Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
284 
БАЛИҚЧИ-ЧИНОБОД ТЕМИР ЙЎЛ ШАҲОБЧАСИ ҚУРИЛИШИ 
ТАРИХИДАН 
 
Раджабов Озодбек Аминбоевич 
Ўзбекистон Миллий университети таянч докторанти 
 
Мамлакат иқтисодий ҳаѐтида ва коммуникация тизимида темир йўл 
транспортининг аҳамияти жуда юқори. Мазкур масалада тегишли хулосалар 
чиқаришда темир йўлларнинг қурилиш тарихи, иқтисодий-ижтимоий ҳаѐтда тутган 
ўрнини ўрганиш ҳамда ўтмиш сабоқларидан бугунги кунда ўринли фойдаланиш 
нафақат илмий, балки амалий аҳамиятга молик долзарб вазифадир. ХХ аср 
тарихшунослигида, хусусан, мустамлака ва совет даври тадқиқотларида мазкур 
масалани тадқиқ этишда ҳукмрон мафкура талаби ва тайзиқи туфайли 
бирѐқламаликка йўл қўйиб келинди. Россия империяси, кейинчалик Совет 
ҳокимиятининг Ўзбекистонда темир йўллар қурилишидан кўзлаган стратегик 
мақсадларининг мустамлакачилик моҳиятини рад этиш, темир йўл қурилишининг 
салбий ва ижобий оқибатларини ҳисобга олмаслик бу даврда мазкур масалани 
объектив ѐритишга тўсқинлик қилган эди. 
Ўзбекистон мустақилликка эришгач бошқа соҳалар қатори тарих фани соҳасида 
ҳам туб ўзгаришлар содир бўлди. Тарихий ўтмиш масалаларига ҳаққоний ѐндашиш, 
манбалар ва архив ҳужжатларини таҳлил қилиш орқали асл тарихий ҳақиқатни юзага 
чиқариш тарихчи олимлар олдидаги улкан масалалардан биридир. Мазкур тезисда 
совет ҳокимиятининг дастлабки йилларидаи Андижон вилоятида Балиқчи-Чинобод 
темир йўли қурилиши билан боғлиқ тарихий жараѐн таҳлил қилинади. 
Ўзбекистон Миллий архиви фондларида сақланаѐтган бир қатор ҳужжатларда, 
Ўзбекистонда темир йўллар қурилиши, эскиларининг таъмирланиши билан боғлиқ 
тарихий маълумотлар акс этган. Жумладан, Балиқчи-Чинобод темир йўли қурилиши, 
унинг лойиҳалаштирилиши, лойиҳанинг асосланиши билан боғлиқ бир қанча 
маълумотларга эга бўламиз.
Р-837 фонд, 1-рўйҳат, 1309-йиғма жилд, 4-вароғида мазкур лойиҳанинг 
асосланиши акс этган. Мазкур ҳужжатда Андижон вилояти, Балиқчи тумани райком 
секретари Назаров номидан ЎзССР Халқ Комиссарлар совети Султон Сегизбоев 
номига мурожаат йўлланган. Юқоридаги ҳужжатда Балиқчи-Чинобод темир йўли 
қурилиши учун асослар кўрсатилган
18
. Ҳужжатга кўра, Балиқчи тумани Андижон 
шаҳрига 40 км узоқликда жойлашган бўлиб, мазкур масофанинг 12 км лик қисми 
тупроқ йўлдан иборат эканлиги қайд этилган. Балиқчи туманининг ўша пайтдаги 
Сталин районигача бўлган масофаси эса 22 км бўлиб, ушбу йўл ҳам тупроқ йўл 
бўлган. Балиқчи тумани Наманган вилояти маркази ҳисобланувчи Наманган шаҳрига 
33 км масофада жойлашган бўлиб, тумандан вилоят марказигача Қорадарѐ ҳамда 
18
ЎзР МА. Р-837, 1-рўйҳат, 1309-йиғма жилд, 4-вароқ

---