Kriptografiyaning matematik asosi(rsa) shifrlash algoritmi

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITITETI
URGANCH FILIALI KOMPYUTER INJINERINGI FAKULTETI
TALABASI KARIMOV JALOLBEKNING
KRIPTOGRAFIYA
FANIDAN AMALIY
ISHI

1. 
   Kriptografiyaning matematik asosi(RSA) shifrlash algoritmi
   
2. 
   Affin usulida har bir harfga almashtiriluvchi harflar asosida shifrlash algoritmi.
   
3. 
   Simmetrik shifrlash algoritmlari.
   
4. 
   Assimetrik shifrlash algoritmlari.
   
5. 
   Simmetrik va assimmetrik kriptotizimining bir-biridan farqi.
   
6. 
   Simmetrik va assimmetrik kriptotizimining yutuq hamda kamchiliklari.
   
7. 
   Klassik shifrlarni dasturiy ko‘rinishda amalga oshirish.
   
8. 
   Oqimli shifrlar.
   
9. 
   OpenSSL kutubxonasidan oydalangan holda blokli shifrlar yordamida ma’lumotlarni shifrlash.(AES-128)
   
10. 
    Vigenere shifrlash algoritmi va uning dasturiy ta’minoti.
    
11. 
    AES-128 shifrlash algoritmi haqida umumiy ma’lumot.
    
12. 
    AES-128 blokli shifrlash algoritmining matematik asosi.
    
13. 
    RC4 shifrlash algoritmining matematik asosi.
    
14. 
    RC4 shifrlash algoritmida kalitlar oqimini yaratish.
    
15. 
    RC4 shifrlash algoritmi dasturiy ta’minotini ishlab chiqish.
    

1-MAVZU: Kriptografiyaning matematik asosi(RSA) shifrlash algoritmi
Kriptografiya – amaliy matematikaning bir bo‘limi bo‘lib, axborotlarni mazmunini yashirish yoki ruxsatsiz foydalanishdan asrash maqsadida axborotlarni bir ko‘rinishdan boshqa ko‘rinishga o‘tkazish uchun mo‘ljallangan modellar, metodlar, algoritm, dasturiy va texnik vositalarni o‘rganadi.
Kriptosistema — bu axborotlarni kriptografik almashtirilishini dasturiy, texnik yoki dasturiy-texnik usullar yodamida amalga oshiruvchi tizimdir.
Kriptoanaliz (kriptotahlil) — bu amaliy matematikaning bitta bo‘limi bo‘lib, kiruvchi yoki chiquvchi signallardan foydalanib maxfiy parametrlarni aniqlab olish (yashirin matnni ochish) maqsadida kriptosistemalarni tahlil qilishga qaratilgan usul, model, algoritm, dasturiy va texnik vositalarni o‘rganadi.
Yuqoridagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, kriptoanaliz matematik ma’noda kriptografiyaga teskari bo‘lgan masalalar bilan shug‘ullanadi. Kriptografiya va kriptoanaliz birgalikda yangi fan kriptologiyani tashkil qiladi.Kriptologiya tarixini uch bosqichdan iborat deb hisoblash mumkin.
Kriptografiya quyidagi masalalarni yechilishini ta’minlashi kerak.
Autentifikatsiya - kabul qiluvchi shunga ishonch hosil kilishi kerakki ma’lumot aniq bir yuboruvchidan bo’lishi shart. Boshqa bir nom bilan yolg’on ma’lumot yuborilmasligi kerak;
Butunlik - uzatish paytida axborot o‘zgarmasligi;
Inkor qilmaslik (neosporimost) -ma’lumotni yuboruvchi o‘zi ekanini tasdiqlashi.
RSA shifrlash algaritimining matematik asosi bunda yetarlicha 2 ta p va q sonlar berilgan bo’lsin va ular o’zaro tub
eyler funksiyasi qiymati shu formula bilan aniqlanadi => ф(n)=(p-1)*(q-1) ,
ochiq kalit => {e,n} bunda e => (e,ф(n))=1,
1yopiq kalit => S={d,n} => d=e^-1 ,
(d*e)mod(n)=1 , bu formulada e va d ning ko’paytmasini n ga bo’lgandagi qoldiq 1 bo’lshi kerakligini anglatadi
shifirlashning asosiy formulasi b_i=a_i^emod(n) bunda har bir belgini shifirlash uchun shu formula ishlatiladi
deshifirlash uchun esa a_i=b_i^dmod(n) shu formula bilan hisoblanadi