Korxonalarning tashkiliy-huquqiy asoslari

Korxonalarning tashkiliy-huquqiy asoslari

Tmj-238 guruh talabasi

Abduvohidov Nurbek

Reja

1.Korxonalar mohiyati va faoliyatining asosi

• 2.Korxonalarning tashkiliy-huquqiy asoslari
• 3. Korxonalarning ichki va tashqi muhiti

Korxonalar mohiyati

• Hozirgi paytga kelib zamonaviy korxonalar murakkab tashkiliy tuzilmaga ega. Bozor iqtisodiyoti sharoitida sanoat korxonalarini tashkil etishning uchta asosiy yo’nalishda amalga oshadi.
• - Ishlab chiqarishni ilmiy tashkil etish (IITE)
• - Mehnatni ilmiy tashkil etish (MITE)
• - Boshqaruvni ilmiy tashkil etish (BITE)
• Har qanday tadbirkorlik faoliyati-bu odamlar o’rtasida o’zaro aloqani tashkil etish asosida amalga oshiriladigan jarayondir.

Korxonaning tasniflanishi

• Korxonaning eng muhim xususiyatlari ularning qaysi tarmoqqa qarashligi, hajmi, ishlab chiqarishda turli jabhalarni qamrab olganligi, mahsulot turi, ishlab chiqarishni tashkillashtirish usuli hamda uni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish, tashkiliy-huquqiy shakllarni prognozlashtirishga bog’liq bo’ladi.
• Qaysi tarmoqqa qarashliligiga ko’ra korxonalar ishlab chiqarish va noishlab chiqarish turlariga bo’linadi.
• Texnologik umumiyligiga ko’ra korxonalar ishlab chiqarish jarayoni uzluksiz va diskret ravishda, kimyoviy yoki mexanik jarayonlarning ustunligi ostida bo’lishi mumkin.

Korxonalarning tashkiliy-huquqiy asoslari

• Korxona faoliaytini amalga oshirishda tahsis hujjatlarini o’rni muhim sanaladi.
• Korxona faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlarida 2 xil tahsis hujjatlari belgilangan.
• - Korxona nizomi
• - Tahsis shartnomasi
• Korxona nizomi asosiy hujjat bo’lib quyidagilarni o’z ichiga oladi.
• - Korxona nomi, joylashgan o’rni, faoliyat mazmuni va maqsadi.
• - boshqaruv va nazorat organlari.

• - Mulkni tashkil etish va taqsimlash tartibi
• - Faoliyat turini o’zgartirish vatugatish shartlari.
• “Korxonalar to’g’risidagi” qonunga asosan quyidagilar korxona mulkini shakllantirishning manbai hisoblanadi.
• -Taxsischilarning pul va moddiy ko’rinishdagi oul buyumlari
• -Mahsulot sotishdan va boshqa faoliyatdan olingan daromadlar.
• -Qimmatbaho qog’ozlardan olingan daromadlar.
• -Banklar va boshqa kreditorlardan olingan kreditlar
• -Byudjetdan olingan mablag’lar
• -Korxona va tashkilotlar fuqarolarni xayriya badallari.

Korxonalarni ichki va tashqi muhiti

• Korxonaning faoliyatiga ichki va tashqi muhitlar ta’sir ko’rsatadi. Ichki muhitga odamlar, ishlab chiqarish vositalari, axborot va pul mablag’lari kiradi. Tashqi muhitga esa tayyor mahsulot (ish, xizmat)lar iste’molchilari, ishlab chiqarish vositalarini yetkazib beruvchilar, banklar va boshqa moliyaviy tashkilotlar, davlat tashkilotlari kiradi.
• Korxonalar ixtisoslashuviga qarab sanoat, transport, qurilish, aloqa, qishloq xo’jaligi, savdo, maishiy-xizmat va boshqa turlarga bo’linadi.
• Mamlakatimiz milliy iqtisodiyotida sanoat korxonalari yetakchi o’rinlardan birini egallaydi. Yalpi ichki mahsulotni 20-25 foizi aynan sanoat tarmog’ida yaratiladi

• E’TIBORINGIZ
• UCHUN
• RAHMAT