Ko‘rinishda bo‘ladi. (14. 25) dan foydalanib matematik mayatnik tebranish davri

14.14 – rasm.


aksvell nazariyasiga asosan elektromagnit to‘lqinlar ko‘ndalang to‘lqinlardir. E va N vektorlar o‘zaro perpendikulyar bo‘lib, ular to‘lqinning tarqalish tezligi u ga perpendikulyar tekislikda yotadi (14.14– rasm). Elektro-magnit to‘lqinda E va N vektorlarining tebranishlari doimo bir xil fazada sodir bo‘ladi. ox yo‘nalishida tarqalayotgan  chastotali elektromagnit to‘lqin tenglamasi quyidagicha yoziladi.
(14.84)
(14.85)
bundagi E_m va H_m – mos ravishda E va N vektorlarning amplituda qiymatlari, to‘lqin soni, ₀ – koordinatasi x=0 bo‘lgan nuqtadagi tebranishlarning boshlang‘ich fazasi.
Elektromagnit maydon energiyasi, elektr va magnit maydon energiyalarining zichligi yig‘indisidan iborat:
(14.86)
bir momentda elektr va magnit maydon energiyalarining zichliklari birday bo‘ladi, ya’ni:
_,
buni e’tiborga olib (14.86) ni quyidagi ko‘rinishda yozamiz:
(14.87)
Bundan

ekanligi kelib chiqadi yoki buni (14.87) ga qo‘ysak


(14.88)
natijani olamiz.
Energiya oqimining zichligini S bilan belgilasak,

(14.89)
S vektorni Umov – Poyting vektori deb ataladi.


Savollar

1. 
   Garmonik tebranishlar deb nimaga aytiladi va uni xarakterlovchi kattaliklarni ifodalang.
   
2. 
   Tebranayotgan jismga ta’sir etuvchi kuchni Guk qonuni orqali izohlang.
   
3. 
   Elektr tebranishlarning generatori va yuksak chastotali elektromagnit to‘lqinlar manbai sifatida foydalanish mumkin bo‘lgan tebranish konturini tuzilishi va ishlash prinsipini ko‘rsating.
   
4. 
   Tebranish konturida hosil bo‘lgan elektir tebranishlarning tebranish davri T ning Tomson formulasi orqali ifodalang.
   
5. 
   Mayatniklarning turlarini va ularning tebranish qonunyatlarini aniqlang.
   
6. 
   Bir xil yo‘nalishdagi va o‘zaro perpendikulyar tebranishlarni qo‘shishda qanday natijalarga erishiladi.
   
7. 
   Garmonik tebranishlar energiyasi tenglamasini keltirib chiqaring va xarakterlovchi kattaliklarni ta’riflang.
   
8. 
   So‘nuvchi tebranishlarning amplitudasini vaqt o‘tishi bilan monoton ravishda kamayib borishini tushuntiring.
   
9. 
   Majburiy tebranishlar va rezonans hodisasini vujudga kelish sabablarini izohlab bering.
   
10. 
    Yugiruvchi to‘lqin va sferik to‘lqin tenglamalarni yozing va ulardagi xarakterlovchi kattaliklarni ajratib ko‘rsating.
    
11. 
    To‘lqin interferensiyasining hosil bo‘lish shartlarini ifodalang.
    
12. 
    Turg‘un to‘lqin tenglamasini yozing va turg‘in to‘lqin qanday hosil qilinishini ko‘rsating.
    
13. 
    Elektromagnit to‘lqinlarini hosil qilishda va tarqatishda Gers vibratoridan qanday foydalanilgan?
    
14. 
    Elektromagnit to‘lqinining differensial tenglamasini yozing.