Konstruksiyalar

75. Betonning siqilishga mustahkamligi yuqori bo‘lsa nima uchun 
siqiluvchi zonaga ham armatura qo‘yiladi?
Birinchidan bunday armatura texnologik talablarga ko‘ra tan-
lanadi, ya’ni armaturabop karkaslarni shakllantirish uchun. Ik-
kinchidan S′ armatura siqiluvchi zonadagi zo‘riqishlarning bir 
qismini o‘ziga oladi va siqiluvchi zona balandligining ortishiga 
olib keladi. Bu esa ortiqcha armaturalangan kesimlar uchun mu-
himdir, (x ning qiymatini x
R
 gacha pasaytirilganda) chunki bun-
day kesimni me’yorida armaturalangan kesimga aylantirib, S ning 
mustahkamligidan to‘la foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lina-
di. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, bo‘ylama armaturaning (A
s
+A’
s
) 
minimal sarfi x = x
R
 (yoki ξ = ξ
R
) bo‘lganda ta’minlanadi. 
Qo‘sh armaturalangan to‘g‘ri burchakli kesimning (ya’ni S 
va S′) mustahkamligini tekshirish ham yakka armaturali ke-
simniki kabi bajariladi (64-savol va 32-b rasmga qaralsin).
Lekin bitta qo‘shimchasi mavjud: N’
s
 = R
sc
A’
s
. Yuk ko‘ta rish 
qobiliyati quyidagi ifodadan aniqlanadi: 
M
u
 = N
b
z
b
 + N’
s
z
s
 = R
b
bx (h
o
–0,5
x
) + R
sc
A’
s
(h
o
–a′) siqiluv-
chi zonaning balandligini esa N
b
 + N’
s
 – N
s
 = 0 shart yor-
damida aniqlanadi, bundan x = (R
s
A
s
–R
sc
A’
s
)/(R
b
b). Bu yer-
da: R
sc 
– armaturaning siqilishga hisobiy qarshiligi (33-savolga 
qaralsin).
Ta’kidlash kerakki, agar maxsus konstruktiv choralar ko‘ril-
masa muddatidan oldin ustuvorligini yo‘qotishi (betondan 
bo‘rtib chiqishi mumkin) mumkin (143-savolga qaralsin).

---

54