Kostyum tarixi

Erkaklar kostyumi. 
XVI asrning birinchi yarmida erkaklar kostyumi deyarli 
yumshoq va qulay bo’lgandi. U ko’ylakdan, tor kalta, tor uzun yengli koletdan, tor ishton-
paypoqdan va kalta ishtondan iborat edi.Xarakat qilishga qulay bo’lishi uchun tirsak va 
boshqa joylarda kesimlar qilinardi. Yuzasi kesilgan matolar "tarashlangan" mato deb 
atalardi. Keyinroq, bunday matolar dvoryanlik belgisi bo’ldi. Utilitar vazifasini 
bajarmasdan ular dekorativ usul bo’lib qolgandi va aslzodalarning qimmatbaxo matolarni 
pisand qilmasligini ko’rsatardi. 
Ustki kiyimning oldi ochiq, keng, uzunligi bo’ksagacha, kalta keng bufsimon yengli, 
katta shol yoqali (ko’pincha mo’ynadan) edi. 
Oyoq kiyimi rangli charmdan yoki qalin matodan (ko’pincha duxobadan) tikilgan 
poshnasiz, yumshoq, keng tumshuqli tufli edi. Sochlari qisqa qirqilgandi, soqol va mo’ylov 
qo’yishgandi. Bosh kiyim beret bo’lib, kiyimning qo’shimchalari qo’lqoplar bo’lgan(36-
rasm). 

---

67
36-rasm. Ispan erkaklar kostyumi. 
XVI asr o’rtasidagi kostyum noqulay va odmiroq bo’lib. Uning shakli ritsarlik yaroq-
aslahalariga o’xshash edi. Kolet — tor paxtali, uzunligi belgacha yoki bo’ksagacha, oldi 
tugmalangan, baskali, tik yoqali kiyim edi. Uning yengi tor, ba’zan yenglari ikki qavat 
bo’lib, ustki yengi dekorativ rolni bajarar edi. yelkasiga ko’kragini kengroq ko’rsatish uchun 
qanotchalar yoki valiklar tikilardi. Ular kumush va zarlar bilan bezatilgandi. 
XVI asr o’rtasidan boshlab avvalgiday tikilgan emas, to’qilgan ishton-paypoqlar 
paydo bo’ldi. Uning ustidan kalta, ot tolasi va kanop tolasi bilan tuldirilgan sharsimon ishton 
"briches"iya 
kiyishgandi. Ko’pincha uni boshqa rangli mato tasmalar bilan bezatishardi. 
Kiyimning ajralmas qismi 
"freza" 
yoqasi edi. Uni oxorlashgan, ko’kimtirroq tus 
berishgan va maxsus qiskich bilan unda taxlamlar qilishgan. Oppoq, freza orastalikning 
birinchi belgisi bo’lgandi. Ularni shakli va kattaligi xar xil edi. Frezaning kattaligi tufayli 
ovqatni yeyish uchun vilka vujudga kelgandi. 
XVI asr oxirida modaga to’rlar kirib keldi. Ular juda qimmat to’rardi va shuning 
uchun XVII asr boshida to’rni Ispaniyada qo’llash man etilgandi. 
Ustki kiyim — kalta va uzun, ba’zan yoqali plashchlar edi. Ular asosan yarim 
doira shaklida edi. 
Boshlariga beretning o’rniga baland, ensiz soyabonli bezatilgan shylyapalarni 
kiyishgan. Liboslarda yiriqlarga katta e’tibor qaratilgan. Natijada, koletlar, ishtonlar, 
bosh kiyimlar, poyabzallar, qo’lqoplar ham yiriqlar bilan bezaklangan. Kiyimlarda 
turli kesiklardan va katta bezaklardan keng foydalanil gani sababli sidirg’a, bir 
rangdagi matolar: baxmal, atlas, movut urf bo’lgan. Ranglar jilosi turli-tuman va 
yorqin bo’lgan.

---

68
37-rasm. XVI asr oxiri Ispaniya erkaklar kostyumi