Kredit tarkibi va kridit munosabatlari

Ta’minlanganligi bo‘yicha kreditlar ta’minlanmagan va ta’minlangan kreditlarga bo‘linadi. Ta’minlangan kreditlar ta’minlanganlik xarakteriga qarab garovli, kafolatlangan, sug‘urtalangan va hokazolarga bo‘linadi.

Ta’minlanmagan kreditlar ishonchli (blankali) deb ham ataladi va odatda faqat solo-veksel (qarz oluvchining ssudani qaytarish majburiyati) orqali taqdim etiladi. Ta’minlanmagan kreditlar qarz oluvchining obro‘sini va uning daromadlarini hisobga olgan holda beriladi. Kreditning sifati past bo‘lganda ham u ta’minlanmagan kredit deb yuritiladi va bunda kreditlar bo‘yicha kreditning qaytmaslik riski yuqori bo‘ladi.

6. 
   Berilish usullari bo‘yicha kreditlar, qoplash uchun va to‘lov kreditlariga bo‘linadi. Birinchi holatda kredit qarz oluvc hining hisobvarag‘iga xarajatlarni qoplash uchun o‘tkaziladi. Bunda yana avans xarakteridagi ssuda mablag‘lari o‘tkazilishi ham nazarda tutiladi. Ikkinchi holatda bank ssudasi bevosita naqd pulsiz hisobkitoblarda hisob hujjatlarini to‘lash uchun beriladi.
   

Shu bilan birga bir martalik kreditlar ham bo‘ladi. Bu kreditlar shartnomada belgilangan muddat va summada taqdim etiladi. Bi roq ko‘pchilik mamlakatlarda kredit liniyalari keng qo‘llaniladi.

7. 
   Qaytarilish tartibi bo‘yicha bank kreditlarini 2 guruhga ajratish mumkin.
   

Birinchi guruhga bir vaqtda qaytariladigan kreditlar, ikkinchi guruhga bir necha muddatda bo‘lib-bo‘lib to‘lanadigan kreditlar kiradi.
Odatda yuridik shaxslar va aholiga joriy ehtiyojlarni qoplash uchun naqd pul mablag‘lari kerak bo‘lganda beriladigan qisqa muddatli kreditlar, bir vaqtda qaytariladigan kreditlar hisoblanadi. Bunda asosiy qarz va foizlar yagona summada kredit muddati tugashi bilan qaytariladi.
Bir necha muddatda qaytariladigan kreditlar – bu ikki yoki undan ortiq to‘lovlar bilan amalga oshiriladigan ssudalar hisoblanadi (odatda har oy, har kvartal yoki har yarim yilda). Bu guruhga turli xil kreditlar: tijorat, ochiq schot bo‘yicha, veksel, lizing, faktoring, forfeyting va boshqalar kiradi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlangan davlatlarda bir necha muddatda qaytariladigan kreditlar yuridik va jismoniy shaxslarga tovarlar va ko‘chmas mulklarni sotib olish uchun beriladigan o‘rta va uzoq muddatli kreditlashda keng qo‘llaniladi.
Jahon moliya bozorlarida investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun kreditlar bir necha muddatlarda qaytarish sharti bilan beriladi.