Konstitutsiyaviy

1. Sudning mustaqilligi,

 faqat qonunga asosan ish ko‘rishi, 

to‘laligicha sudyalarga ham taalluqlidir. Sudning mustaqilligi de

-

ganda sudyaning mustaqilligi yoki aksincha tushuniladi.

Sudning  mustaqilligini  ta’minlovchi  eng  asosiy  va  boshlan-

g‘ich  qoida  Konstitutsiyaning  106-moddasida  belgilangan,  unga 

asosan,  “O‘zbekiston  Respublikasida  sud  hokimiyati  qonun  chi-

qaruvchi  va  ijro  etuvchi  hokimiyatlardan,  siyosiy  partiyalardan, 

boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi”. Bu 

uning  mustaqilligini  belgilovchi  asosiy  qoida  va  prinsipdir.  Olib 

borilgan sud islohotlari natijasida sudning ijro hokimiyatiga bog‘-

liqligiga butunlay barham berildi. 

Prezidentning ijro hokimiyatiga boshchilik qilish vakolati be

-

kor qilingach, sud hokimiyatining ijro hokimiyatiga bog‘liqligi bu

-

tunlay barham topdi.

Sud  hokimiyatining  ta’sirchan  bo‘lishi  eng  avvalo  sudning, 

sudyaning mustaqilligiga bog‘liq.

Sudyalar mustaqildir. Sudlar har qanday siyosiy partiyalardan 

holi hisoblanadi. Ular hech bir organga yoki mansabdor shaxsga 

bo‘ysunmaydi. Sudyalar faqat qonunga bo‘ysunadi. Odil sudlov

-

ni amalga oshirish jarayonida sudlarning ishiga biron-bir tarzda 

aralashishga  yo‘l  qo‘yilmaydi.  Agar  shunday  holatlar  bo‘ladigan 

bo‘lsa, u holda aybdorlar javobgarlikka tortiladi.

O‘zbekiston  Respublikasining  Jinoyat  kodeksi  236-modda-

 

sida sud ishlarini hal etishga aralashish, ya’ni ishni har tomonla

-

ma, to‘la va xolisona o‘rganishga to‘sqinlik qilish maqsadida sud

-

yaga turli shaklda qonunga xilof ravishda ta’sir o‘tkazish uchun 

javobgarlik belgilangan.

Sudyalarning  mustaqilligini  ta’minlashga  sud  faoliyati-

ning boshqa prinsiplari, jumladan, daxlsizlik prinsipi ham ta’sir 

qiladi.

Sudyalarning  mustaqilligi  Konstitutsiyaning  108-moddasida 

hamda 112-moddalarida belgilangan qoidalar orqali ta’minlanadi. 

112-moddaga ko‘ra, sudyalar mustaqildirlar, faqat qonunga bo‘y-

sunadilar, sudyalarning odil sudlovni amalga oshirish borasidagi 

faoliyatiga biron-bir tarzda aralashishga yo‘l qo‘yilmaydi, bunday 

aralashish qonunga muvofiq javobgarlikka sabab bo‘ladi. Shunday 

---

500

hol ro‘y bersa, qanday javobgarlik belgilanishini avvalroq ko‘rib 

chiqqan edik.

Sudning mustaqilligi shundayki, quyi sudlar yuqori sudlarga 

bo‘ysunmaydi.  Faqat  yuqori  sudlar  quyi  sudlarning  qonun  doi

-

rasida qaror, hukm chiqarishini nazorat qiladi.