Konstruktsion materiallar texnologiyasi

 
Rudani qizdirish. 
Rudani qizdirish natijasida rudadagi karbonat angidrid va qisman 
oltingugurtdan tozalanadi. Turli konstruksiyadagi pechlarda rudalar 600-800
0
C 
temperatura orasida qizdiriladi. 
Rudani aglomeratsiya yo‘li bilan boyitish. 
Aglomeratsiya degani maydani yiriklash deganini tushunish kerak. 
Ma’lumki, tabiatda rudalar zichmas, mayda holida uchraydi. Bunday rudalarni 
qazish va tashish natijasida maydalanib ketadi. Bundan tashqari domna pechlarida 
rudani eritayotgan paytda mayda zarrachalar chiqayotgan gaz oqimi bilan tashqariga 
chiqib ketadi. Mayda rudalardan foydalanish uchun maxsus aglomeratsiya 
mashinalarida yiriklashtiriladi.
 
Yonilg‘i va o‘tga chidamli materiallar. 
Yonilg‘i deb, issiqlik energiyasi beradigan yonuvchi organiq moddalarga 
aytiladi. Metallurgiyada yoqilg‘i sifatida ishlatiladigan uglerod yuqori darajada 
issiqlik berishi bilan birga, yonish jarayonini borishida, ximiyaviy reaksiyalarda ham 
aktiv ishtirok etadigan muhim elementdir. Metallurgiyada ishlatiladigan 
yonilg‘ilarga asosiy talab shuki, ular uqalanib ketmaydigan, yonganda oz kul 
qoldiradigan, yuqori energiya beradigan va tarkibida S, R kabi zararli aralashmalar 
mumkin qadar kam bo‘lishi kerak. 
Metallurgiyada muhim ahamiyatga ega bo‘lgan ba’zi yonilg‘ilarni xarakterlab 
o‘tamiz. 
Qazilma ko‘mir
(toshko‘mir). O‘simliklardan hosil bo‘ladigan mahsulot. 
Qo‘ng‘ir ko‘mir deb ataluvchi ko‘mir 1 kg yonganda 2500-4000 kkal issiqlik beradi. 
Tarkibida 0,5-4 % S namligi, 20-40 % dan ko‘proq sanoatda ishlatiladi. Qora ko‘mir 
tarkibida 75-90 % uglerod bo‘lib, 1 kg yonganda 4500-6000 kkal issiqlik chiqaradi. 
Koks kokslanuvchi toshko‘mirlardan maxsus pechlarda havosiz sharoitda 1000-
1100
0
C gacha qizdirish yo‘li bilan olinadi. Koksni issiqlik berish darajasi 7000-8000 
kkal/kg, pechlarda 12-18 soat davomida maxsus kameralarda qizdirish yo‘li bilan 
olinadi. 

---