Kredit-iqtisod

 

 

 

 

Qo„shiq

 

–

 

 

 

 

Qo‗shiq

 

janri  yoshlarning  nafosat  tarbiyasida  alohida 

o‗rin  tutadi.  O‗zbek  xalq  qo‗shiqlari  asosan  ―Alla‖, 

―YOr-yor‖,  ―O‗lan‖,  ―Azayigi‖  kabi  bir  necha  turda 

shakllangan.  Bola  dastavval  ona  ―Alla‖  sini  eshitadi. 

Binobarin,  bola  ko‗rish  baxtiga  muyassar  bo‗lgan 

onalarning 

qay 

darajada 

bo‗lmasin, 

―Alla‖-

aytolmasliklarini tasavvur qilish  mumkin  emas. Hatto, 

qo‗g‗irchoq  o‗ynashni  uddalay  olgan  jajji  qizlar  ham 

―alla‖ 

aytish 

bilan 

go‗yo 

qo‗g‗irchoqlarini 

ovuntiradilar  va  shu  orqali  qo‗shiq  olamiga  ilk  bor 

qadam qo‗yadilar 

---

246 

emas:  O‗n  besh-yigirma  yoshdagi  qizlar  shunchalik  ko‗p  qo‗shiq  aytadiki,  shu 

damgacha va umrining oxirigacha aytganlari ham o‗shancha hisobga etmas ekan. 

Qo‗shiqlarda  ta‘lim  g‗oyasi  hamisha  bisyor,  bu  g‗oya  qo‗shiqlarning  

ma‘rifiy-ta‘limiy  vazifasini  belgilaydi,  ayrim  toifa    qo‗shiqlar  garchi  ularning 

aksariyati  yoshga  qarab  cheklangan  va  taqsimlangan  bo‗lmasa-da,  ma‘lum  yoshli 

guruhlarga  mo‗ljallangan.    Kattalarning  ayrim  qo‗shiqlarini  yosh  bolalar  alohida 

ishtiyoq  bilan  kuylaydilar.  SHu  bois,  gap  u  yoki  bu  qo‗shiqning  ijro  etilishi 

xususidagina borishi mumkin (132-rasm). 

Insonning bugun umri mukammal qo‗shiqlar turkumini tashkil ztadi: beshikda 

yotgan  hali  hech  narsani  tushunmaydigan  chaqaloqqa  ham,  his  ztish  va  anglashdan 

to‗xtab,  tobutda  yotgan  marhumga  ham  qo‗shiq  aytiladi.  Olimlar  nafis  qo‗shiqning 

ona  qornidagi  homilaning  ruhiy  rivojlanishiga  ijobiy    ta‘sir  ko‗rsatishini 

isbotlaganlar.  Alla  qo‗shiqlari  chaqaloqni  uxlatibgina  qolmay,  balki  uni  erkalaydi, 

hatto  quvonch  ham  bag‗ishlaydi.  CHaqaloq  kayfiyati  chog‗  bo‗lib  uyg‗onishi  va 

kelayotgan kunni quvonch bilan qarshi olishi uchun maxsus qo‗shiqlar kuylash odati 

bor. 

Ona ―alla‖sining tarbiyaviy roli muhimdir. X asr Markaziy Osiyo xalqlarining 

mashhur  mutafakkiri  va  tibbiyotning  buyuk  siymosi  Abu  Ali  Ibn  Sino  ona 

―alla‖sining  tarbiyaviy  ahamiyati  haqida  tarbiyalanuvchilarning  talabini  qondirmoq 

uchun  unga  ikki  narsani  qo‗llamoq  kerakligi,  chunonchi:  biri  -  bolani  sekin-sekin 

tebratish, ikkinchisi - uni uxlatish uchun odat bo‗lib qolgan musiqa-allalashdir, degan 

fikrni ilgari surgan. 

Biz  shuningdek  ertak  va  dostonlar  xususida  ham  qisqacha  to‗xtalib 

o‗tmoqchimiz.