Konstruksiyalar

61-rasm.                                          62-rasm.
Yuk yana oshirib borilganda (2-bosqich) tayanch kesimlarda 
armatura S′ oqishda davom etadi. Tayanch momentlari o‘smay-
di (M′
1
 =–ql
2
/12 = const), lekin oraliqdagi momentlar o‘zi-
ning chegaraviy qiymati M
2
=ql
2
/12 ga yetguncha o‘sib boradi 

---

92
(ushbu misolda oraliq va tayanchdagi kesimlarning yuk ko‘ta-
rish qobiliyati bir xil). Keyin chegaraviy muvozanat boshlana-
di: oraliq da yana bitta plastik sharnir hosil bo‘ladi va natijada 
mexanizmga aylanadi (bitta to‘g‘ri chiziqda uchta sharnir) va 
buzilish sodir bo‘ladi.
Elementning elastik-plastik ishlashi va zo‘riqishlarning qay-
ta taqsimlanishi natijasida elastik sxemadagiga qaraganda ikki 
barobar q yuk esa 1,3 barobar ortdi. Bunga ishonch hosil qi lish 
uchun qurilish mexanikasining qoidasini eslash kifoya: ora-
liq momentlar va tayanch momentlari yarmining yig‘indisi bir 
oraliqli erkin tiralgan balkaning momenti M
b
 ga teng. U hol-
da birinchi bosqichda: M
b1
 = ql
2
 /12 + ql
2
/24 = = 3 ql
2
/24= 
 = ql
2
/8, ikkinchi bosqichda M
b2
 = ql
2
 /12 + ql
2
 /12 = 4 ql
2
/24 = 
= 1,33 ql
2
/8.