Korxonaning moliyaviy holati va moliyaviy resurslari statistikasi

O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Ekonometrika va iqtisodiy modellashtirish kafedrasi

“Ekonmetrika” ta’lim yo’nalishi 2-kurs talabasi

Sobirova Nazokat Obidjon qizining “Statistika” fanidan

KURS ISHI
Mavzu: KORXONANING MOLIYAVIY HOLATI VA MOLIYAVIY RESURSLARI STATISTIKASI
Kurs ishi rahbari: katta o’qituvchi Xajibakiyev Shuhrat

Toshkent 2021

Mundarija

Kirish

Korxonlarning moliyaviy tahlili maqsadi, mazmuni va asosiy vazifalari

Korxonlarning moliyaviy holatining tahlili statistik usullarda. (amaliy misollar bilan)

Korxona faoliyati tahlilida rentabellik va uning ko‘rsatkichlar tizimi

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar

KIRISH

Bozor munosabatlari davrida korxonalarning moliyaviy holati tahlili va xo’jalik faoliyati Respublikada amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlardan biri boshqaruv tizimining samaradorligini oshirishning muhim sharti hisoblanadi. Shu o’rinda bu masalani yechish maqsadida moliyaviy tahlil uslubiyatini takomillashtirish uchun bir qator tadbirlar amalga oshirilmoqda, lekin bu borada hali yechilmagan muammolar ham kam emas. Moliyaviy tahlil o‘tkazishdan manfaatdor tashkilotlar, organlar, mutaxassislar hali ham ilmiy, ham amaliy nuqtayi nazardan asoslangan uslub bilan ta’minlanmagan. Bu holat, albatta bozor munosabatlarini shakllantirish davrida korxona va tashkilotlarga samarali boshqaruvchilik qilishda salbiy rol o‘ynamoqda.

Moliyaviy holat davlat, tashkilot va shaxslar o‘rtasida bo‘ladigan o‘zaro munosabatlarni tartibga solish bilan bog‘liq pul hisob – kitoblarini ifodalaydi. Moliyaviy holat korxonani mablag‘ bilan ta’minlanganligi, barcha turdagi mablag‘larni maqsadga muvofiq yo‘nalishi va ulardan foydalanishning maqsadga muvofiqligi, budjet, bank, xomashyo yetkazib beruvchilar, xaridorlar va boshqa tashkilotlar bilan olib boriladigan hisob-kitob holati bilan xarakterlanadi. Korxonani moliyaviy holati barqaror, nobarqaror va krizis darajasida bo‘lishi mumkin. Moliyaviy barqarorlikka ega bo‘lgan korxonalarda ishchi va xizmatchilar bilan ish haqi, budjet, bank, mol yetkazib beruvchilar bilan bo‘ladigan hisob – kitob ishlari o‘z muddatida amalga oshiriladi. Moliyaviy intizomga rioya qilmaslik, debitorlik va kreditorlik qarzlarini ortib ketishiga olib keladi va muddati uzaytirilgan qarzlarni surunkali davom etishi bankrotlik alomatlarini vujudga keltiradi. Bularning barchasida esa korxonaning moliyaviy holatining statistik tahlili, shu o’rinda korxonaning rentabillik ko’rsatkichlarini tahlil qilish katta ro’l o’ynaydi.

Avvalambor korxonaning moliyaviy holati nimaligini bilib olsak:

Tahlilning asosiy maqsadi – moliyaviy faoliyatdagi yutuq va kamchiliklarni aniqlab, mablag‘lardan yanada to‘g‘ri foydalangan holda hisob-kitob tartibini mustahkamlashga qaratiladi. Demak, bu mahsulot ishlab chiqarish va uni sotish, xarajatlarni tejash, pul-moliya aloqalari va boshqa faoliyatlarning bir-biriga bog‘liqligini ko‘rsatadi. Moliyaviy tahlilni bajarishda zarur bo‘ladigan manbalarga korxona balansi, unga qilingan ilovalar va boshqa hisobot ma’lumotlari kiradi. Ayniqsa, mahsulot ishlab chiqarish va uni sotish, maxsus va maqsadli mablag‘lar, zaxira jamg‘armasi, foyda va zararlar, turli xil hisobkitoblar, qimmatli qog‘oz va veksellar bo‘yicha ma’lumotlardan ko‘proq foydalaniladi. Bular xo‘jalik faoliyatining to‘g‘ri boshqarilishi va statistic ko’rsatkichlari uchun uning moliyaviy barqaror bo‘lishi va to‘lov qobiliyatining yaxshilanishiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi.