Konchilik elektr mexanika



Download 26,42 Mb.
bet2/11
Sana31.12.2021
Hajmi26,42 Mb.
#230872
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
oquv qullanma gidravliokadan tajriba

TAJRIBA ISHI №1
BERNULLI TENGLAMASI YORDAMIDA PEZOMETRIK VA GEOMETRIK BOSIM CHIZIG’I DIAGRAMMASINI TUZISH.

Ishdan maqsad:


a) Tajribada suyuqlik oqimning potensial va kinetik energiyalarining Bernulli tenglamasi asosida o`zgarishini tekshirish;

b) Pezometrik va to`liq bosim chiziqlarini chizish;

v) Bosim yuqotilishi kattaligini topish.
Qisqacha nazariy ma`lumot.
Bernulli tenglamasi suyuqlik oqimi uchun energiyani saqlanish qonunini bildirib, u solishtirma holat (z)va solishtirma potensial ( ), solishtirma kinetik energiya hamda ikki kesim orasidagi solishtirma (h1-2)energiya yuqotilishini bir biriga bog`laydi va ularning yig`indisi butun kesim uchun o`zgarmasligini ko`rsatadi.

Barqaror harakat qilayotgan haqiqiiy suyuqlikning elementar qatlami uchun Bernulli tenglamasi muayyan I-I va II-II kesimlari uchun quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi.



bu yerda: z1, z2-solishtirma tekislik (0-0) dan kesimlar oqim o`qigacha bo`lgan masofalar;
, - pezometrik bosimlar; ya'ni pezometr ko`rsatkichlar:
V1, V2 –Quvurning I va II kesimlaridagi mos oqim tezliklari;
(z1+ ), (z+ ) - solishtirma potensial energiyalar.

, – solishtirma kinetik energiyalar.
Bernulli tenglamasining geometrik mazmuni.
Bernulli tenglamasida qatnashgan hadlar chiziqli xarakterga ega bo`lib biz ularni “geometrik balandlik” deb qaraymiz;

z- Geometrik yoki geodezik balandlik (geometrik bosim);

- Pezometrik balandlik (pezometrik bosim);

Tenglamaning o’ng tomonidagi h1-2 ( ) ohirgi hadi harakat qilayotgan kesimda harakatlanayotgan suyuqlikning gidravlik qarshiliklarini yengib o’tishi uchun yo’qotilgan umumiy energiyani bildiradi.

h1-2 - napor bosimining yuqotilishi;

- tezlik balandligi (tezlik bosimi);

α - tezlikni quvur ichida tekis tarqalmaganligi, tezlik (Koriolos) koeffitsenti. Haqiqiy suyuqlik uchun doimiy (α)ni tajribada 1.1 ga neng deb hisobga olinadi.


Bu kattalik to’liq solishtirma energiya oqimi bo’lib, gidradinamik bosim (napor ) H deb ataladi.
Bernulli tenglamasining geometrik mazmuni shuni ko`rsatadiki, barqaror harakat qilayotgan haqiqiy suyuqlikning elementar qatlami uchun kattaliklarining yig`indisi o`zgarmas bo`lib qoladi.
Bernulli tenglamasining energetik mazmuni.
z solishtirma holat energiyasi;

- solishtirma potentsial energiya;

- solishtirma kinetik energiya;

h1-2 – solishtirma yo`qotilgan energiya.


Shunday qilib, Bernulli tenglamasining energetik mazmuni shuni ko`rsatadiki, barqaror harakat qilayotgan haqiqiy suyuqlikning elementar qatlami uchun solishtirma energiyalar yig`indisi oqimning uzunligi bo`yicha o`zgarmas bo`lib qoladi.
Tajriba qurilmasining tuzilishi.
Tajriba qurilmasi, har xil kesimga ega bo`lgan quvurlardan tashkil topgan (1.1 rasmga qarang). Bu tajriba qurilmasi quvur uzunligi bo`yicha bir necha pezometrlar (5) va jo`mrak (8) bilan jihozlangan. Tajriba qurilmasiga nasos orqali suyuqlik haydaladi, jo`mrak (2), suyuqlik solingan idish bosimi (∆=cоnst) o`zgarmas holatda bo`lishini ta'minlaydigan qilib ochiladi va suyuqlik tajriba o`tkaziladigan qurilmalarga quvur tarmog`i orqali yuboriladi. Bosimli idishning doimiy sathi (3) suyuqlik sathini ushlab turuvchi oqava quvuri yordamida ushlab turiladi. Suyuqlikning sarfi (9) o`lchov idishi va elektron sekundomeri yordamida o`lchanadi.

1.1- rasm



1-Nasos orqali suyuqlik uzatuvchi quvur; 2,8-Ventil; 3-Suyuqlik sathini ushlab turuvchi quvur; 4-Bosimli suyuqlik idishi; 5- Pezometrlar; 6- Suyuqlik to`lqinini tinchlantiruvchi to`siq; 7- Venturi sarf o`lchagichi;; 9- o`lchov idishi; 10- probka; 11- Suyuqlik sathini ko`rsatuvchi naycha; I, II, III, IV, V, VI, -kesimdagi pezometrlar.

Ishni bajarish va o`lchash tartiblari.


a) Tajriba quvurining chizmasidan o`lchamlari yozib olinadi.

b) Ventilni yopib bosimli idish suv bilan to`ldiriladi.

v) Bosimli idishdagi barqarorlashgan suvning sathi No`lchanadi.

g) Jo’mrak shu darajada ochiladiki, V pezometrik suvning balandligi 10÷20 sm ga teng bo’lsin.

d) Har bir kesim uchun pezometrik bosim o`lchanadi.

e) Suyuqlik sarfi o`lchanadi. Tajriba uch xil holatda bajariladi. Har safar tajriba bajarilishida “o`lchash” holatiga olib kelinadi va shundan keyin suyuqlik oqimi o`lchash idishiga yo`naltiriladi. Suyuqlik hajmi o`lchash idishi yordamida aniqlanadi. Tajriba jo`mrak har xil holatda ikki marotaba qaytariladi.

Quvur o’qidan taqqoslangan tekislikkacha bo’lgan vertikal masofa z, hisoblashlarda z=0,7m teng.
O`lchov natijalari 2.1 –jadvalga yoziladi.

2.1-jadval





Pezometrning ko’rsatkichlari

W

t

D=2,0см, d=1,0см, z=0,7м, L=1,0м


















см

см

См

см

см

см










1

2

3

4

5

6

7

8

9

10














Hisoblash usuli.


1. Suyuqlik sarfi Q=W/t formula yordamida sm3/sek birliklarda hisoblanadi.

2. Har bir quvurning ko`ndalang kesimi uchun oqimning o`rtacha tezligi V=Q/ω sm/sek, formuladan topiladi. Bu yerda , sm2

3. Har bir quvur ko`ndalang kesimi uchun tezlik bosimi aniqlanadi yoki Yeksolishtirma kinetik energiya o`zgarishi quyidagi formuladan aniqlanadi

, bu yerda α ni birdan katta deb qabul qilamiz.

4. Potensial energiyaning o`zgarishini quyidagicha aniqlaymiz.


Yek=

5.III-IV va V-VI kesimlarda bosim yuqotilishi:


hIII-IV=HIII– HIV
hV-VI=HV - HVI

Bu yerda: H1 – 1-chi yuzaning to’liq solishtirma energiyasi,

Hn– n- chi yuzaning to’liq solishtirma energiyasi
6. Hisoblangan, olingan natijalar 2.2 jadvalga yoziladi.

Pezometrik va to`liq bosimlarning o`zgarish grafigini chizish uchun 2.2-jadvaldan olingan hisob natijalaridan foydalaniladi. Millimetrlangan qog`ozga ma'lum masshtabda belgilanib o`rganiladigan quvurning tasviri tushiriladi.

L o`qida kesim masofalari belgilanadi.

H o`qlari bo`yicha har bir kesimga ta’luqli pezometrik bosim (balandligi) qo`yib chiqiladi va ularning uchlarini tutashtirib pezometrik bosim chizig`ini olamiz (1.2-jadvalga qarang).

To`liq bosim chizig`ini olish uchun har bir kesimga to`g`ri keladigan pezometrik bosim ustiga H o`qi bo`yicha tezlik bosim balandligi , qiymatini 2.2 jadvaldan olib qo`yilib uchlarini tutashtirsak to`liq bosim chizig`ini olamiz (1.2- jadvalga qarang).

Gidravlik qiyalik i - ni topamiz


bu yerda Hb va H0 – har bir uchastkaning boshlang`ich va oxirgi to`liq bosimlari.



l-quvur uzunligi bo`yicha pezometrik bosim naychalarining oraliq masofalari.

2.2-jadval






Ko’rsatkichlar

O’lchov birligi




I II III IV V VI

1

2

3

4 5 6 7 8 9

1.

2.

3.



4.

5.

6.



7.

Quvur diametri

Haqiqiy kesim

O’rtacha tezlik

Solishtirma kinetik energiya

Solishtirma potensial energiya

To’liq solishtirma energiya

Napor yo’qotilishi


sm

sm2

sm/s

sm

sm



sm

sm




Nazorat savollari.




  1. Suyuqlikning barqaror harakatini tushuntiring? Suyuqlikning boshqa ko`rinishdagi harakatini nomini ayting va uni tavsiflang?

  2. Suyuqlik harakatini uzilmaslik tenglamasini asosiy ma'nosi nimadan iborat?

  3. D. Bernulli tenglamasining asosiy ma'nosiga izoh bering?

  4. D. Bernulli tenglamasini qo`llanish shartini tushuntiring?

  5. D. Bernulli tenglamasining geometrik ma'nosini izohlang?

  6. D. Bernulli tenglamasining energetik mazmunini izohlang?

D. Bernulli tenglamasining fizik mazmunini izohlang?

Download 26,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish