Korporativ boshqaruv: prinsiplar, siyosat va amaliyot

Assotsiatsiya.  Birlashmaga  a’zo  bo‘lib  kirganlarning  mustaqilligini  saqlab 
qolgan  holda  birgalikda  hamkorlik  qilish  maqsadida  jismoniy  va  (yoki)  yuridik 
shaxslarning ko‘ngilli birlashuvi. 
Konsorsium.  Korporatsiyalar,  banklar  va  boshqa  tashkilotlarning  umumiy 
kelishuv  asosida  kapital  sig‘imi  katta  bo‘lgan  loyihani  amalga  oshirish  yoki 
birgalikda  zayom  joylashtirish  uchun  (buyurtmachilar  oldida  birgalikda  javobgar 
bo‘ladi) vaqtinchalik birlashuvi. 
Konsern.  Manfaatlar  umumiyligi,  shartnomalar,  kapital,  qo‘shma  faoliyatda 
ishtirok  etish  bilan  bog‘liq  korxonalar  yirik  birlashuvi  (ko‘pincha  bunday  guruh  bu 
korporatsiyalar aksiyalariga egalik qiluvchi xolding atrofida birlashadi). 
Sindikat.  Bir  xil  mahsulot  chiqaruvchi  korxonalarning  maxsulotni  umumiy 
savdo tarmog‘i orqali jamoaviy sotishni tashkil qilish maqsadida birlashuvi. 

---

 
 
52 
Moliya sanoat guruhlari (MSG). Belgilangan tartibda mos keluvchi idoralarda 
ro‘yxatga  olingan  yuridik  jihatdan  mustaqil,  moddiy  resurslari  va  kapitallarini 
umumiy  iqtisodiy  maqsadga  erishish  uchun  birlashtirgan  korxonalar,  moliyaviy  va 
investitsiya  institutlari  guruhi.  MSGda  markaziy  (bosh)  korporatsiya  ixtisoslashgan 
tashkilot  –  “boshqaruvchi  kompaniya”  ham,  guruhga  kiruvchi  ishlab  chiqarish 
korxonasi  yoki  birlashma,  bank,  moliya  yoki  sug‘urta  kompaniyasi  ham  bo‘lishi 
mumkin. 
Xolding.  Aksiyalar  nazorat  paketiga  ega,  ularning  operatsiyalari  ustidan 
nazoratni  amalga  oshirish  maqsadida  boshqa  kompaniya  va  korxonalar  faoliyatini 
boshqaradigan  yoki  nazorat  qiladigan  aksiyadorlik  kompaniyasi.  Xolding 
kompaniyasi  o‘zining  ishlab  chiqarish  salohiyatiga  ega  bo‘lmasligi  va  ishlab 
chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanmasligi mumkin.