Konferensiyasi

 

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
109 
ХАЛҚАРО ВА МИЛЛИЙ ҚОНУНЧИЛИКДА ОИЛАНИ 
МУСТАҲКАМЛАШНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ 
 
Мирсавурова Нилуфар 
ТДСИ ассистенти 
 
Оилани мустаҳкамлаш дунѐ миқѐсида бош масала даражасига кўтарилган 
муаммолардан биридир. Оилалар аҳиллиги ва мустаҳкамлигига эришиш мақсадида 
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеяси 1993 йил 20 сентябрдаги 
йиғилишида 15 майни ҳар йили Халқаро оила куни сифатида нишонлаш тўғрисида 
қарор қабул қилди. Шундан буѐн бутун дунѐда, жумладан юртимизда ҳам Халқаро 
оила куни кенг нишонлаб келинади. Маълумки, 1948 йил 10 декабрда БМТ 
томонидан қабул қилинган ―Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон Декларацияси‖нинг 16-
моддасида ―1. Балоғат ѐшига етган эркаклар ва аѐллар ирқи, миллати ѐки диний 
белгилари бўйича ҳеч қандай чеклашларсиз никоҳдан ўтишга ва оила қуришга ҳақли. 
Улар никоҳдан ўтишда, никоҳда турган вақтларида ва уни бекор қилиш вақтида бир 
хил ҳуқуқдан фойдаланади. 2. Никоҳдан ўтаѐтган ҳар икки томоннинг эркин ва тўлиқ 
розилиги асосидагина никоҳ тузилиши мумкин. 3. Оила жамиятнинг табиий ва асосий 
ҳужайраси саналади ва жамият ҳамда давлат томонидан ҳимоя қилинишга ҳақли‖ деб 
белгилаб берилган. Ўтган йиллар мобайнида юртимизда оила тушунчаси, унинг 
мазмун-моҳияти, жамиятда тутган ўрни масалаларига алоҳида эътибор қаратилиб, 
барча ҳуқуқий асослар яратилганини таъкидлаш лозим. Айниқса, аѐллар ва болалар 
манфаатлари, саломатлигини ҳимоя қилиш борасида салмоқли ишлар амалга 
оширилди. Республикамиз БМТнинг ―Хотин-қизларга нисбатан камситишларнинг 
барча шаклларини йўқ қилиш ҳақида‖ги конвенциясига, Халқаро меҳнат 
ташкилотининг ―Оналикни муҳофаза қилиш тўғрисида‖ги, ‖Меҳнат ва машғулотлар 
соҳасидаги камситишлар тўғрисида‖ги конвенцияларига МДҲ давлатлари ичидан 
биринчилар қаторида қўшилди. Бу ҳужжатлар хотин-қизлар манфаатларини муҳофаза 
қилиш ва уларнинг оиладаги ва умуман жамиятдаги мавқеини мустаҳкамлашга 
қаратилган меъѐрий - ҳуқуқий ҳужжатлар комплексининг таркибий қисмидир. 
Шунингдек, Конституциямизнинг 14-бобида ҳам оила жамиятнинг асосий бўғини 
эканлиги, жамият ва давлат муҳофазасида бўлиши қатъий белгилаб қўйилди. Оила 
кодекси ва бошқа қонунлар орқали ѐш ва кўп болали аѐлларни ишга қабул қилишда 
имтиѐзлар белгиланган. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси, Оила
Кодекси, Меҳнат Кодекси, умуман юздан ортиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар
ана шу мақсадда қабул қилинди. Мамлакат Президенти Ш.Мирзиѐев томонидан 
имзоланган Ҳаракатлар стратегиясининг тўртинчи йўналишида кўпгина
ижтимоий вазифалар қаторида аѐллар тенглиги масаласи ҳам алоҳида қайд этилган. 
Мазкур дастурда аѐлларнинг сиѐсий ва ижтимоий, иқтисодий ҳаѐтдаги иштирокини 
янада оширишга қаратилган чоралар кўзда тутилган. Президентимиз 
Ш.М.Мирзиѐев раҳнамолигида оила мустаҳкамлигини таъминлаш, хотин-қизларнинг 
ижтимоий-сиѐсий фаоллигини ошириш, саломатлигини муҳофаза қилиш, интилиш ва 

---