Konchilik ishi va metallurgiya” fakul`teti “umumkasbiy va iqtisodiy fanlar” kafedrasi

2.3-rasm. Ishlab chiqarishni tashkil etishning rivojlanish strategiyasini shakllantirish ketma-ketligi

Ishlab chiqarishni tashkil etish sohasidagi sanoat korxonalarining siyosatining tahlili ishlab chiqarish tizimini qayta tashkil etishning eng ko‘p ishlatiladigan beshta strategiyasini aniqlashga imkon beradi:

1. Imkoniyat strategiyasi.
2. Tashkiliy tuzilmani markazlashtirmaslik va ichki muvofiqlashtirish va nazorat mexanizmini kuchaytirish strategiyasi.
3. Sinxronlashtirilgan ishlab chiqarish strategiyasi.
4. Moddiy oqimlarni birlashtirish strategiyasi.
5. Mehnatni insoniylashtirish strategiyasi.
Imkoniyatlarni rivojlantirish strategiyasi. Ushbu strategiya korxonalar tomonidan XX asrning 60-yillaridan boshlab bozor mavqeini mustahkamlash uchun ishlatilgan va diversifikatsiyaga asoslangan. Diversifikatsiya, qoida tariqasida, texnologiya va (yoki) marketing bilan o‘zaro bog‘liq mahsulot ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish yaratish orqali amalga oshiriladi. Bunday strategiya mahsulot bo‘limlarini shakllantirishga asoslangan tashkiliy tuzilmani qayta tashkil etishni belgilaydi. Korxona imkoniyatlarining kengayishi mahsulot ishlab chiqarish hajmini, savdo va foydani barqarorlashtirish, bozor sharoitlariga bir tomonlama qaramlikdan qutulish imkonini beradi.
Tashkiliy tuzilmani markazlashtirmaslik va ichki muvofiqlashtirish, nazorat mexanizmini kuchaytirish strategiyasi. Bunday tashkiliy qayta qurishning maqsadi - boshqaruvni boshqarishning umumiy siyosati doirasida keraksiz boshqaruv aloqalarini yo‘q qilish va ularning funksiyalarini quyi darajalarga o‘tkazish va xodimlarni korxonalarni boshqarishdagi ishtirokini oshirish.
Sinxron ishlab chiqarish strategiyasi. Ushbu strategiya kompaniyani "aniq talab" va minimal zaxiralar bilan ishlab chiqarishni tashkil etishga yo‘naltirilgan. Sinxron ishlab chiqarish strategiyasi birinchi bo‘lib Toyota kompaniyasi (YAponiya) tomonidan ishlab chiqilgan va amalga oshirilgan. Hozirgi kunda u AQSH, Germaniya, Fransiyadagi ko‘plab kompaniyalar tomonidan qo‘llaniladi.
Moddiy oqimlarni integratsiyalashtirish strategiyasi. Buyurtmani qabul qilingan paytdan boshlab iste’molchiga etkazish vaqtigacha bajarilishini nazorat qilishning tashkiliy mexanizmini yaratishni o‘z ichiga oladi. Ushbu strategiyaga muvofiq, ishlab chiqarishni tashkil etish yagona oqimli tizim, shu jumladan xom ashyo manbai, ishlov berish bosqichlari va yakuniy mahsulotni taqsimlashni o‘z ichiga olgan material oqimlari harakati ustidan nazoratni ta’minlaydigan tarzda qurilgan.