Kreativ 2020. indd

Kompetensiyaviy modelning turli gʻoyalarni ishlab chiqish jihatiga 

oid topshiriqlarni baholash uslubi.

109.  Turli gʻoyalarni ishlab chiqish jihatiga tegishli har bir topshiriq 

ikki  yoki  uchta  javobni  talab  etadi.  Ushbu  javoblar  shaklan  farqlanishi 

mumkin: masalan, o‘quvchilardan sarlavha, logotip, ijtimoiy muammoning 

yechimi yoki ilmiy tarjiba uchun gʻoya berish soʻralishi mumkin.

110.  Ushbu  topshiriqlarni  kodlashtirish  ikki  bosqichdan  iborat. 

Birinchidan, kodlovchi o‘quvchining javobi «munosibligini» aniqlashi kerak. 

Munosib javoblar muayyan vazifasining shakliga nisbatan tushunarli va 

muayyan vazifa mazmuniga nisbatan taalluqlidir. Bu, masalan, kiritilgan 

maʼnisiz  (tasodifiy)  matnlarni  vazifa  shakliga  (masalan,  hikoya  gʻoyasi 

oʻrniga sarlavha taklif etilgan) muvofiq boʻlmagan yoki vazifaga umuman 

aloqasi  boʻlmagan  (masalan,  suvni  tejash  haqida  gʻoya  berish  soʻralgan 

vazifada  «koʻproq  gilos  tanavvul  qiling»  degan)  javoblarni  bekor  qilish 

deganidir.

111.  Ikkinchidan,  kodlovchi  javoblar  bir-biridan  «yetarlicha  farqli» 

ekanligini aniqlashi kerak. Kodlash yoriqnomasida turli toifalarga tegishli 

(masalan,  mazmuni  yetarli  darajada  farqli  boʻlgan  ikki  hikoya  gʻoyasi 

yoki  ijtimoiy  muammoni  yechishga  ikki  turli  yondashuv)  javoblarga 

misol keltirilgan. Ikki javob yetarli darajada farqli yoki bir xil ekanligini 

belgilaydigan maxsus mezon iloji boricha obyektiv va turli javob shakllarini 

oʻz ichiga oluvchi boʻlishi kerak. Masalan, o‘quvchilar turli sarlavhani taklif 

etishi soʻralgan yozma ifoda testida, yetarli farqni belgilovchi mezon «farqli 

maʼnoni beruvchi (yani, sinonim boʻlmagan) soʻzlardan foydalanish» boʻlishi 

mumkin; shirkat logotipining yaratilishi soʻralgan vizual ifoda testida esa, 

mezon  oddiygina  «turli  shakllarni  qoʻshish  orqali  farqli  rasm  yaratish» 

boʻlishi mumkin. Ijtimoiy va ilmiy muammoni hal qilish domenidagi bir 

qator vazifalarda kodlovchilarni yoʻnaltirish maqsadida farqli javoblarning 

avvaldan belgilangan toifalarini shakllantirish mumkin (masalan, suvni 

tejash yoʻllari haqida soʻralgan vazifada, «kamroq suv bilan yuvinish» bilan 

«yuvinishga ajratiladigan vaqtni qisqartirish» ayni toifaga mansubdir).

---

44

45

112.  Eng  yuqori  baho  (to‘liq  kredit)  vazifaga  berilgan  javoblar  ham 

munosib, ham bir-biridan farqli boʻlgan holda beriladi. Yarim baho (qisman 

kredit) o‘quvchilardan uchta javob soʻralganda, shu javoblardan ikki yoki 

uchtasi munosib, lekin faqatgina ikkitasi bir-biridan farqli boʻlgan hollarda 

beriladi. Qolgan barcha hollarda kredit berilmaydi.