Konchilik” fakulteti “konchilik ishi” kafedrasi “geodeziya”



Download 5,77 Mb.
bet9/64
Sana03.04.2022
Hajmi5,77 Mb.
#526369
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   64
Bog'liq
Geodeziya maruzalar matni

Azimutlar. Joyda berilgan chiziq uchidan o‘tgan meridianning shimol yo‘nalishidan soat strelkasining yurishi bo‘yicha chiziq gorizontal qo‘yilishining yo‘nalishigacha bo‘lgan burchak azimut deyiladi va A bilan belgilanadi. Masalan, ABCD poligonda AB chiziqning (2.5-shakl) azimuti A1 ga teng bo‘lib, AAB =A1 shaklida yoziladi. Xuddi shunga o‘xshash, BC chiziq azimuti ABC =A2 va ACD=A3, ADA=A4. Azimut qiymati 0° dan 360° gacha bo‘la oladi, ya’ni 0° A  360°. Azimut qiymati berilsa, shu azimutga tegishli chiziqni yasash mumkin.
Masalan, MN chiziqning azimuti AMN=120°00' bo‘lsa, chiziqni yasash uchun M nuqtani belgilab (2.6-shakl), undan meridian SHJ o‘tkaziladi; keyin transportir yordamida M nuqtada shimoldan hisoblab 120° burchak yasaladi.
To‘g‘ri va teskari azimut. Geodeziyada chiziq nomini ikki harf bilan belgilashda harflarning oldin-keyinligiga qarab, chiziq yo‘nalishi o‘zgaradi va, shunga yarasha, chiziq azimutining qiymati ham turlicha bo‘ladi. Masalan,
2.7-shaklda AB chiziqni to‘g‘ri desak BA chiziq teskari bo‘ladi; bu chiziqlarning azimutlari ham to‘g‘ri va teskari deyiladi.


2.5-shakl.
AB chiziqning A nuqtasidan SHAJA meridianini, B nuqtasidan SHBJB meridianini utkazsak, azimut ta’rifi bo‘yicha AB chiziqning azimuti AAB=A to‘g‘ri azimut, BA chiziqning azimuti ABA=A' teskari azimut bo‘ladi. To‘g‘ri va teskari azimutlar orasidagi munosabatni quyidagicha chiqarish mumkin. B nuqtadan A nuqta meridiani SHAJA ga parallel SHAJA, chiziq o‘tkazib, burchaklarni shakldagicha belgilasak quyidagini yozamiz:
A'=A+180°+, (2.1)
bu yerda — ikki meridian orasidagi burchak bo‘lib, meridianlarning yaqinlashish burchagi deyiladi. SHunday qilib, teskari azimut to‘g‘ri azimut bilan 180° va meridianlar yaqinlashish burchagi yig‘indisiga teng. A nuqtaga nisbatan B nuqta o‘ngda (misoldagi kabi) bo‘lsa, musbat, chapda (g‘arbda) bo‘lsa, manfiy bo‘ladi, shunga ko‘ra (2.1) formula o‘zgarmaydi, o‘z ishorasi bilan olinadi.

2.6-shakl. 2.7-shakl.

Download 5,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   64




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish