Kreativ 2020. indd

SOHA VA VAZIFAGA ALO QADOR BILIMNI INOBATGA OLISH
141. 
Soha va vazifaga aloqador bilim va tajriba kreativ fikrlashning 
muhim zaruriy shartidir. Ijodiy fikrlashning ishonchli va asosli baholash 
tizimini yaratish maqsadida, test bandlari o‘quvchilar maktab yoki uning 

---

59
tashqarisida oʻrganadigan va qiladigan narsalarga aloqador boʻlishi zarur; 
mavjud bilim hech qanday rol oʻynamaydigan, oʻta mavhum vazifalardan 
iborat testni yaratish maʼnisiz ish boʻlar edi. Masalan, vazifa ssenariysi 
oʻta murakkab boʻlsa va buning natijasida nima qilishlari kerakligini yoki 
nimaga qodir ekanliklarini anglamagan oʻquvchilar ijodiy yondashishdan 
voz kechishlari mumkin.
142. 
Taʼlim resurslarini test tuzilishiga qoʻshish mavjud bilimning 
koʻrsatkichlarga taʼsirini kamaytirishning yana bir yoʻli boʻlishi mumkin. 
Bu qisqa vazifa boshlanishida beriladigan yoʻriqnoma yoki osonlikcha 
foydalanish mumkin boʻlgan yordam funksiyasi shaklini olishi mumkin. 
Ustiga-ustak, o‘quvchining ushbu yordamchi funksiya va vositalardan 
foydalanishni kuzatish orqali uning avvalgi bilim va tajribasining darajasi 
haqida xulosa qilish mumkin. Masalan, chizish vazifasi mobaynidagi 
kompyuter sichqonchasining harakatlanishidan o‘quvchi sichqonchadan 
foydalanish tajribasiga ega emasligini anglash mumkin. Shuningdek, test 
tuzilishi vazifa mavzusida yetarlicha bilimga ega boʻlmagan (masalan, 
aylanma elektr toki soʻralgan vazifada elektr toki haqida tayanch tushun-
chaga ega boʻlmaslik) yoki test jihozlari bilan yetarlicha tajribaga ega 
boʻlmagan (masalan, oldinlari hech kompyuterda rasm chizmagan) 
o‘quvchilarni aniqlashga qaratilgan savollarni ham inobatga olishi mumkin.