Korxonalar iktisodiyoti va menejmenti 1-mavzu. Korxonalarning tashkiliy-huquqiy shakllari (2 soat)

2.Aylanma mablag‘lardan oqilona foydalanish

Aylanma mablag‘larning to‘liq aylanishi uch bosqichdan iborat bo‘lib, bu jarayonda maxsulot ishlab chikariladi va sotiladi.

" aylanma mablag‘lar pul shaklidan tovar zaxiralariga aylanadi (P - T);

" ishlab chiqarish, ya’ni maxsulotni tayyorlash jarayoni ( T );

" tovar sotiladi va yana pul shaklini oladi ( T - P) .

Aylanma mablag‘lar shakllanish manbaiga ko‘ra xususiy va qarz mablag‘larga bo‘linadi.

Xususiy aylanma mablag‘lar doimo korxona ixtiyorida bo‘lib, xususiy resurslar, foyda xisobiga shakllanadi (ish xaqi bo‘yicha qarzlar, ta’minotchilar yoki xamkorlar qarzlari, buyurtmachilar to‘lagan pullar). Bu mablag‘lar xususiy mablag‘larga tenglashtirilgan mablag‘lar yoki korxonaning barqaror passivlari deb ataladi.

Qarzga olingan aylanma mablag‘lar doimo xarakatda bo‘lmaydi xamda korxonaning maxsulotlarni sotishdagi qiyinchiliklar, moddiy-tovar boyliklar bilan ta’minlash, maxsulot ishlab chiqarishni oshirish, vaqtinchalik extiyojlarni qoplash uchun foydalaniladi (bank kreditlari, kreditorlik qarzlari).