Korxonalarda buxgalteriya hisobini tashkil etish. Pul mablag’larini hisobga olish

/р Хўжалик муомалаларининг мазмуни

Download 3,28 Mb. bet 7/8 Sana 13.07.2022 Hajmi 3,28 Mb. #784917

Bog'liq
3 mavzu prez

Bu sahifa navigatsiya:

• Дебет Кредит
• Кредит ва карз шартномаси ўртасидаги фар қ лар

/р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1	Ҳисобдор шахсларга бўнаклар берилди	4220-4290	5110-5530 5010, 5020
2	Ҳисобдор шахсларга пул эквивалентлари берилди	4220-4290	5610
3	Ишлатилмаган ҳисобдор суммалари қайтарилди	5010, 5020, 5110-5330	4220-4290
4	Ҳисобдор шахслар капитал қўйилмалар, товарлар, ҳайвонлар, материаллар, асбоб ускуналарни сотиб олиш, етказиб келиш, тайёрлаш билан боғлиқ харажатларни амалга оширди	0710-0890, 1010-1090, 1110-1120, 2910-2990	4220-4290
5	Ҳисобдор шахслар асосий, ёрдамчи ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатувчи хўжаликлар, шунингдек, умумишлабчиқариш харажатларни амалга оширди	2010, 2310, 2510, 2710	4220-4290
6	Ҳисобдор шахслар давр харажатларига тегишли бўлган турли хилдаги харажатларни тўлади	9410-9440	4220-4290
7	Хисобдор шахслар келгуси давр харажатларига тегишли бўлган турли харажатларни тўлади	3190	4220-4290

Т/р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни	Счётларнинг боғланиши
		Дебет	Кредит
1	Савдо корхоналари томонидан ходимларга кредитга сотилган товарлар учун ўтказиб берилди	4710	5110-5530
2	Кредитга олинган товарлар бўйича ходимларнинг қарзи учун банк кредитлари олинди	4710	6810, 7810
3	Кредитга олинган товарларнинг тўлови учун ходимлардан келиб тушган тўловлар суммаси	5010, 5110	4710
4	Кредитга олинган товарлар учун ходимларнинг меҳнат ҳақидан ушлаб қолинган тўловлар	6710	4710
5	Ходимларга берилган қарзлар суммаси	4720	5010-5530
6	АВ ва НМАнинг камомади учун айбдор шахслардан ундириладиган суммалар	4730	9210, 9220
7	ТМҚларнинг камомади учун айбдор шахслардан ундириладиган суммалар	4730	1010-2990
8	Инвентаризация натижасида кассадаги пул маблағлари ва пул эквивалентларининг камомади	4730	5010, 5020, 5610
9	Бошқа операциялар бўйича ходимларнинг қарзи зарарга ҳисобдан чиқарилди	9430	4790

Бухгалтер хизмат сафаридан келган

ходимнинг бўнак ҳисоботини текшира

туриб, ҳайратланиб сўради:

- Бу қанақа сумма, ахир бу даҳшатку?

- Меҳмонхона харажатлари!
- Калланг жойидами? Сенга меҳмонхонани сотиб олишга ким рухсат берди?!
1-жадвал Кредит ва карз шартномаси ўртасидаги фарқлар

Кредитлар	Қарзлар
Ким томонидан берилади
1) Банклар 2) Кредит уюшмалари ўз аъзоларига (ЎзР «Кредит уюшмалари тўғрисида»ги қонун 25 моддаси)	Исталган жисмоний ёки юридик шахслар (банк бўлмаган), лицензия талаб қилинмайди
Шартноманинг шакли ва мазмуни
Кредит шартномаси ёзма шаклда бўлиши шарт. Ёзма шаклга риоя қилмаслик кредит шартномасининг ҳақиқий бўлмаслигига олиб келади (ЎзР ФК 745-модда)	Фуқаролар ўртасида қарз шартномаси, агар бу қарзнинг суммаси энг кам иш ҳақининг ўн бараваридан ортиқ бўлса, оддий ёзма шаклда тузилиши шарт, шартномадаги тарафлардан бири юридик шахс бўлганида эса суммасидан қатъий назар ёзма шаклда тузилиши шарт
Шартнома предмети
Умумий қоидага мувофиқ кредит шартномасининг предмети пул маблағлари ҳисобланади (ЎзР ФК 744-модда)	Пул ёки турга ҳос аломатлари билан белгиланган ашъёлар (ЎзР ФК 732-модда)
Фоиз тўловлари
Қарз олувчига фоизлар тўлаш мажбурияти юкланади (ЎзР ФК 744-модда)	Фоиз тўловлари белгиланмаслиги мумкин (ЎзР ФК 734-модда)
Бухгалтерия ҳисобида акс эттириш
Счетлар: 6810 «Банкнинг қисқа муддатли кредитлари» 7810 «Банкнинг узоқ муддатли кредитлари» 6950 «Узоқ муддатли мажбуриятлар – жорий қисми»	Счетлар: 6820 «Қисқа муддатли қарзлар» 7820 «Узоқ муддатли қарзлар»

Кредит шартномаси бўйича бир тараф - банк

ёки бошқа кредит ташкилоти (кредитор) иккинчи

тарафга (қарз олувчига) шартномада назарда

тутилган миқдорда ва шартлар асосида пул

маблағлари (кредит) бериш, қарз олувчи эса олинган

пул суммасини қайтариш ва унинг учун фоизлар

тўлаш мажбуриятини олади.
Қарз шартномаси бўйича бир тараф (қарз берувчи) иккинчи тарафга (қарз олувчига) пул ёки турга хос аломатлари билан белгиланган бошқа ашёларни мулк қилиб беради, қарз олувчи эса қарз берувчига бир йўла ёки бўлиб-бўлиб, ўшанча суммадаги пулни ёки қарзга олинган ашёларнинг хили, сифати ва миқдорига баравар ашёларни (қарз суммасини) қайтариб бериш мажбуриятини олади.
Қарз шартномаси пул ёки ашёлар топширилган пайтдан бошлаб тузилган ҳисобланади.
ЎзР ва чет элдаги банклар ва қарз берувчилардан сўмда ва чет эл валютасида олинган қисқа муддатли
(12 ойгача) кредит ва қарзлар ҳисоби:

6810 “Қисқа муддатли банк кредитлари” 6820 “Қисқа муддатли қарзлар”

Қисқа муддатли қарзлар ва кредитларни ҳисобга олувчи счетлар (6800)нинг боғланиши

№	Мазмуни	Д-т	К-т
1	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар олиниши	5110-5530	6810-6820
2	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар ҳисобига ТМЗ харид қилиниши	1010-2910	6810-6820
3	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар ҳисобидан мол етказиб берувчи ва пудратчиларга тўланиши	6010	6810-6820
4	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар қайтарилиши	6810-6820	5110-5530
5	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар ажратилган бўлинмалар ҳисобидан қайтарилиши	6810-6820	6110
6	Берилган вексел ва облигациялар эвазига қисқа муддатли қарзлар олиниши	5110-5530	6830-6840
7	Берилган вексел ва облигациялар қопланиши	6830-6840	5110-5530

ЎзР ва чет элдаги банклар ва қарз берувчилардан сўмда ва чет эл валютасида олинган узоқ муддатли
(12 ойдан ошиқ) кредит ва қарзлар ҳисоби:

7810 “Узоқ муддатли банк кредитлари” 7820 “Узоқ муддатли қарзлар”

7830 “Тўланадиган облигациялар”

7840 “Тўланадиган векселлар” счетларида ҳисобга олинади

Узоқ муддатли қарзлар ва кредитларни ҳисобга олувчи счетлар (7800)нинг боғланиши

№	Мазмуни	Д-т	К-т
1	Узоқ муддатли банк кредитлари ва қарзлар олиниши	5110-5530	7810-7820
2	Узоқ муддатли банк кредитлари ва қарзлар ҳисобига ТМЗ харид қилиниши	1010-2910	7810-7820
3	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар ҳисобидан бўнак берилиши	4310-4330, 4410, 4510 -4520	7810-7820
4	Қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар ҳисобидан мол етказиб берувчи ва пудратчиларга тўланиши	6010	7810-7820
5	Берилган вексел ва облигациялар эвазига узоқ муддатли қарзлар олиниши	5110-5530	7830-7840
6	Узоқ муддатли кредитлар, қарзлар, вексел ва облигацияларни жорий қисмига	7810-7840	6950

Корхона 2009 йил 1 январда “Асакабанк”дан 6 ойга айланма маблағларни шакллантириш учун йиллик 12% шарти билан 25 000 000 сўм миқдорида кредит олди. Кредит шартномасига кўра кредитнинг асосий суммаси тенг бўлакларда ҳар чорак охирида, кредит бўйича фоизлар эса ҳар ойда тўланади.

Кредит бўйича тўлов графиги, минг сўмда

сана	Ҳисобот даври бошига мажбурият	Тўлана-диган фоиз, 12%	Тўланадиган қисми	Кредит бўйича жами тўлов	Ҳисобот даври охирига қолдиқ
1 январ 2009 й	25 000,0
31 январ 2009 й	25 000,0	250,0	-	250,0	25 000,0
28 феврал 2009 й	25 000,0	250,0	-	250,0	25 000,0
31 март 2009 й	25 000,0	250,0	12 500,0	12 750,0	12 500,0
30 апрел 2009 й	12 500,0	125,0	-	125,0	12 500,0
31 май 2009 й	12 500,0	125,0	-	125,0	12 500,0
30 июн 2009 й	12 500,0	125,0	12 500,0	12 625,0	-

сана	Хўжалик муомаласи	Сумма, минг сўм	Счетлар алоқаси
			Д-т	К-т
1.01.09	Кредит ҳисоб рақамига келиб тушганда	25 000	5110	6810
31.01.09	Фоиз ҳисобланганда	250	9610	6920
	Фоиз тўланганда	250	6920	5110
28.02.09	Фоиз ҳисобланганда	250	9610	6920
	Фоиз тўланганда	250	6920	5110
31.03.09	Фоиз ҳисобланганда	250	9610	6920
	Фоиз тўланганда	250	6920	5110
	Кредитнинг бир қисми қайтарилганда	12500	6810
30.04.09	Фоиз ҳисобланганда	125	9610	6920
	Фоиз тўланганда	125	6920	5110
31.05.09	Фоиз ҳисобланганда	125	9610	6920
	Фоиз тўланганда	125	6920	5110
30.06.09	Фоиз ҳисобланганда	125	9610	6920
	Фоиз тўланганда	125	6920	5110
	Кредитнинг қолган қисми қайтарилганда	12500	6810

Download 3,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: