Korxonalar faoliyatining tahlili va statistika asoslari

12.2. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari va daromadlarini ifodalovchi ko^,satkichlarni hisoblash va statistic tahlil qilishi

Hozirgi vaqtda qishloq xo’jalik mahsulotini ifodalovchi ko’rsatkichlar bo’lib quyidagilar hisoblanadi:

1Qishloq xo’jaligining yalpi ishlab chiqarishi hajmi;

2.Qishloq xo’jaligining sotilgan mahsuloti hajmi;

3.Qishloq xo’jaligining yalpi qo’shilgan qiymati;

4.Qishloq xo’jaligining sof qo’shilgan qiymati;

Qishloq xo’jaligi yalpi ishlab chiqarishining hajmini quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:

Bu yerda, qishloq xo’jalik korxonalarida yalpi ishlab chiqarilgan mahsulotlar qiymati;

boshqa tashkilotlar tarkibidagi yordamchi xo’jaliklarda ishlab chiqarilgan qishloq xo’jalik mahsulotlar qiymati;

qishloq xo’jaligiga xizmat qiluvchi korxona va tashkilotlar tomonidan bajarilgan xizmatlar hajmi.

Yalpi qo’shilgan qiymat qanday aniqlanadi? Bu yalpi ishlab chiqarish hajmidan oraliq iste’mol hajmini chegirib tashlash orqali aniqlanadi:;

- qishloq xo’jaligining yalpi ichki mahsulotidir.

Sof qo’shilgan qiymat qanday aniqlanadi?Qishloq xo’jaligida yaratilgan yalpi qo’shilgan qiymatdan asosiy kapital iste’moli hajmini (amortizasiyasini) chegirib tashlash orqali sof qo’shilgan qiymat hajmi aniqlanadi; :

bu yerda asosiy kapital amortizasiyasi.

Sof qo’shilgan qiymat qishloq xo’jaligining sof ichki mahsuloti bo’lib hisoblanadi.

Qishloq xo’jaligi yalpi foydasi qanday aniqlanadi?Yalpi foydani aniqlash uchun yalpi ichki mahsulot qiymatidan mehnat haqi , ishlab chiqarishga va importga xisoblangan soliqlarni chegirib tashlash kerak: .

Qishloq xo’jaligi sof foydasi qanday aniqlanadi?Yalpi foydaga mahsulot ishlab chiqarish va sotishga berilgan subsidiyani qo’shib, asosiy vositalar amortizasiyasini ayirib tashlash orqali sof foyda aniqlanadi:

Qishloq xo’jalik mahsulotlari dinamikasining statistik tahlili indeks usuli yordamida amalga oshiriladi. Tahlilda quyidagi 3-ta umumiy indeksdan foydalaniladi:

1. Mahsulotlar hajmi umumiy indeksi:

2. Mahsulotlar fizik miqdori umumiy indeksi:

3. Mahsulotlar bahosi umumiy indeksi: