Korelatsion analiz yordamida pedagogik tadqiqot natijalarini tadqiqot qilish”

qisqacha tarixiy ma’lumot 

Matematik  statistika  ehtimollar  nazariyasi  bilan  birga  yuzaga  keldi  (XVII  asr)  va  u 

bilan  birgalikda  yaratila  boshlandi.  Matematik  statistikaning  shundan  keyingi 

rivojlanishini  (XIX  asrning  ikkinchi  yarmi  va  XX  asr  boshi)  birinchi  navbatda  P.  L. 

C h e b i s h e v ,   A .   A .   M a r k o v ,   A .   M .   L y a p u n o v ,  shuningdek, K.Gauss, A. K e t l e ,  

F .   G a l t o n ,   K .   P i r s o n  va boshqalarning nomlari bilan bog‘liq. 

XX  asrda  matematik  statistikaga  sovet  matematiklari  (V.  I.  R o m a n o v s k i y ,       E .   E .  

S l u t s k i y ,   A .   N .   K o l m o g o r o v ,   N .   V .   S m i r n o v ) ,   shuningdek,  ingliz  olimlari 

( S t yu d e n t ,   R .   F i s h e r ,   E .   P i r s o n ) ,   amerika  olimlari  (Yu.  N e y m a n ,   A .   V a l d )  

eng ko‘p hissa qo‘shdilar! 

c) 

 bosh va tanlanma to’plamlar 

Bir  jinsli  ob‘ektlar  to‘plamini  bu  ob‘ektlarni  xarakterlovchi  biror  sifat  yoki  son 

belgiga nisbatan o‘rganish talab qilinsin. Masalan, agar biror xil detallar partiyasi bo‘lsa, 

u holda detalning sifat belgisi bo‘lib, uning standartligi, son belgisi bo‘lib esa detalning 

o‘lchami  xizmat  qilishi  mumkin.  Ba‘zan  yalpi  tekshirish  o‘tkaziladi,  ya‘ni  to‘plamdagi 

ob‘ektlarning  har  birini   o‘rganilayotgan  belgiga  nisbatan  tekshiriladi.  Lekin  yalpi 

tekshirish  amalda  nisbatan  kam  qo‘llaniladi.  Masalan.  to‘plam  juda  ko‘p  (juda  katta 

sondagi) ob‘ektlarni o‘z ichiga olgan bo‘lsa, u holda yalpi tekshirish o‘tkazish jismonan 

mumkin  emas.  Bunday  hollarda  to‘plamdan  chekli sondagi ob‘ektlar  tasodifiy  ravishda 

olinadi va ularni o‘rganiladi. 

Tanlanma  to’plam,  yoki  oddiy  qilib,  tanlanma  deb  tasodifiy  ravishda  tanlab 

olingan ob‘ektlar to‘plamiga aytiladi 

                                              12 

 

Bosh to’plam deb, tanlanma ajratiladigan ob‘ektlar to‘plamiga aytiladi. 

To‘plam  (bosh  yoki  tanlanma  to‘plami)  hajmi  deb  bu  to‘plamdagi  ob‘ektlar  soniga 

aytiladi. Masalan, 1000 ta detaldan tekshirish uchun 100 ta detal olingan bo‘lsa, u holda 

bosh to‘plam hajmi N = 1000, tanlanma hajmi esa p = 100.