Konstruksiyalar

233. Egiluvchi temir-beton konstruksiyalarda darzlarning ochilish 
enining xavfli qiymati qancha hisoblanadi?
Loyihalash me’yorlarida oddiy sharoitlarda ekspluatatsi-
ya qilinadigan konstruksiyalar uchun darzlar ochilish enining 
maksimal qiymati 0,3 mm qabul qilingan. Ayrim qo‘llanma-
larda ushbu qiymatni chegaraviy qiymat deb hisoblab, undan 
oshganda konstruksiyada avariya holati boshlanadi deb hisob-
lanadi. Bunday yondashish quyidagi sabablarga ko‘ra butun-
lay noto‘g‘ri. Birinchidan ko‘rsatilgan darzlarning ochilish eni 
faqat A-IV klassdan katta bo‘lmagan armaturalar uchun o‘rin-
li. Yuqori klassdagi armaturalar uchun ushbu miqdor 0,2, hat-
to 0,1 mm ni tashkil qilishi mumkin. Ikkinchidan egiluvchi 
konstruksiyalar normal, zaif va kuchli armaturalangan bo‘lishi 
mumkin. Kuchli armaturalangan kesimlarda betonning siqiluv-
chi zonasi bo‘ylama ishchi armaturaning kichik zo‘riqishlarida 
ham (cho‘ziluv chi zonada darzlarning ochilish eni kichik bo‘lsa 
ham) buzilib ketishi mumkin. Shuning uchun 0,1 mm li darz 
ham konstruksiyaning xavfli holatining belgisi bo‘lishi mumkin. 
Uchinchidan, hisoblashlarda ko‘pincha darzlarning ochilish eni 
ruxsat berilganidan kichik qiymatga ega bo‘ladi, ba’zi hollar-
da darzlar umuman hosil bo‘lmaydi. Bunday hollarda kichik 
o‘lchamdagi darzlar hosil bo‘lishi ham xavfli bo‘lishi mumkin.