Konfransinin

 

“KİMYA TEXNOLOGİYASI VƏ SƏNAYE 

EKOLOGİYASI” BÖLMƏSİ 

 

GEOBETON KOMPOZİTLƏRİNİN ALINMASI VƏ 

XASSƏLƏRİNİN TƏDQİQİ 

 

Magistr: 

Elmi rəhbər: 

Qasımov Əli Mirzə oğlu 

prof. Y.N.Qəhrəmanlı 

II kurs, qrup A3117 

 

 

Gədim  zamanlardan  tikinti  materialların  xassələrinin 

tədqiqi və öyrənilməsi materiallar haqqında elminin ən prioritet  

istiqamətlərindən  biri  idi.  Daha  yüngül,  möhkəm,  ucuz  və 

texnolojili  tikinti  materialların  yaradılması  hər  zaman 

bəşəriyyətin diqqət mərkəzində idi. Bunun üçün daha asan əldə 

olunan  xammalın  istifadəsi  mühüm  məsələlərdən  biri  idi. 

Gədimdə  insanlar  tikinti  üçün  təbii  materiallar  istifadə  edirdi, 

lakin  elm  və  texnikanın  inkişafı  nəticəsində  alimlər  sintetik 

maddələr  əsasında  olan  materialları  işləyib  hazırlamağa 

başladılar.  Təbii  materiallarla  müqayisədə  bu  süni  materiallar 

bir  sıra  üstünlüklərə  malik  idi,  lakin  onlar  nisbətən  bahalı 

materiallar  idi.  Elm  və  texnikianın  indiki  vəziyyətinə  nəzər 

salsaq  görmək  olar  ki,  təbii  materialların  kütləvi  istifadəsinə 

qayıdış  müşahidə  olunur,  çünki  onlar  daha  ucuz  və  ekolojı 

baxımdan  təhlükəsizdir.  Hal-hazırda  təbii  minerallardan 

istifadə  etməklə  daha  yüksək  göstəricilərə  malik  kompozisiya 

materialların alınması tendensiyası müşahidə olunur.   

Geopolimerlər  polimer  quruluşuna  malik  olan  yeni  tip 

qeyri-üzvi materiallardır. Onlar yüksək möhkəmliyə və bir sıra 

xüsusi  xassələrə  malikdir.  Bu  tip  materialların  alınmasında 

geoloji  mənşəyi  minerallar  istifadə  olunduğuna  görə,  onlar 

geopolimerlər  adlanır.  İlk  dəfə  “geopolimer”  anlayışı  fransalı 

kimyaçı  Jozef  Davidoviç  tərəfindən  təklif  edilmişdir. 

Geopolimer tərkibli yapışdırıcılar əsasında alınmış betonlar isə 

---

159 

 

geobetonlar adlandırılmışdır. Hal-hazırda Avstraliya, İrlandiya, 

ABŞ  və  digər  ölkələrdə  geobetonlar  tikintidə  geniş  tətbiq 

olunur. Beləki, 2014-cü ildə Avstraliyanın Brisben şəhərindəki 

hava  limanı  geobeton  əsasında  tikilmişdir.  Metropoliten  üçün 

tübinglər 

və 

binaların 

daşıyıcı 

konstruksiyalarıda 

geobetonlardan düzəldilir. Geobeton texnologiyası istehsalında 

əlavə təbii sərvətlərin istifadə edilməməsi və atmosferə karbon 

qazının atılmaması ilə fərqlənən qeyri-üzvi mineral maddələrin 

istifadəsi  ideyasına  əsaslanır  [1].  Geobeton  bir  çox  aqressiv 

maddələrə, yüksək və aşağı temperaturların təsirinə davamlıdır. 

Çox  yaxşı  fiziki-kimyəvi  xassələrinə  görə  geobeton  tikintidə 

istifadə  oluna  bilər.  Yuxarıda  qeyd  olunanları  nəzərə  alaraq 

kompozit 

geobetonların 

hazırlanması 

istiqamətində 

tədqiqatların aparılması aktual və perspektivdir. 

Bununla  əlaqədar  olaraq  bu  tədqiqatın  məqsədi  maye 

şüşə  və  Qaradağın  ikinci  geoloji-sahə  yatağının  əhəngdaşı 

əsasında  ucuz,  texnolojili,  suyadavamlı  və  möhkəm 

geobetonların 

alınmasıdır. 

Bununla 

əlaqədar 

olaraq 

əlaqələndirici:doldurucu  nisbəti  50:50,  40:60,  30:70,  20:80  və 

10:90  olan  geobeton  nümunələri  alınmışdır.  Geobetonun 

alınması  texnologiyası  öyrənilmiş  və  komponentlərin  daha 

əlverişli  nisbətləri  və  suyun  sərfi,  eyni  zamanda  termiki 

işləmənin  lazımi  temperatur  rejimi  müəyyən  edilmişdir. 

Alınmış  nümunələrin  suudma  dərəcəsinin  öyrənilməsi  onlarda 

bu göstəricinin kifayət qədər aşağı olmasını göstərdi. Geobeton 

nümunələrin  bərkimə  dərəcəsi  onların  isti  suda  yuyulması 

vasitəsilə  tədqiq  edilmişdir.  Beləki,  tərkibində  70-90% 

doldurucusu  olan  nümunələrin  bərkimə  dərəcəsi  müvafiq 

olaraq 99-98% təşkil etmişdir. 

Əhəngdaşı  əsasında  geobetonların  alınmasının  bəzi 

texnoloji aspektləri öyrənilmişdir.   

Ədəbiyyat: 

1. Structural and material performance of geopolymer concrete: 

A  review.  Construction  and  Building  Materials, vol.  186, 20 

---

160 

 

October  2018, pp.  90-102.  Chau-Khun  Ma, Abdullah  Zawawi 

Awang, Wahid Omar.