Kriptografiya tariyxi ha`m rawajlaniwi

Dos hújimler

DoS (Denial of Service) - hújim qılınıp atırǵan server (nıshan ) ni iskerligin waqtınshalıq toqtatıp qoyıw. Bunda hújim etiwshi nıshan daǵı (target) ámeldegi aljasıqlardan paydalanıp oǵan arnawlı qáte sorawlar arqalı murojat etip buffer tolıwın (buffer overflow) ni júzege keltiredi. Taǵı bir usılı nıshanǵa to'xtovsiz júdá kóp sorawlar jıberiw (flood - sorawlar menen bombardimon qılıw ) arqalı da ámelge asırılıwı múmkin. 1-usılda server degi script qátesinińden paydalanıp, oǵan qing'ir soraw jo'natib sistemada kritik qátelik (ruxsat etilmegen yad adresine shaqırıq sıyaqlılar ) júzege keltiriledi, server isten toqtaydı. Bul usılda server degi qátelikti tabıw talap etiledi. Mısal ushın, serverde paydalanıwshın FIO sini sorawshı hám kiritilgen FIO tiykarında qandayda bir bir ámel orınlawshı programma (script) isleyapti deylik. Eger so'ralgan FIO ni ornına 100000 belginen ibarat belgiler izbe-izligi jo'natilsa hám programmada onı uzınlıǵı qadaǵalawı názerde taza bolsa qátelik júzege keliwi múmkin. Bul haqqında tolıqlaw túsinikke ıyelew Buffer Overflow haqqındaǵı maqalalardı oqıw usınıs etiledi. 2-usılda serverdiń qandayda bir ashıq portına to'xtovsiz sorawlar jo'natganda server olardı qayta islewge úlermeydi, yaǵnıy bir sorawdı qayta islep atirǵan waqıtta artınan jańa soraw kelse, jańa soraw waqtınsha bufferga jazıp turıladı. Sorawlar júdá kóp bolǵanda server basqa klientlerden kiyatırǵan sorawlarǵa juwap qaytarolmay qaladı. Sorawlar qansha kóp bolǵanı tárepke buffer da keńeyip yadta úlken resurstı yeya baslaydı, nátiyjede serverdiń islewi júdá páseytiwedi yamasa umaman toqtap qaladı. Eger serverdi quwatı kishi bolsa oǵan kishi waqıt aralıǵinda júdá kóp klientler shaqırıq etkende de DoS júzege keliwi múmkin.

Sol dálilden paydalanıp, g'araz niyetli kompyuter paydalanıwshıları hújim qılınıp atırǵan resursqa «keraksiz» talaplardı ústin qóyadı, bunday shaqırıwlardıń sanı zálelleniwshi-jábirleniwshi resurs múmkinshiliginen bir neshe márte artıq boladı. Jetkiliklishe shama daǵı «zombi-tarmaq» járdeminde tarmaqtıń hújim etińagan usılları biykarlaw juwabına sebep bóliwshi bir yamasa bir neshe internet-resurslarǵa keń DDoS-hújimi shólkemlestiriledi, nátiyjede ápiwayı paydalanıwshılar hújim etilgen resurslardan paydalana almaydılar. Ádetde, internet-dúkanlar, internet-kazino (qumarxona), bukmekerlik keńseleri, biznesleri tuwrıdan-tuwrı óz internet-servislerine islew qábiletlerine baylanıslı bolǵan basqa kompaniyalarǵa hújim etiledi. Kópshilik jaǵdaylarda bólistirilgen hújimler yamasa básekishisi biznesin «sindirish» yamasa hújim qılıwdı toqtatıw ushın sıylıq retinde aqsha talap etiw maqsetinde — qanday da internet-reket maqsetlerinde ámelge asıriladı.

2002-2004 jıllarda jınayatlı iskerlik bul túri júdá keń tarqalǵan edi. Sonnan keyin bul iskerlik túri kamaydi, aftidan buǵan ayıpkerlerdi tabıslı anıqlaw (bul jınayat túri boyınsha jáhánda keminde bir neshe o'nlab puqaralar jazoda tortilgan) hám de soǵan uqsas hújimlerge qarsı tabıslı texnikalıq sharalar buǵan sebep boldı.