|
BELGILASH
328.Ketma-ket, tadrijiy sur’atda yuz beradigan yoki tarixiy aspekt fanda qanday nomlanadi?***** SINXRONIK (BIR VAQTDA) VA DIAXRONIK
329. “O’zbek tili izohli lug’ati”ni kim tuzgan? *** ZOKIR MAʼRUFOV
330. Nutqning ekpressivligi qaysi nutqda namoyon bo‘ladi?------------
331. “Til xalqlar ruhining xuddi zohiriy namoyon bo’lishidir: xalqning tili uning ruhidir va xalqning ruhi uning tilidir”. Ushbu fikrlar kimga tegishli?********* Y.L.Vaysgerber, E.Sepir, B. Uorf, A.A.Potebnya
332. Faqat kommunikatsiya-aloqa qilish uchun moslangan tillar… *********Mahalliy tillar
333. Til ijtimoiy hodisa. Biroq uning bir jihatini tabiiy degan qarashlar ham mavjud. Til qaysi tomoni bilan tabiiy deb o‘ylaysiz?
334. Quyidagi fikrlar kimga tegishli? “Har bir millatning dunyoda borlig‘ini ko‘rsatadigan oyinai hayoti til va adabiyotidir”.
335. Fonetikaga oid «Asbobi xudud al-xuruf» asarining muallifi kim?
336. Tilning bilish faoliyatidagi vazifasini o‘rganish, insonning voqelik bilan munosabatining til bilan bog‘liq tomonlarini aniqlashni o’rganadigan yo’nalish nima deyiladi?
337. «inson-madaniyat-til» munosabatlarini o‘rganadigan yo’nalish nima deyiladi?
338. Til va shaxs munosabati muammosini o‘rganadigan yo’nalish nima deyiladi?
339. Tilni ichki, ya’ni sinxronik (bir vaqtli) va diaxronik (ketma-ket yuz berish) jihatdan o‘rganish lozim, degan olim…
340. Semiotika matematikaga o‘xshaydi, degan olim…
341. Badiiy adabiyot tilini filologiyaning mustaqil tarmog‘i sifatida asoslab bergan olim…
342. Til axborot uzatish nuqtai nazaridan…
343. Tilni mantiq bilan bog‘lash, uning hodisalarini mantiq tushuncha va kategoriyalari asosida sharhlash qaysi metodga kiradi?
344. A.Shleyxer qanday tillarni kristalga o‘xshatadi? ********** Turkiy tillar
345. A.Shlexer qanday tipdagi so‘zlarni o‘simlikka o‘xshatadi?********** Hind-Yevropa, xitoy-tibet tillari
346. A.Shleyxer eng arxaik tillar deb qaysi tillarni aytadi?******* Polisintetik tillar
- 347. A.Shleyxer eng rivojlangan , taraqqiy etuvchi tillarga qaysi tillarni kiratidi?
349. Har qanday muloqotda zarul bo‘lgan tarkibiy qismlarni toping?
350. Tillarning sotsiolingvistik o‘lchovlari (sotsiolingvistik tipologiya) tilning qanday jihatlarini nazarda tutadi?
351. Tilning aloqa vositasi ekanligi uning juda ko‘plab vazifalaridan faqat bittaginasidir. Aslida til, eng avvalo, dunyoni ko’rish, eshitish, bilish, idrok etish vositasidir, -degan fikrlar muallifi kim?
352. Fikr almashish jarayonida bevosita va bilvosita qatnashadigan tarkibiy qismlar…
353. Muloqot jarayonida gapiruvchi sotsiolingvistika va pragmalingvistikada qanday atama bilan yuriltiladi?
354. So‘zlovchining nutqi qaratilgan shaxs nima deyiladi?
355. Ko‘p vazifali, umummajburiy, me’yorlashgan til…
356. Nomshunoslikning urug‘-qabila, elat va xalqlarning nomlarini o‘rganadigan bo‘limi qaysi soha bilan aloqador?
357. Onomastikaning o‘simliklar nomini o‘rganadigan bo‘limi qaysi fan bilan aloqador?
358. Onomastikaning toponimika sohasi qaysi fan bilan aloqador?
359. Onomastikaning kosmonimika sohasi qaysi fan bilan aloqador?
360.Onomastikada oronimlarni o’rganishda qaysi soha bilan bog‘liqlik mavjud.
361. Onomastikada mifonim, teonimlarni o’rganishda qaysi sohaga murojaat qilinadi.
362. Tilshunoslikning qaysi sohasi fanlarning bir qanchasi biologiya, geografiya, astronomiya, tarix, etnografiya kabi fanlar bilan bevosita bog‘liq?
363. Onomastikada ktematonim(xrematonim deb ham yuritiladi)larni o’rganishda qaysi sohaga murojaat qilinadi.
364.Onomastikada oykonimlarni o’rganishda qaysi sohaga murojaat qilinadi?
365. Areal lingvistika atamasi tilshunoslikka kimlar tomonidan lib kirildi.
“|Lingvistik belgi ikki tomonlama psixik mohiyatdir”—deb kim aytgan?
367.Bemor so‘zlarni talaffuz qila olmaydi, garchi u unga aytilgan nutqni tushunadi, bunda miyaning chap peshona pastki orqa burmalarida joylashgan Broka markazi shikast yegan bo‘ladi. Ushbu fikrlar nima haqida?
367. O‘zbek terminologiyasida yangi tushunchalarga ikki xil yo’l bilan atamalar belgilanadi. Bular qaysilar?
368.Inson ongidan tashqaridagi obyektiv olamdagi narsa, hodisalar va ular o’rtasidagi aloqalarning ongda aks ettirilishi nima deb yuritiladi?
369. Qaysi buyuk ajdodimiz har bir fanning inson hayotidagi zaruriy ehtiyojlar talabi bilan vujudga kelishini aytadi?
370. Qanday lingvistika tilshunoslikning bir bo’limi bo’lib, lingvistik hodisalarning muayyan kenglikda tarqalishini va tillararo (dialektlararo) munosabatni lingvistik geografiya metodlari asosida o’rganadi?
371. 371. Nazariy falsafa asoschisi kim?
372. Nima falsafa fanining asosi sanaladi?
373. «Sof aql tanqidi», «Amaliy aql tanqidi» va «Hukm qobiliyati tanqidi» kabi asarlar kimning qalamiga mansub?
374. Tilning «xalq ruhi» bilan aloqadorligi, hatto tengligini ta’kidlagan holda, bu aloqadorlik tushuntirib bo’lmaydigan sir ekanini ko’rsatib bergan olim kim?
375. O’zining lingvistik antinomiya haqidagi ta’limotini yaratgan olim kim?
376. «Ruh fenomenologiyasi» asari muallifi kim?
377. Kim tilni nazariy aqlning yaratuvchisi hisoblaydi?
378. Vilgelm Gumboldt tillarni qaysi guruhlarga bo’ladi?
379. V.Gumboldt flektiv tillarni qanday tillar deb hisoblaydi?
380. V.Gumboldt agglyutinativ tillarni qanday tillar deb hisoblaydi?
390. Falsafa tarixida sun’iy ravishda qanaqa oqimlar paydo bo’lgan?
391. Mantiq materiallari asosida til tuzilishini tushuntirish va rasional grammatika yaratish ilk marta qaysi olimlarga nasib etdi?
392.Qaysi jahon olimi faqat isbotlash bilangina kifoyalanuvchi an’anaviy, shakliy mantiqni tanqid qilgan holda, «ilmiy kashfiyotlar qilish san’ati»ga ega bo’lgan yangi mantiqni yaratish zarurligini ta’kidlaydi?
393. Mantiqiy kategoriyalar asosida barcha tillar uchun umumiy grammatika yaratish g’oyasi muallifi?
394.Qaysi olim tillarning qiyosiy grammatikasini barpo etish asosida uning negizida barcha tillarning afzal jihatlarini qamrab olgan va inson tafakkuri hamda sezgilarini o’zida ideal joylashtiruvchi umumiy bir tilni yaratish mumkin degan g’oyani ilgari surdi?
395. Tilni mantiqiy kategoriyalar asosida o’rganish, ayniqsa, qaysi davrda o’z cho’qqisiga ko’tarildi.
396. F.Bekon turli tillarning qiyosiy grammatikasini barpo etishda qaysi metodga tayanadi?
397.Tilning statik holati uning qaysi tadqiq usuliga kiradi?
398. Tilning dinamik holati uning qaysi tadqiq usuliga kiradi?
399. Til qaysi holatda o’rganilganda, uning hozirgi holati tadqiqot obyekti bo’ladi?
- 400. Tilni qaysi holatda o’rganilishida til birliklarining tarixiy taraqqiyotiga e’tibor beriladi?
401. Qadimgi turk tilida «qabr ustiga o’rnatilgan toshga o’yib yozilgan xotira» ma’nosini beruvchi so’z qaysi?
402. Qadimgi turk tilida «toshga o’yib xotira yozuvchi» ma’nosini beruvchi so’z qaysi?
403. Qadimgi turk tilida bal (balchiq) ma’nosini beruvchi so’z qaysi?
404. Etnolingvistika mustaqil lingvistik yo’nalish sifatida qachon paydo bo’ldi?
405. Etnolingvistikaning mustaqil lingvistik yo’nalish sifatida shakllanishida kimning xizmati katta.
406. Tilning qaysi tomoniga e’tibor asrimizning 50-yilarida Sepir-Uorf gipotezasini keng muhokama qilish jarayonida qayta jonlandi?
407. Tilshunoslik mustaqil fan sohasi sifatida qachon ajralib chiqdi?
408. Qaysi jihatdan u jonli organizmga o’xshaydi?
409. Fanlarning kelib chiqishi haqida ilk ma’lumotni kim bergan?*********
Do'stlaringiz bilan baham: | 
