Konstruksiyalar

194. Beton shponkalar qanday loyihalanadi?
Shponkalar kontakt sirtida siqilishga, o‘stirmaning asoslari 
bo‘yicha esa kesilishga ishlaydi (96-rasm). Siqilishga mustah-
kamlik sharti quyidagicha ko‘rinish oladi: Q ≤ R
b
 t
k
 l
k
 n
k
, ke-
silishga mustahkamlik sharti esa quyidagicha: Q ≤ 2R
bt
 h
k
 l
k
 
n
k
. Bu yerda, t
k
, h
k
, l
k
 – chuqurlik (o‘stirma), bitta shkponka-
ning kesim balandligi va uzunligi, n
k
 – shponkalar soni. Bosh-
qacharoq aytganda bitta shponkaning: t
k
×l
k
 – siqilish yuzasi, 
h
k
×l
k
 – kesilish yuzasi. Shponkalar konstruksiyalarni birikti-
rishda notekis bo‘ladi, ba’zilari to‘la ishlaydi ba’zilari esa qis-
man ishlaydi, shuning uchun hisobga uchtadan ortiq bo‘lmagan 
shponkalar kiritiladi: n
k
 ≤ 3. 
a)
b)
  
 
                         94-rasm.               95-rasm.                   96-rasm.

---

145