Konfransinin

                    Results of experiments are given in Table 1. 

 

Saturation of 

bituminous sand 

with initial oil,% 

 

Specific weight of 

extracted 

hydrocarbons q / 

sm3 

 

Extraction 

40

0

, staq. 

 

Extraction 

coefficient 

ƞ% 

 

 

8,5 

9,1 

8,7 

9,1 

8,8 

9,0 

8,1 

8,9 

9,0 

9,1 

0,938 

0,937 

0,938 

0,937 

0,938 

0,937 

0,937 

0,938 

0,937 

0,937 

132 

131 

130 

133 

131 

130 

132 

129 

130 

131 

0,830 

0,858 

0,850 

0,880 

0,857 

0,850 

0,853 

0,840 

0,870 

0,930 

 

As  shown  in  the  table,  the  purchase  of  carbohydrates 

from  bitumen sands  by the relatively low cost  of the propane-

butane fraction is economically viable and the system is closed 

due to  the use of liquefied gas  and losses are low. The results 

show  that  the  physical  and  chemical  parameters  of  the 

proposed material are higher than the known material. 

 

MAYE KOMPLEKS GÜBRƏLƏR 

 

 Magistrant:                                                   Elmi rəhbər: 

 Hümmətova Aytəkin İlham q.                t.e.n H.B.Bafadarova    

 II kurs, A3117                                                 

 

Kənd təsərrüfatında  yüksək  keyfiyyətli  məhsul  alınması   

intensiv  əkinçiliyn  qarşısında  duran  əsas  məsələlərdən 

---

163 

 

biridir.Bu  məsələnin  həllində  kənd  təsərrüfatı  bitkilərinin 

gübrələnməsi  vacib  amildir.Gübrələr  mineral  və  üzvi 

olur.Bildiyimiz  kimi    mineral  gübrələr  bitkilər  tərəfindən 

məhlul  şəklində  olduqda  mənimsənilir.İdxal  olunan  mineral  

gübrələrin  böyük  hissəsi  mürəkkəb  və  kompleks  gübrələr 

formasında olur. 

Maye  kompleks  gübrələr  2  və  ya  3  elementin  suda  həll 

olan  formasından  ibarətdir.Onlar  karbamid-N,P,K  ,  fosfor 

turşusu və kalium hidroksid,eləcə də  N,P

2

O

5

,K

2

O və ən azı bu 

mikroelementlərdən  biri  məsələn  B,Cu,Fe,Mn,Mg,Zn  və 

müəyyən  miqdarda  EDTA  xelatından  ibarətdir.Bu  gübrələrin 

məhlulu 

boz 

və 

ya  yaşıl  rəngli  olur.Orta  sıxlığı 

1.4q/sm

3

olur.Belə 

gübrələrin 

 

təxmini 

48% 

aktiv 

maddələr,37%  fosfor  və  11%  azot  olur.Nəzərə  alsaq 

ki,tərkibində  ən  çox  azot  saxlayan  gübrə  karbamiddir,xammal 

kimi də ondan   istifadə olunması daha  məqsədəuyğundur. 

Hal-hazırda 

ölkəmizdə  ilin  sonlarında  istifadəyə 

verilməsi 

gözlənilən 

Karbamid 

zavodunun 

tikintisi 

yekunlaşmaq  üzrədir.Karbamid  tərkibində  46%  azot  saxlayan 

gübrədir.Onun alınması üçün xammallar təbii qaz,su buxarı və 

havadır.Bu xammalların iqtisadi cəhətdən əlverişli olması həm 

karbamidin  həm  də  onun  əsasında  alınacaq  olan  gübrənin 

istifadəsinə  geniş  vüsət  verir.Maye  kompleks  gübrələr  təkcə 

bitkiləri  qidalandırmaq  üçün  yox  həm  də  əsas  gübrə  kimi 

istifadə olunarsa,ancaq səpələnmə  yolu torpağın  səthinə verilir 

və  bu  zaman  şumlama  yolu    qarışmasına  nəzarət 

edilməlidir.Önəmli  xüsusiyyətlərindən    biri  də  ondan  ibarətdir 

ki  qaz  halında  qidalandırıcı  xüsusiyyətlərini  itirmir.Onlar 

sərbəst  ammonyakdan  təşkil  olunmayıb  bu  da  daşınmanı 

asanlaşdırır.Hər  hansı  hermetik  qablaşmaya  və  torpağın 

müəyyən  dərinliyinə  tədbiq  olunmasına  ehtiyac  yoxdur.Əgər 

sahəni pestisidlər və ya böyümə simulyatorları ilə təmizləməyə 

ehtiyac  varsa,onları  asanlıqla  maye  kompleks  gübrələrlə 

qarışdırmaq olar. 

---

164 

 

Son  olaraq  onu  qeyd  edə  bilərik  ki,  maye  kompleks 

gübrələrin  istifadəsinə  əsas  verən  ən  önəmli  üstünlükləri 

onların  zəhərli,partlayıcı  və  ya  alışqan  olmaması  və  asan 

istifadəsidir.