Kreativ fikrlash va ijodkorlik

Kreativ fikrlashni baholanish holati
Nima sababdan o‘quvchilarning kreativ fikrlash ko‘nikmasi baholanadi?
Kreativ fikrlashda ta’limning ahamiyati qanday?
Xalqaro tadqiqotda kreativ fikrlashni baholash yo‘nalishining joriy etilishi ta’lim siyosati va pedagogika sohalarida ijobiy o‘zgarishlar qilinishini qo‘llab-quvvatlaydi. Dalillarga asoslangan qarorlar chiqarishga imkon beradigan ishonchli, amaliy va huquqiy baholash vositalari bilan ta’minlaydi.
Ta’limning asosiy ahamiyati o‘quvchilarni jamiyatda yutuqqa erishishlari uchun kerakli malaka va ko‘nikmalar bilan qurollantirishdan iborat. Kreativ fikrlash bugungi yoshlarni rivojlanishlari uchun kerakli kompetensiya bilan ta’minlaydi (Lucas and Spencer, 2017[15]).
Maktablar o‘quvchilarni o‘z qobiliyatlarini kashf etishlariga, rivojlantirishlariga yordam beradi.
O‘qituvchilar kreativ fikrlash qanday aniqlanishini, uni yuzaga keltiradigan vaziyatlarni hamda o‘quvchilarning ijodiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishning eng samarali usullari haqida tushunishlari kerak.
Kreativ fikrlashni shakllantiruvchi
shaxsiy omillar
Konvergent fikrlash muammoga yechim topish uchun izlanishning an’anaviy va mantiqiy strategiyasini qo‘llash, anglash va to‘plangan ma’lumotlarga asosan qaror
qabul qilish qobiliyati.
Divergent fikrlash - muammolarga avval taklif etilmagan, yangi, g‘ayrioddiy yoki hayratlanarli javob topishdir.
Insonda bilim qanchalik ko‘p bo‘lsa va u sohaga oid turli ma’lumotlarning bir-biriga bog‘liqligini yaxshiroq tushunsa, kreativ
g‘oyalarni kashf etish imkoniyati kattaroq bo‘ladi.
Ijodkor va yaratuvchan insonlar “sa’y-harakat qilishga o‘zlarida xohish-istak topa oladigan” insonlar (Cropley)
Ko‘pgina kreativ odamlar fikrlashga
ishtiyoqmand bo‘lib, ‘tajribalarni Ijodkor insonlar uchun xos bo‘lgan yetakchi
o‘rganishga’ va ‘bilim olishga’ ochiqlik fazilatlariga ega.
xususiyatlardan biri sabr-matonat (Torrance)
Kreativ fikrlashni shakllantiruvchi
ijtimoiy omillari
Madaniy me’yorlar va kutilgan natijalar
Insonning o‘zini ijodiy jihatdan namoyon etishi
Sinf xonasining psixologik muhiti (salbiy ta’sir)
ijtimoiy vaziyatlar bilan bog‘liq hodisa hisoblanadi. Ijtimoiy vaziyatlar madaniy me’yorlar va kutilgan natijalar yordamida shakllanib boradi hamda kreativ fikrlashga ta’sir ko‘rsatadi.
Ta’limdagi yondashuvlar
Maktablar rag‘batlantirishni oshirishi va u bilan bog‘liq ijtimoiy harajatlarni kamaytirish orqali
 vazifani bajarishning yagona to‘g‘ri yechimi va savolning birdan-bir to‘g‘ri javobi bo‘lgan g‘oyani uzoq saqlab turish (erkin ifoda qila olmaslik);
 nima bo‘lgan taqdirda ham mavzu rejasidan
tashqariga chiqmaslik;
 kreativ va mustaqil fikrlash ko‘nikmasini noyob qobiliyat deb bilish;
 bilimni alohida bo‘limlarga bo‘lingan tarqoq deb
o‘ylash;
 o‘quvchilarning qiziqishlarini va intilishlarini inobatga olmaslik.
o‘quvchilarlning kreativ fikrlashlarini
rivojlantirishda katta rol o‘ynaydi;
o‘quvchilarning bilimini sinash tizimining keskin qolipga solinishi va mas’uliyatning oshirilishi o‘quvchilarning kreativ fikrlashlarini pasaytiradi