Ku sh ak ova., Abduvaxqbqv a. Stratigrafiya asoslari 0 ‘quv qo‘llanma Toshkent 2020

Yashil suv o ‘tlari 
dengiz planktonlarining katta bir guruhi 
bo ‘lib, tuzilishining turlicha ekanligi va yashil rangda namoyon 
bo ‘lishi bilan xarakterlanadi. Zamonaviy yashil suv o‘tlarining 
ko‘pgina turlari tropik va subtropik zonalardagi dengizlarning 50-60 
m chuqurliklarida yashaydi, xarali suv o ‘tlari guruhi esa chuchuk 
suvli havzalarda kuzatiladi. Sifoneyalar kabi ayrim suv o ‘tlari 
o ‘zidan karbonat ishlab chiqaradi va rif qurilmalarini hosil qilishda 
qatnashadi.
To‘q qizil rangli suv o ‘tlari 
ko‘p hujayrali suv o ‘simliklari 
guruhi bo‘lib, asosan meyordagi sho‘rlikka ega suv havzalarining 
150 m gacha b o ig a n chuqurliklarida hayot kechiradi. Ularning 
ayrim turlari, masalan, litotaminlar o ‘zidan karbonat ajratib 
chiqaradi va rif qurilmalari shakllanishida qatnashadi.
Foram iniferalar 
hozirgi 
kunda 
ko‘llar,botqoqliklar 
va 
dengizlardan iborat barcha suv havzalarida uchraydi. Ular bentos va 
plankton 
xarakteridagi 
hayot 
tarzlariga 
ega. 
Dengizlarda 
foraminiferalaming 
bentos 
shakllari 
dengizlar 
shelfming va 
kontinental qiyaligining barcha uchastkalarida, yana shuningdek, 5-
10 km chuqurlikdagi okean tubida ham yashaydi. Qalin chig‘anoqIi 
bentos shaklli paleozoy fuzulinidlari va kaynazoy nummulitidlari
28

---

iliq dengizlarning sayoz zonalarida (20-40 m) yashaydi. G ‘ovakli, 
yupqa chig‘anoqli plankton shaklidagi dengiz foraminiferalarini 
dengiz oqimlari ularni turli zonalarga olib ketishi va ular har qanday 
chuqurliklardagi yotqiziqlarda ko‘milib qolishi mumkin. Biroq 
foraminiferalar qoldiqlarini o ‘zida qamragan il cho‘kmalari har 
holda 
okeanning 
pelagik 
oblastlariga xosdir 
va 
karbonatli 
chig‘anoqlar erib ketishi mumkin bo‘lgan “kritik” chegaragacha 
b o ig an katta chuqurliklarda hosil bo‘ladi.