Konseptual loyiha asosidaanalitik, parometrik va sonli modellar yaratik va taxlillash 85-21-Gurux talabasi ObidjOnov Baxromjonning

Konseptual loyiha asosidaanalitik, parometrik va sonli modellar yaratik va taxlillash

85-21-Gurux talabasi ObidjOnov Baxromjonning

T.t.a.t fanidan

Mustaqil ishi

Reja:

• 1 Konseptual loyiha asosidaanalitik, parometrik va sonli modellar yaratik va taxlillash
• .Konseptual modelni yaratish.
• Dastlabki ma’lumotlarni tayyorlash

Ta’rif va orentatsiya (mo‘ljal) Modelni ishlab chiqarishda tavsiflashni shartli ravishda quyidagi pog‘onalarga bo‘lish mumkin: Konseptual matematik va dasturiy. Bu pog‘onalada modellar yaratiladi. Konseptual (mazmunli) model-abstrakt model bo‘lib, tizimni So tarkibi va strukturasini, elementlar xususiyatini va sabab-oqibat bog‘lanishlarini aniqlaydi.
Bundan tashqari elementar hodisalar orasidagi o‘zaro ta’sir turi va darajasi, har bir elementar hodisani tizimni ishlashi umumiy jarayondagi o‘rni va ahamiyati tavsiflanadi. Dastlab Konseptual model tadqiqotchini ongida vujudga keladi. Model modellashtirish maqsadiga mos ravishda Tizimni ma’lum xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan bo‘ladi. Bu jarayon M- orentatsiya deyiladi. Tadqiqotchi tizimi xayoliy kesim bilan qiziqtirgan xususiyatlari ta’riflanadi.
Konseptual modelni ishlab chiqish tizimini So chuqur bilishni talab etadi, chunki modelda qatnashadigan va modellashtirish natijalariga ahamiyatli ta’sir etmaydigan parametrlarni tanlab olinadi.
Modelni yaratishda asosiy muammolardan biri bu modelni oddiyligi va adekvatligi o‘rtasida kompromissni aniqlashdir. Kompromiss yechimini topishni formal usullari mavjud emas. Bu muammo asosan tadqiqchining tizim haqidagi bilimlariga, hisoblash baholariga tajribasiga bog‘liq. Shuning uchun modellashtirish faqat fan bo‘libgina qolmasdan, balki san’at hamdir. Mo‘ljallanmagan modelni tuzishda ko‘pincha foydali va tashqi muhitning ta’sirlari aniqlanadi.
Ma’lumki, har qanday ixtiyoriy tizim, shu jumladan hisoblash tizimlari- bu ko‘pdan-ko’p elementlar birligidir. Har bir tizim xususiyatlardan biri uning kichik bo‘laklarga bo‘linishidir. Shuning uchun tizimlar qismlar (qism bo‘laklar, elementlar) majmuasi shaklda tasvirlanadi. Bu majmuaga Tizimni butunligiga saqlab qoluvchi hamma bo‘laklar kiritiladi. Biror-bir elementni modeldan chiqarib tashlash tizimi asosiy xususiyatlarini yo‘qotilishiga olib kelmasligi lozim.
Konseptual modelni yaratishni keyingi qadami bu lokallashtirish, ya’ni tashqi muxitni tashqi ta’sirlar generatori shaklida tasvirlashdan iborat. Bunday generatorlar model tarkibiga element sifatida kiritiladi. Zarur bo‘lganda ular tizimni kirishga asosiy dastlabki ob’yektlarni modda (xomashyo, yarim fabrikatlar, komplekt kismlar) yoqilg‘i, energiya yoki axborot tizimlari uchun ma’lumotlar generatorlarga differensionallanadi. Bundan tashqari to‘ldiruvchi (ta’minlovchi) ob’yektlar va energiya generatorlari, boshqaruvchi va salbiy ta’sir generatorlari ham mavjud bo‘ladi. Salbiy ta’sir generatorlari tizimni normal ishlash jarayonini buzadi
Konseptual modelni yaratishda ob’yektni va tashqi muxitni ta’sirlarni sifat (funksional) va miqdoriy parametrlarni aniqlanadi. Miqdoriy parametlar uchun modellashtirishda dastlabki ma’lumotlar sifatida foydalanuvchi parametlarni aniq qiymatlarini aniqlash zarur. Bu ko‘p mehnat talab etuvchi va ma’suliyatli bosqich. Bu modellashtirishni natijalariga katta ta’sir etadi. Ma’lumki, modellashtirish natijalarini ishonchliligi va aniqliligi dastlabki ma’lumotlarni aniqlashga va to‘laligiga bog‘liq. Konseptual modelni boshlang‘ich bosqichlarida ko‘pincha modelga aniq kiruvchi parametrlar aniqlanadi. 
Tizimni har bir element uchun kirish ta’sirlarini parametlari bilan chiqish xarakteristikalari orasidagi funksional bog‘lanish mavjuddir. Ba’zi bir elementlar uchun funksional bog‘lanish ma’lum bo‘ladi, ba’zi bir elementlar uchun esa ishlash tabiatdan aniqlash mumkin. Ammo ba’zi bir elementlar uchun esa parametrlarini turli qiymatlarida chiqish xarakteristikalarini miqdoriy qiymatlarini tajribaviy qiymatlari to‘plamini olish mumkin. Bunday hollarda funksional bog‘lanish xarakteri haqida biror-bir gipotezani olg‘a surish mumkin, ya’ni uni ma’lum bir matematik tenglama bilan approksimatsiyalash mumkin.