|
II. HISOB QISMI
ABIYOTLAR
KIRISH
Sir emaski, O‘zbekistonda so‘nggi yillarda barcha sohalar kabi qurilish sohasini rivojlantirishga ham alohida e’tibor berilmoqda. Tizimni yanada takomillashtirishga qaratilgan hukumat va davlat rahbarining farmon hamda qarorlari, qabul qilingan davlat dasturlari, ular ijrosini ta’minlash, tarmoqda islohotlar samaradorligini oshirish bo‘yicha olib borilayotgan tadbirlar natijada bunyodkorlik ko‘lamlari tobora kengayib bormoqda.
Biroq, qurilish sohasidagi yangi davrning boshlanishi, tizimdagi muammolarni aniqlash, tan olish va ochiqlash, ayniqsa, ularni yechish oson kechgani yo‘q. 2017-2019 yillar va 2020 yilning shu kuniga qadar qurilish sohasini tartibga soluvchi jami 40 ga yaqin qonun, farmon va qarorlar qabul qilindi: 2017 - 4 ta, 2018 yilda - 13 ta, 2019 yilda - 10 ta va 2020 yilning shu kunigacha 10 dan ortiq. Ushbu qaror va farmonlar tizimda yillar davomida saqlanib qolgan muammolarni tubdan isloh qilishga qaratildi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 1 mayida PQ-2936-son O‘zbekiston Respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qarori qabul qilindi. Unga ko‘ra, Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi tarkibiy tuzilmasi tubdan o‘zgartirildi va yangi vazifalar qo‘yildi. Qo‘mitaning hududiy bo‘linmalari qo‘shimcha shtat birliklari bilan kengaytirildi. Natijada, 11 ta hududda “O‘zshaharsozlik” va Samarqand shahrida “Toshkentboshplan” loyiha instituti filiallari, shuningdek, 13 ta hududda 26 ta yetakchi loyiha tashkiloti ochildi. Toshkent va Samarqand arxitektura-qurilish institutlari hamda 14 ta qurilish kasb-hunar kolleji qo‘mita tasarrufiga o‘tkazildi.
Biroq, sohaga doir normativ hujjatlar, jumladan, shaharsozlik qoidalari va qurilish me’yorlarining aksariyat qismi eskirgan, sobiq tuzum davridan qolib ketganligi tufayli, ushbu me’yorlarni zamonaviy talablarga moslashtirish dolzarbligicha qoldi. Yorug‘lik o’tkazish uchun mo‘ljallangan shaffof panellarning o‘lchamlari oddiy plitalarning o‘lchamlari singari bo‘ladi. Bunday panellar xonalarda katta yoritilganlik talab qilingan hollarda ishlatiladi. Yorug‘lik aeratsiya qurilmalari - fonuslar va panellardan tashkil topgan bo'ladi. Bu qurilmalarning yechimlari oldin ko‘rib chiqilgan qurilmalarning yechimlari singari bajariladi. Aeratsiya fonarlari konstruksiyalari ham ilgari qarab chiqilgan yorug'lik fonuslariga o‘xshash bo‘ladi. Fonar po‘latdan tayyorlangan karkasga ega. Balandligi 1,7-3,4 m ni tashkil etadi. Qarab chiqilgan fonarlar tavaqalarini ochib-yopish, ulaming shishalarini tozalash maxsus moslamalar yordamida amalga oshiriladi. Shundaylardan biri qurilish amaliyotida qo'llanilayotgan richagli tortqich asbobidir. Bunday bitta asbob yordamida 15 tagacha (balandligi 3,4 m gacha) olti metrli shamol to‘suvchi panellami ochib-yopish mumkinO‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 2 apreldagi «Qurilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PF-5392-son farmoniga muvofiq Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi negizida O‘zbekiston Qurilish vazirligi tashkil etildi.
Hozir yog'och deraza panjaralari ro'mida chirimaydigan, ko'rkam plastmassa derazalari keng tarqalmoqda.Hozirgi me’morchilikda struktura elementlari oralig'ini to'ldiruvchi oynaband devorlar, yaxlit panellar va yaxlit devorlar keng ko'lamdaqo'llanilmoqda. Lekin binolarda oynalanish darajasi qancha katta bo'lsa, shuncha ko'p issiqlik yo'qotiladi, yozning issiq kunlarida esa bino ichida harorat ko'tarilib ketishi mumkin. Amaliyotda vitrajlarni qo'llash ko'proq uchramoqda. Ular bir qavatli,ikki va uch qavatli oynalardan iborat bo'ladi. Vitrajlar butun bino devorlarinialmashtirishi mumkin. Ular vertikal va gorizontal lentasimon ko'rinishga ega bo'ladi. Vertikal vitraj binodan bo'rtib chiqqan yoki bino devori sathida joylashgan bo'lishi mumkin. Vitrajlar oynasi vertikal yoki qiya qilib or'natiladi. Ular ancha mustahkam bo'lishi bilan birga issiqlik va havo o'tkazmaslik xususiyatlari ham bor. Vitrajlar qurilish maydonchalarida yig'iladi.
Oxirgi 10—14 yil ichida imoratlarga munosabat keskin o'zgardi.Respublikamizga chet ellardan keltirilgan turli-tuman loyihalar asosida katta va noyob imoratlar qurilishi avjiga chiqib ketdi. Ularning aksariyati har tomonlama mukammal, chiroyli va zamonaviy materiallar, konstruk-siyalar asosida qurilmoqda. Ko'pincha, quyma-monolit temir-betondan devorlar, konstmktiv eiementlar, o'ta antiqa zinalar, eshik va derazalar,turli-tuman pollar va, ayniqsa, hashamatli lift konstruksiyalari joriy. Derazalar va ularning konstruktiv yechimlari. Xona ichiga tabiiy deraza o'rni orqali tushadi.
Xonaning yoritilganlik darajasi qurilish me'yorlari va qoidalari asosida aniqlanadi. Amaliyotda turar-joy binolari uchun deraza o ’rni yuzasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
