta’sirlashdi. Bunda 94,4 g maxsulot hosil bo’ldi. Dastlabgi uglevodorodlar tarkibidagi uglerodlar sonini aniqlang #:3
7. 4 l propen, 2 l atsetilen, 22 l vodorod aralshmasi katalizator ustidan o’tkazilganda to’la gidrogenlanish sodir bo’ldi. Yangi hosil bo’lgan gazlar aralshmasining geliyga nisbatan zichligini aniqlang. #:3,3
8. 1280 gr 5 % bromli suvni rangsizlantirish uchun C2H4 va C2H2 dan iborat aralshmadan (etilenning hajmiy ulushi 40%) qancha hajm (l:n.sh)da sarflanadi. #:5,6
9. Etan bilan na’malum alkindan iborat 17.92 l (n.sh) aralashma katalitik gidrogenlanganda zichligi DHe=8.75 ga teng bo’lgan aralashma olindi. Shunday miqdordagi dastlabki aralashma 64.8 g HBr bilan tasirlashsa, alkinni aniqlang #:propin.
10. To’la gidrogenlanganda 3-metilpentan hosil qiluvchi uglevodorodlarni aniqlang.
A) 3-metilpentadiyen-1,4; 2-etilbuten-1
B) metilizopropilatsetilen; 2-metilpenten-2
C) 3-metilgeksen-2; 3-metilpentin-1
D) metilsiklobutan; siklogeksan
11. Propan, propen va etandan iborat 22,4 litr (n.sh.) aralashma 40 g bromni biriktiradi. Gazlar aralashmasining vodorodga nisbatan zichligi 18,95 ga teng bo’lsa, boshlang’ich aralashmadagi propanning og’irligini (g) hisoblang. A) 12 B) 10,5 C) 15,4 D) 6,2
12. Alkin molekulasi bromlandi bunda tetrabromli birikma hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan moddaning massasi alkinning massasidan 3,58 marta og’ir bo’lsa, molekuladagi proton, elektron neytronlari yig’indisini hisoblang. A) 128 B) 150 C) 172 D) 194
13. Ikki xil noma'lum uglevodoroddan iborat 1 mol aralashmani to'liq gidrogenlash uchun, 2,6 mol vodorod sarflandi. Ushbu uglevodorodlar to'liq yondirilganda 4 mol karbonat angidrid hosil bo'lsa, masala shartini qanoatlantirishi mumkin bo'lgan uglevodorodlar formulasini aniqlang.
14.Geksin-2 va dimetilsiklobutandan tashkil topgan 33,6 l aralashma va 72,4 vodorod (Pt katalizatori ishtirokida) orasidagi reaksiyadan so’ng aralashma hajmi 42% ga kamaydi. Dastlabki aralashmadagi atsitilenni massasini toping?
15.Geksin-2 va dimetilsiklobutandan tashkil topgan 33,6 l aralashma va 72,4 vodorod (Pt katalizatori ishtirokida) orasidagi reaksiyadan so’ng aralashma hajmi 42% ga kamaydi. Dastlabki aralashmadagi atsitilenni massasini toping?
Nazariyasi
1. Atsetilenni etilendan farqlash uchun qaysi modda(lar) eritmasi ishlatiladi? 1) kaliy permanganatning suvli eritmasi; 2) bromli suv; 3) kaliy permanganatning kislotali eritmasi; 4) kumush (I) oksidining ammiakdagi eritmasi. A) 2, 4 B) 1, 3 C) 4 D) 3
2.Quyidagi moddalardan atsetilen gomologlarini aniqlang. 1) C3H6; 2) C3H4; 3) C3H8; 4) C4H6. A) 1,4 B) 2,4 C) 3,4 D) 1,2
3. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirish uchun qaysi moddalardan foydaalnish kerak? C3H6 → C3H6Cl2→C3H4
1) Cl2 2) KOH (spirt) 3) HCl 4) Mg 5) H2O #:1,2
5. Alkinlar gomologik qatorining umumiy formulasini (1, 2, 3,4) va kislorodda oksidlanish reaksiyasi tenglamasidagikislorodning koeffitsiyentini (a, b, c, d) toping (reaksiyamahsuloti sifatida CO2 va H2O hosil bo‘ldi deb hisoblang).
1) CnH2n+2; 2) CnH2n−2; 3) CnH2n; 4) CnH2n+1.
a) 1,5n; b) 1,5n+0,5; c) 1,5n-0,5; d) n-1 J:2; c
6. Asetilen tarkibidagi vodorod atomining qo‘zg‘aluvchanekanligini (asetilenning kislotalik xossasini) qaysireagent(lar) yordamida aniqlash mumkin? 1) mis (I) xloridning ammiakli eritmasi; 2) suv (Hg+2);3) kaliy permanganatning suvli eritmasi; 4) kumushoksidning ammiakli eritmasi; 5) bromli suv J:1, 4
7. Atsetilen molekulasining hosil bo‘lishida nechta sp-s-gibridbog‘ qatnashadi? J: 2
8. Atsetilen molekulasining hosil bo‘lishida nechta sp-sp-gibridbog‘ qatnashadi? J:1
9. . Qaysi reaktiv yordamida atseton, geksanal va geksin-1 nibir-biridan farqlash mumkin? J:kumush oksidning ammiakli eritmasi
x-y-z ga oid
1. Alkin molekulasidagi birlamchi uglerodlar soni – x, ikkilamchi uglerodlar soni – y va to’rtlamchi uglerodlar soni – k bo’lsa, uchlamchi uglerodlar sonini topish (z) formulasini ko’rsating. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan).
z = x - 2k - 2 B) z = x + 2y + k C) z = 3x + 2y - 4 D) z = 2x + 2k – 4
2. Alkin molekulasidagi birlamchi uglerodlar soni – x, ikkilamchi uglerodlar soni – y va uchlamchi uglerodlar soni –z bo’lsa, to’rtlamchi uglerodlar sonini topish (k) formulasini ko’rsating. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan).
A) k = x – 2z - 2 B) k = x + 2y + z C) k = 0,5(x – z) - 1 D) k = x - z - 2
3. Alkin molekulasidagi birlamchi uglerodlar soni – x, ikkilamchi uglerodlar soni – y uchlamchi uglerodlar soni - z va to’rtlamchi uglerodlar soni – k bo’lsa, birlamchi uglerodlar sonini topish (x) formulasini ko’rsating. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan).
A) x = z + 2k + 2 B) x = z + 2y + k C) x= 3z + 2y - 4 D) x = 2z + 2k - 4
4. Alkin molekulasidagi birlamchi uglerodlar soni – x, ikkilamchi uglerodlar soni – y uchlamchi uglerodlar soni - z va to’rtlamchi uglerodlar soni – k bo’lsa, birlamchi uglerodlar sonini topish (x) formulasini ko’rsating. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan).
A) x = z + 2k + 2 B) x = z + 2y + k C) x= 3z + 2y - 4 D) x = 2z + 2k – 4
5. Alkin molekulasidagi birlamchi uglerodlar soni – x, ikkilamchi uglerodlar soni – y va uchlamchi uglerodlar soni – z bo’lsa, to’rtlamchi uglerodlar sonini topish (k) formulasini ko’rsating. (uch bog’ ikkilamchi uglerod atomlari orasida joylashgan).
A) k = x – 2z - 2 B) k = x + 2y + z C) k = 0,5(x – z) - 1 D) k = x - z – 2