Кўтариш-ташиш йўл қурилиш машиналари ва жихози Амалий иш №2 Мавзу: Булдозерлар иш жараёнида иш жихозига таъсир этадиган кучлар хисоби

Ko’tarish-tashish, yo’l qurilish mashinalari va jixozlari Amaliy mashg’ulot №2 Buldozerlar ish jarayonida ish jixoziga tasir etuvchi kuchlar hisobi

Buldozer o’zi yurar yer qazish mashinasi bo’lib, qatlamlab qirqib olingan tuproqni (guruntni) qurilish materiallari va foydali qazilmalarni yeg’ib, 60-150 m masofagacha suradi. Uni yo’l qurilishida, fuqoro va meleratsiya inshootlarini qurishda, shu bilan birga tog’-kon sanoatida ishlatiladi.
Buldozerlar o’rmalovchi zanjirli yoki g’ildirovchi shatakasosdan tuzilgan bo’lib, unga ramalar yoki itaruvchi uskunalar yordamida egri chiziq shaklidagi ag’dargich (otval). Bu ishchi qisim shatak asosining tashqarisida joylashadi.
1-pichoq; 2-ag’dargich; 3-pichoqni kengaytirish; 4-gidrosilindr kranshtayni; 5-gidroslindr; 6-traktor; 7-shpal; 8-brus.
Buldozerlar ishlatilishi, quvvati, asosi, mashina tortish kuchi, dvigatel turi, shu bilan birga, alohida konstruktiv belgilari bo’yicha tasniflanadi.
Buldozerlarni loyihalash bosqichma-bosqich bajarilishi kerak.
Buldozerning asosiy parametri nominal tortish kuchi-zich gruntda ishlaganda asos shatakning maksimal tortish kuchidir. Bunda asos shatakning osiladigan jihoz massasi bilan qo’shimcha yuklanish hisobga olinadi, bu yuklanish shataksiraganda o’rmalovchi zanjirli mashinalarda 7 % dan, g’ildirakli mashinalarda 20 % dan oshmasligi, tezlik 2.5-3.5 km/soat bo’lishi kerak. Buldozerni ishlatilish sifatlari quyidagi parametrlari bo’yicha tasniflanadi: foydalaniladigan og’irligi, asosiy ishchi tezliklari, o’rtacha static bosim va bosim markazini o’zgarishi. Turli toifadagi gruntlarni qazish imkoniyati ag’dargich pichog’ining qirqish qirrasida hosil bo’ladigan solishtirma bosim kuchi va vertical botib kirish kuchlarning kattaligi bilan aniqlanadi.
Ilashish bo’yicha buldozerning nominal tortish kuchi
Bu yerda g=9.81, erkin tushish tezlanishi, m/s2, asos mashinaning foydalaniladigan massasi, -ilashish bo’yicha asos mashinaning jixoz bilan birgalikdagi og’irligidan foydalanish koeffitsienti, -bulldozer va boshqa chixozning mavjudligini hisobga oluvchi koeffetsient (yumshatikich va boshqalar).
Asos mashina turiga bog’liq xolda miqdori quyidagi qiymatlarga ega:

• O’rmalovchi zanjirli qishloq xo’jalik traktorlari-0.62;
• G’ildirakli traktorlar-0.50;
• O’rmalovchi zanjirli sanoat traktorlari-0.90;
• G’ldirak-0.60.

Asos mashinaga faqat bulldozer jihozi osilganda 1.17-1.22, mashina asos qismiga bulldozer ishjihozi va orqa qismiga boshqa jixoz o’rnatilganda 1.35-1.45.