Korelatsion analiz yordamida pedagogik tadqiqot natijalarini tadqiqot qilish”

Tadqiqotning metodologik asosi. 

O‘zbekistion  Respublikasi  Konstitutsiyasi,  O‘zbekiston  Respublikasining  ―Ta`lim 

to‘g‘risida‖gi  qonuni,  Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi,  Boshlang‘ich  ta`lim 

konsepsiyasi,  Prezident  I.  A.  Karimov  asarlari  va  so‘zlagan  nutqlarita`lim  jarayonini 

takomillashtirishga  yo‘naltirilgan  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining 

qarorlari, Oliy va o‗rta maxsus ta`lim hamda xalq ta`limi vazrligining buyruqlari. 

Tadqiqot metodi                                                       

Kuzatish,tajribao`tkazishi. 

                                                                         

                                                              4                                                                                                                                               

 

Mazkur  malakaviy    ish      ikki  bobdan  iborat    bo`lib,    birinchi    bobda    matematik 

statistikaning  paydo  bo`lishi  va  rivojlanish    tarixi  hamda  asosiy  statistic    tushunchalar 

keltirilgan. 

     Ehtimollar  nazariyasi  hozirgi  zamon  matematikasining  muhim  tarmoqlaridan 

biridir. Ehtimollar nazariyasining elementlari  17-asr o‘rtalaridan vujudga kela boshladi. 

Shu davrda qimor o‘yinlari keng tarqalgan bo‘lib, hatto matematiklarning ham e‘tiborini 

o‘ziga jalb qilgan edi. Bu o‘yinlarda kuzatilayotgan hodisalar o‘ziga xos qonuniyatlarga 

bo‘ysunishini    bilgan  Gyuygens,  Paskal,  Ferma,  Yakov  Bernulli  kabi  olimlar  bu 

qonunlarni har tomonlama o‘rgandilar va ehtimollar nazariyasiga oid ehtimol, matematik 

kutilma  va  shunga  o‘xshash  tushunchalarni  kiritdilar.  Ehtimollar  nazariyasi 

taraqqiyotining  keyingi  bosqichi  Muavr,  Laplas,  Gauss,  Puasson  kabi  olimlarning  nomi 

bilan  bog‘liqdir.    19-asrning  ikkinchi  yarmidan  boshlab  ehtimollar  nazariyasini 

rivojlanishida  rus  matematiklari  V.Y.Bunyakovskiy, P.L.Chebishev, A.A.Markov, A.M. 

Lyapunovlarning  xizmatlari  kattadir.  V.Y.Bunyakovskiyning  Rossiyada  birinchi  bo‘lib 

ehtimollar  nazariyasidan  yozgan  darsligi  ehtimollar  nazariyasiga  bo‘lgan  e‘tiborning 

ortishida  ma‘lum  turtki  bo‘ldi.  Ehtimollar  nazariyasi  matematik  statistikaning  asosiy 

apparatigina bo‘lib qolmay, bundan tashqari uning metodlari ommaviy xizmat ko‘rsatish 

nazariyasida,  ishonchlilik  nazariyasida,  nazariy  fizikada,  biologiyada,  geografiyada, 

matematik  lingvistikada,  ishlab  chiqarishni  planlashtirish  va  optimal  boshqarishda, 

texnologik  protseslarni  analiz  qilishda,  mahsulotlarning  sifatini  kontrol  qilishda  va 

boshqa  maqsadlarda  qo‘llaniladi.    Hozirgi  paytda,  ehtimollar  nazariyasi  bilan 

shug‘ullanuvchilar soni tobora ortib borayotganligi, shu sohaga oid kitob va jurnallarning 

ko‘plab  chop  etilayotganligi  ehtimollar  nazariyasi  va  matematik  statistikani 

o‘rganishning  qanchalik  muhimligini  ko‘rsatadi.    O`zbekistonlik    taniqli    matematiklar 

akademik  S.X.Sirojidinov,  akademik  SH.Farmonov  ilmiy    faoliyati    to`g`risida    va  

matematik  statistika    faniga    qo`shgan    salmoqli  natijalari  haqida    ma`lumotlar  

keltirilgan. 

Malakaviy  ishning  ikkinchi  bobida    esa  statistik  kriteriyalar  haqida  hamda  

korrelatsion  analiz  elementlarini  usullarini  qo`llash  masalalari    tadqiq  etilgan.    Hususan 

Student kriteriysi,  Pirson va Spirmen korrelatsiya  koeffitsientlarining  tadbiqlari  

                                                          5 

 

o`rganib chiqilgan. 

Ko‘pincha bosh to‘plam taqsimot qonunini bilish zarur bo‘ladi. Agar taqsimot qonuni 

noma‘lum, lekin u tayin ko‘rinishga (uni A deb ataymiz) ega deb taxmin qilishga  asos 

bor bo‘lsa, u holda quyidagi gipoteza ilgari suriladi; bosh to‘plam A qonun bo‘yicha 

taqsimlangan. Shunday qilib, bu gipotezada gap taxmin qilinayotgan taqsimotning