Ko‘pyoqlik va egri sirtlarning yoyilmasini yasash

Ko‘pyoqlik va egri sirtlarning yoyilmasini yasash.

• Ko’pyoqliklar.
• Hamma tomonidan tekis ko’pburchaklar bilan chegaralangan geometric 12.15-rasm ko’pyoqlik deyiladi. Tekis ko’pburchaklarning o’zaro kesishuvidan hosil bo’lgan kesmalar, ko’pyoqlikning-qirralari va qirralar orasidagi ko’pburchaklarni uning yoqlari deb ataladi. Qirralarning o’zaro kesishuv nuqtalari ko’pyoqlikning uchlari deb yuritiladi

• Ko’pyoqlikning uchlari va qirralari uning aniqlovchilari xisoblanadi (12.15-rasm). Ko‟pyoqlikning bir yon yog’ida yotmagan ikki uchini birlashtiruvchi kesma uning diagonali deb ataladi (12.15- rasm). Ko’pyoqlik aniqlovchilari uning istalgan yon yog’iga (tekislikka) nisbatan bir tomonda joylashsa, uni qavariq ko’pyoqlik, aksincha qavariq bo‟lmagan ko’pyoqlik deb yuritiladi.

• Aylantirish usuli.

• Bunda proyeksiyalar tekisliklari o ‘z holatlarini o‘zgartirmaydi. Proyeksiyalanuvchi shakl ularga qulay holga kelguncha biror o‘q atrofida aylantiriladi.
• Geometrikshaklning fazoviy vaziyati o‘zgartirilmasdan proyeksiyalar tekisliklari sistemasini unga nisbatan xususiy vaziyatga kelguncha yangi proyeksiyalar tekisliklari bilan almashtirish proyeksiyalar tekisliklarini almashtirish usuli deyiladi.

• Proyeksiyalar tekisligiga parallel o’q atrofida aylantirish. Nuqtani proyeksiyalar tekisligiga perpendikulyar o‘q atrofida aylantirish qoidalariga asosan umumiy vaziyatda joylashgan geometrik shakllarni xususiy yoki talab qilingan vaziyatga keltirish mumkin.
• 1–masala. Umumiy vaziyatdagi AB(A′B′, A″B″)kesmani V tekislikka parallel vaziyatga keltirilsin.(10.4–rasm).Yechish. AB kesmaning biror, masalan B uchidan i⊥H aylantrish o‘qi o‘tkaziladi. So‘ngra bu o‘q atrofia kesmaning A′B′ gorizontal proyeksiyasini A′B′∥Ox vaziyatga kelguncha aylantiramiz. Bunda AB kesmaning A″ nuqtasi N1V∥Ox bo‘yicha harakatlanib,A″1 vaziyatni egallaydi. Shaklda hosil bo‘lgan AB kesmaning yangi A′1B′1 va A″1B″1 proyeksiyalari uning V tekislikka parallelligini ko‘rsatadi. Shakldagi α burchak AB kesmani H tekislik bilan hosil etgan burchagi bo‘ladi.