Kristal panjarasi, chiziqlarning kesishgan o’rinlarini panjara tugunlari

Atom kristall panjarali moddalarning tugunlarida atomlar joylashgan bo’ladi. Ular qatoriga olmos va grafitni misol qilib olish mumkin. Grafit panjarasidagi uglerod atomlari qo’shni atomlar bilan sp²-gibrid orbitallar (uchta u–bog’) vosatasi mustah-kam bog’langan qatlamlar hosil qiladi. Qatlamlar orasida nisbatan zaifroq bo’lgan sp²-gibridlanishda qatnashmagan p-orbitallar hisobiga to’rtinchi bog’ hosil bo’ladi, qatlamlar bir-biriga nisbatan kattaroq masofa (0,335 nm) da joylashgan bo’lgani sababli, grafit qatlamlari qog’ozda qora iz qoldiradi. Qatlamdagi uchta uglerod atomlari orasida-gi bog’lanish energiyasi mustahkam, to’rtinchi elektron atomlar orasida metallardagi kabi erkin holatda harakatda bo’ladi shu sababli grafit elektr tokini yaxshi o’tkazadi.
Atom kristall panjarasiga mansub bo’lgan uglerodning yana bir allatropik shakl ko’rinishi – olmos, grafitdan farq qiladigan kristal tuzilishga ega bo’lib, uning tugunlaridagi atomlarining har biri to’rtta sp³- gibrid orbitallar vositasida mustahkam qutubsiz kovalent σ-bog’lar hosil qiladi, uning tugunlaridagi uglerod atomlari tetraedr cho’qqilarida o’rnashgan polimer moddadir. Olmos tabiiy moddalar orasidagi eng qattiq mineral, uning zinchligi katta, issiqlik va elektr tokini deyarli o’tkazmaydi (valent pog’onasidagi barcha elektronlar σ-bog’ hosil qilishda bandligi sababli), nur sindirgich ko’rsat-kichi katta. Atom kristrall panjara hosil qiladigan moddalarga kremniy karbid (SiC), bor karbid (B₄C₃) ning kristall shaklli ko’rinishi, bor, germaniy, kremniy(IV) oksidlarni kiritish mumkin.