Кўп қаватли саноат биносининг яхлит темир-бетон ораёпмасини ҳисоблаш ва лойиҳалаш

Мавзу׃ Кўп қаватли саноат биносининг яхлит темир-бетон ораёпмасини ҳисоблаш ва лойиҳалаш
Берилган: L₁ х L₂= 21,3х 67,0 м; l₁xl₂ = 7,1х 6,7м; P =11,8 кН/м²; В20 (R_b = 11,5 МПа); А-II (R_s =280МПа).
Яхлит ораёпма плиталарнинг қалинлиги одатда 6 дан 10 см гача бўлган қийматда қабул қилинади. Плитанинг ҳисобий узунлигини аниқлаш учун ёрдамчи тўсиннинг кўндаланг кесим ўлчамларини қуйидагича қабул қилиб оламиз. Бизнинг вариантда асосий тўсин оралиғи =7100мм.
Плита оралиғи бош тўсинни 3 га бўлиш орқали топилади׃
l_{п л} = = 2367мм
Яхлит плита қалинлиги׃
h = мм=6cm
Бош тўсин баландлиги ва эни:
=
=(0,3…0,5) =0.4*70 = 28
Бош тўсинни 70х30см қабул қиламиз.
Ёрдамчи тўсин баландлиги ва эни:
l =
b =0,5*0,33=0,165 м см
Ёрдамчи тўсинни 40х20см қабул қиламиз.


Плитани ҳисоблаш ва лойиҳалаш.


Тўсинли плиталарни тенг ёйилган юклар таъсирига ҳисоблаш учун ораёпмада эни b = 100 см га тенг бўлган, бош тўсинлар бўйича йўналган тасма ажратамиз. Бу ҳолатда ёрдамчи тўсинлар плита учун таянч ролини бажаради ва плита узлуксиз статик ноаниқ система деб қаралади. Ўрта плиталар учун ёрдамчи тўсинлар қирралари орасидаги масофа қуйидагича қабул қилинади.
l_0ўрта= l_пл– b_ёрд.т.= 2367 – 200 = 2167мм = 2,17м.
Четки плитанинг ҳисобий узунлиги:
l_{0 чет.} = l_пл – 200 -
Плитанинг 1 м² юзасига таьсир қиладиган доимий ва муваққат юкларни жадвал асосида аниқлаймиз:

Юкларноми	Меьёрий юк кН/м^2	Коэффициентлар			Ҳисобий юк юк, кН/м^2
Юклар номи	юк Кн/м^2 (qмеъёрий)	Юк бўйича ишончлилик коэф. γf	Бинонинг аҳамияти бўйича ишончлилик коэф. γn	Кн/м^2 (q ҳис)
Доимий юк: 1. Бетон пол: 20x0.02	0.4	1.3	0.95	0.494
2. Иссиқлик сақловчи қават 11x0.06	0.66	1.3	0.95	0.8151
3.Темир бетон плита ρхhпл =25x0.06	1.5	1.1	0.95	1.5675
Жами:	2.56			2,8766
Муваққат (Р) юк	11.8	1.2	0.95	13.452
Тўлиқ юк	14,36			16,32

Эгувчи моментларни қуйидаги формулалардан аниқлаймиз:
M₁ =
M₂ =
Гардиш билан тўсинларга қистириб бириктирилган плиталарда горизонтал зўриқишлар ҳосил бўлганлиги сабабли равоқ ва таянчларда эгувчи моментнинг қиймати 20% га қисқартирилади.
M₃ = ± 0.8*M₂= 0.8*4.76 = 4 .
Плита кесим юзасини танлаш.
Дастлаб қабул қилинган плита қалинлигини эгувчи моментнинг энг катта қиймати бўйича аниқлаймиз: M_max = M₁ =
h₀
бу ерда׃ α_m = 0.1 плитанинг иқтисодий жиҳатдан қулай бўлган қалинлигига мос қиймат, у ҳолда жадвалдан = 0.11...0,15, b = 100 см.
γ_bc = 0.9 сиқилган ва чўзилган бетон бўйича ишончлилик коэффициенти.
Плита кесишмасининг тўлиқ баландлиги.
h_пл= h₀ + а = 8.02+1.5 = 9.52 =10 см.
а – бетоннинг ҳимоя қатлами.
Плитанинг баландлиги 10 см, унда плитанинг ҳақиқий ишчи баландлиги:
h₀= h_пл– а = 10 – 1.5 =8.5см.
Ишчи бўйлама арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз:
Плита учун Вр-I симли арматуралар ишлатилганлиги сабабли МПа қабул қиламиз.
M₁=5.78

α_m нинг қийматига қараб жадвалдан η нинг қийматини аниқлаймиз: η= 0.955


η= 0.965
Арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз:

2 – 3 пролёт ва “С” таянч гардиши билан бириктирилган плиталар учун:

η= 0.97

Плитани арматуралаш.
С1 – =
С2 – =
С3 – =
С4 – =
Тўрларни танлаш.
С1 – =

см^2

С2 – =

см^2

С3 – =

см^2

С4 – =

см^2

Сетканинг энини аниқлаш.
6700 м = 6700 мм
C₁ =6700 - (200-110) - (150-20) = 6480 мм
Сетканинг сони n = 2 та.

C₂ = 6700 - (150-20)*2 = 6440 мм

Ёрдамчи тўсин ҳисоби
Ёрдамчи тўсинга юкларни жамлаш.

Юклар номи	Меъёрий юк, кН/м^2	Ишончлилик коэффициенти		Ҳисобий юк, кН/м^2
		Юк бўйича γf	Вазифаси бўйича γ n
Доимий юк׃ Плита оғирлиги qмеъёх lп л = 2.56*2.36 2.Ёрдамчи тўсин оғирлиги ( -h ) * b (0,40-0.06)*0,2*25	6.04 1.7	1,1 1,1	0,95 0.95	6.31 1.77
Жами	7.74	-	-	8.08
II. Муваққат юк Рхlпл=8x2.56	20.48	1,2	0,95	23.34
Тўлиқ юк	28.22			31,42

Ёрдамчи тўсин кўправоқли узлуксиз тўсинлардек ҳисобланади. Бунда тўсиннинг кўндаланг кесими тавр шаклида қабул қилиниб, токчасининг эни плитанинг энига тенг қилиб олинади. Ёрдамчи тўсинлар учун бош тўсин ва девор таянч ролини ўйнайди. Ёрдамчи тўсиннинг деворга ўрнатилган қисми C=250мм. Бош тўсин ўлчамлари эса қабул қилиб, ёрдамчи тўсин учун ҳисобий узунликларни топамиз. Ёрдамчи тўсиннинг кўндаланг кесим юзаси ва ҳисобий схемасини чизамиз.
<sub>Четки оралиқларда:

Ўрта оралиқларда:</sub>

1. 
   Оралиқлардаги эгувчи моментлар қийматини аниқлаймиз.
   

Ёрдамчи тўсин баландлигини эгувчи моментларининг ўртача қиймати бўйича текширамиз:
Бунда = 0.35, α_m = 0.289 деб қабул қиламиз.

Т ўсин кесимида арматурани 2 қатор қилиб жойлаштириб, бетон ҳимоя қатламини а=30мм қабул қилиб, тўсиннинг тўлиқ баландлигини топамиз: d=20мм.

Ҳақиқий ишчи баландликни топамиз:

Четки таянчдаги кўндаланг кучнинг қийматини аниқлаймиз:
Q_A = 0.4ql_o1 = 0.4 * * = 81.38 Кн
Q_{B чап} = 0.6ql_o1 = 0.6 *  * =122,0.7 Кн
Q_{B ўнг}= Q = ±0.5ql₀₂ = ±0.5 * *6,400 = 100,54 Кн.
Тўсин учун мувозанат тенгламасини текширамиз.



Q_мах = Q_B =120,89 Кн 0.3
0.885 20 37 0.9 (10 ^-1) = 203,34 Kн.

Юқоридаги шарт бажарилди демак, тўсин кесимининг ўлчамлари етарли.
Эгувчи моментнинг букувчи эпюрасини қуриш
Юқорида эгувчи моментнинг таянч ва пролётдаги қийматлари аниқланди. Бу кесим юза учун етарли эмас. Шунинг учун ёрдамчи тўсиннинг пролётини 5 қисмга бўлиб, букувчи эпюранинг координаталарини қуйидаги формуладан топамиз:

0.2 l оралиқдаги кесим учун β нинг қийматини v/g нисбатига қараб аниқлаймиз. Тўсиннинг схемаси ва унга таьсир қилаётган юклар симметрик бўлгани учун зўриқишлар тўсиннинг 2 ёки 2.5 пролёти учун қурилса етади.



Ҳисобий қийматларни жадвал усулида ҳисобланади ва натижалар жадвалга киритилади.

Юклар		Масофа	(g+v) l^2 Кh^. М	Коэффициентлар қиймати		М, Кн/м
T/рр.	Кесим			+ β	- β	max	min
1	0	-	-	-	-	-	-
	1	0,2l	1658	0,065		107,64
	2	0,4l	1656,06	0,090		149,04
	2`	0,425l		0.091		150,7
	3	0,6 l		0,075		124,2
	4	0,8l		0,020		33,12
	5	1.0l		-	-0,0715		118,41
2	6	0,2 l	1617,92	0,018	-0,038	29,12	61,48
	7	0,4 l		0,058	-0,021	93,83	33,97
	7`	0,425l		0,0625	-0.0195	101.12	31,5
	8	0,6l		0,058	-0,018	93,83	29,12
	9	0,8l		0,018	-0,032	29,12	51,77
	10	1,0l		-	-0,0625	-	101,12

Нормал кесим бўйича мустаҳкамликка хисоблаш.
Ёрдамчи тўсиннинг ҳисобий кесим юзаси сифатида тавр кесим юза қабул қиламиз.
Таврнинг энини тўсиннинг қадами ёки плитанинг пролётига тенг қилиб оламиз.



Таянчларда эса тўғри тўртбурчак қабул қиламиз.

1. 
   1 – пролётда
   

Жадвалдан η= 0.975 ни топамиз.

Сортаментдан 4 Ø 22A – II кесим юзаси A_S= 15,2см² арматурани қабул қиламиз.
Пролётнинг юқори стерженларини конструктив 2 Ø 10 A – II кесим юзаси
A_S= 2,26см ² арматурани қабул қиламиз.

2. 
   2 – пролётда
   

Жадвалдан η= 0.98 ни топамиз.

Сортаментдан 4 Ø 18 A – II кесим юзаси A_S= 10,18 см² арматурани қабул қиламиз.
K-1 ва K-2 каркасларнинг юқори стерженлари манфий эгувчи момент таъсирига ҳисоб қилинади.
Уларнинг қийматлари 6 ва 7 кесимлардаги момент қийматларнинг ўртачаси сифатида қабул қилинади:


Жадвалдан η= 0.907 ни топамиз.

Сортамент бўйича каркасларнинг юқори стержени сифатида 2 Ø 18 A – II кесим юзаси A_S= 5,09см² арматурани қабул қиламиз.

3. 
   Таянч “В”да
   

Жадвалдан η= 0.785 ни топамиз.

Юқорида топилган арматура плитанинг =236,7см қисмида 2та сетка кўринишида жойлашади. 1та сетка яьни 1 мдан арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз: n=2

Натижага қараб кўндаланг ишчи арматура 5 Bp-I бўлган 2 та сетка яъни C-5ни қабул қиламиз.

2. 
   Таянч “С”
   

Жадвалдан η= 0.755 ни топамиз.

2 – сетка учун юзани топамиз n=2


Ҳар бир сетканинг эни
Стерженларни узилиш жойларини аниқлаш
K-1, K-2 каркасдаги стерженларни узилиш жойларини аниқлаш учун қабул қилинган материалларнинг эпюрасини қурамиз.
Четки 1- пролётда 2 Ø 22A – II кесим юзаси A_S= 7,6 см² арматуранинг қабул қила оладиган моментларини аниқлаймиз.

Жадвалдан η= 0.985ни топамиз.

4 –стержен учун момент қийматини аниқлаймиз:
4 Ø 20A – II A_S= 15,2см²

Жадвалдан η= 0.975 ни топамиз.

Ўртадаги пролётларда 4 Ø 18A – II A_S= 10,18 см²

Жадвалдан η= 0.98 ни топамиз.

2 Ø 18A – II A_S= 5,9 см²

Жадвалдан η= 0.985 ни топамиз.

Оғма кесим бўйича мустаҳкамликка ҳисоблаш.
Хомутларнинг диаметри d=8 A – I қабул қиламиз (ишчи арматура диаметрига қараб) хомутларнинг кесим юзаси:
A_SW = 0.503см² R_SW = 175 МПа
Юқорида ҳисобланган кўндаланг кучлар.

Меьёрий хужжатларга асосан хомутнинг қадамини таянчларга яқин жойда пролёт оралиқда S=15см, хомутлар сони n=2 га тенг бўлганда ҳисоблаймиз.

оғир бетон учун 2 га тенг бўлган коэффициент.
Кўндаланг стерженлар диаметрини конструктив талабга мувофиқ қабул қилиб, улар орасидаги масофани аниқлаймиз:





ни аниқлаймиз׃

Кесим юзасини кўндаланг кучга нисбатан мустаҳкамлигини аниқлаймиз.

Шундай қилиб, таянч яқинида хомутлар орасидаги масофа S=15см, ўрта қисмларда эса
га тенг бўлади.