Kredit-iqtisod

O„zbek xalq og„zaki ijodi: 

O‗zbek xalq og‗zaki ijodining qamrovi keng bo‗lib, u muayyan 

xalq tarixi, falsafasi, psixologiyasi, etnografiyasi va xalq 

tabobatidan tashkil topgan bo‗ladi. Folklor xalq pedagogikasini, 

ya‘ni xalq ommasining - tarbiya borasidagi qarashlari, g‗oya, urf-

odatlari, an‘analari yig‗indisidan iboratdir. Bulardan tashqari 

folklor tarbiyani amalga oshirishda qo‗llanilib kelgan usul, 

vosita, ko‗nikma va malakalar yig‗indisini ham ifodalaydi 

---

238 

ildizi  karomatli  Qur‘oni  karim  hamda  Muhammad  alayhissalom  Hadislariga  borib 

taqaladi. 

YOsh  avlod  tarbiyasi  borasidagi  an‘analar  o‗zbek  klassik  adabiyotida  o‗z 

aksini topgan. Masalan, IX-XII asr allomalaridan Nizomulmulkning ―Siyosatnoma‖, 

Nosir  Xisravning  ―Saodatnoma‖,  ―Ro‗shnoma‖,  YUsuf  Xos  Hojibning  ―Qutadg‗u 

bilig‖,  Mahmud  Qoshg‗ariyning  ―Devonu  lug‗otit  turk‖,  Ahmad  YUgnakiyning 

‖Hibat-ul haqoyiq‖, Kaykovusning ―Qobusnoma‖ kabi asarlarida pedagogik g‗oyalar 

keng  o‗rin  olgan  bo‗lib,  xalq  og‗zaki  ijodi  qadim  zamonlardan  buyon  jahon 

xalqlarining, xususan o‗zbek xalqining tarbiya vositasi bo‗lib kelgan va hozirgi kunda 

ham o‗z qiymatini yo‗qotmagan. 

O‗zbek  xalq  og‗zaki  ijodining  tarkibiy  qismi  quyidagicha;  aqliy,  axloqiy, 

jismoniy,  mehnat  va  nafosat  tarbiyasi.  O‗zbek  xalq  og‗zaki  ijodi  milliy  tarbiyani 

amalga  oshirish  usul  va  vositalari,  yoshlarni  dastlabki  oilaviy  odob  qoidalariga 

odatlantirish  va  uni  amalga  oshirish  yo‗llari,  yoshlarni  dastlabki  oilaviy  dastyorlik 

mehnatiga  odatlantirish,  uni  amalga  oshirishda  foydalaniladigan  usul  va  vositalarni 

o‗z ichiga qamrab oladi. YUqoridagilarning hammasi xalq og‗zaki ijodida aks etgan 

bo‗lib, bular zaminida ilmiy pedagogika shakllangandir

1

.

 

Ilmiy  pedagogikaning  asosiy  maqsadi  va  vazifasi  har  tomonlama  barkamol 

avlodni  tarbiyalab  etishtirishga  qaratilgan  bo‗ladi.  Har  tomonlama  barkamollik 

yoshlarni  aqliy,  jismoniy,  axloqiy,  mehnat  va  nafosat  jihatdan  etukligini  o‗z  ichiga 

oladi.  SHunday  ekan,  xalq  pedagogikasi  ilmiy  pedagogika  bilan  chambarchas 

bog‗liqdir. 

Endi o‗zbek xalq og‗zaki ijodi janrlari xususida to‗xtalib o‗tmoqchimiz.