Konstruksiyalar

245. Ko‘p qavatli sanoat binolarining orayopma va tomyopma 
konstruksiyalarida qanday plita va rigellar qo‘llaniladi?
Ko‘p qavatli sanoat binolarining orayopma va tomyopma 
konstruksiyalarida qobirg‘ali plitalar qo‘llaniladi. Chunki sa-
noat binolarining orayopmalari 5–15 kN/m
2
 yuk qabul qiladi. 
Ma’lumki yuk miqdori ortganda qobirg‘ali plitalarni qo‘llani-
lishi maqsadga muvofiqdir.
246. Ko‘p qavatli sanoat binolarining fazoviy bikrligi qanday 
ta’minlanadi?
Ko‘p qavatli sinchli binolar ko‘ndalang ramalar majmua-
sidan tashkil topib, ular bir-biri bilan qavatlararo yopmalar 

---

176
yordamida biriktiriladi. Yopmalar to‘sinli yoki to‘sinsiz bo‘li-
shi mumkin. To‘sinsiz yopmalarda ustun koshin bilan puxta 
biriktirilgan temir-beton plita rigel vazifasini o‘taydi. Vertikal 
yuklar barcha hollarda ko‘ndalang ramalarga uzatiladi. Gori-
zontal yuklarni qabul qilishiga qarab sinchli binolar ramali, ra-
ma-bog‘lagichli va bog‘lagichli sistemalarga bo‘linadi.
Binolarning fazoviy bikrligini ta’minlash uchun bino 
bo‘ylama yo‘nalishi bo‘yicha bog‘lovchilar, bino ko‘ndalang 
yo‘nalishi bo‘yicha ustunlar orasiga vertikal po‘lat bog‘lovchi-
lar qo‘yiladi.
Agar texnologik sabablarga ko‘ra ko‘ndalang vertikal 
bog‘lovchilar qo‘yish imkoni bo‘lmasa, u holda bo‘ylama rigel-
lar o‘rnatiladi.