Криптология ¾ “махфий кодлар”ни яратиш ва бузиш фани ва санати; Шифр

1. 
   Криптология ¾ “махфий кодлар”ни яратиш ва бузиш фани ва санати;
   
2. 
   Шифр ёки криптотизим маълумотни шифрлаш учун фойдаланилади.
   
3. 
   Шифрлашнинг натижаси шифрматн бўлади.
   
4. 
   Ҳақиқий маълумотни қайта тиклаш учун шифрматнни дешифрлаш зарур бўлади.
   
5. 
   Калит криптотизимни шифрлаш ва дешифрлаш учун созлашда фойдаланилади.
   

1. 
   Кодлаш – маълумотни осонгина қайтариш учун ҳаммага (ҳаттоки ҳужумчига ҳам) очиқ бўлган схема ёрдамида маълумотларни бошқа форматга ўзгартиришдир.
   
2. 
   
   
3. 
   Стегонография – бу махфий хабарни сохта хабар ичига беркитиш орқали алоқани яшириш ҳисобланади. Бошқа сўз билан айтганда стеганографиянинг асосий ғояси – бу махфий маълумотларнинг мавжудлиги ҳақидаги шубҳани олдини олиш ҳисобланади.
   
4. 
   Калит криптотизимни созлаш учун ишлатилади
   
5. 
   Симметрик криптотизимда шифрлаш ва дешифрлашда битта калитдан фойдаланилади.
   
6. 
   Очиқ калитли криптотизимда шифрлашда очиқ калитдан, дешифрлашда ёпиқ калитдан фойдаланилади.
   
7. 
   Хеш функциялар маълумотларни бутунлигини кафолатлаш мақсадида ишлатилади
   
8. 
   Симметрик криптотизимларда маълумотни шифрлашда ва дешифрлашда ягона калитдан фойдаланилади.
   
9. 
   
   
10. 
    
    
11. 
    
    
12. 
    
    
13. 
    
    
14. 
    
    
15. 
    
    
16. 
    
    
17. 
    Фойдаланишни бошқариш - субъектни объектга ишлаш қобилятини аниқлашдир.
    
18. 
    Субъект – бу инсон, дастур, жараён ва ҳак. бўлиши мумкин.
    
19. 
    Объект – бу маълумот, ресурс, жараён ва ҳак. бўлиши мумкин.
    
20. 
    Фойдаланишни бошқаришнинг қуйидаги усуллари мавжуд:
    
21. 
    Дискрецион фойдаланишни бошқариш усули (объект эгасининг ўзи ундан фойдаланиш ҳуқуқини ва кириш турини ўзи белгилайди);
    

мандатли фойдаланишни бошқариш усули (Mandatory access control, MAC);
ролга асосланган фойдаланишни бошқариш усули (Role-based access control, RBAC);
атрибутга асосланган фойдаланишни бошыариш усуллари.

22.