Kompyuterning dasturiy ta`minoti Sistemaviy dasturiy ta`minot Amaliy dasturiy ta`minot

arj e – d ? matn
ko`rinishida bo`ladi. Arxiv fayl bir butun bo`lib, diskning nosozligi yoki boshqa boblarga ko`ra uning qismini o`qib olish mumkin bo`lmasa arxiv fayldagi barcha fayllardan ajralib qolish mumkin. Bunday ko`ngilsiz holatlarning oldini olish uchun asosiy fayllarni yo`qotmay turib tuzilgan arxiv faylni tekshirib ko`rish kerak.. Buning uchun quyidagi buyruqdan faydalaniladi.


arj t matn. arj
Buyruqdagi t harfi test so`zidan olingan bo`lib, tekshirish ma`nosini anglatadi. Buyruqning bajarilish natijasida ekranda arxivdagi fayllar ro`yxati va har bir fayl nomidan keyin, agar u yaxshi holatda bo`lsa << OK >> , qandaydir hatolika ega bo`lsa, << CRC error! >> yozuvi chiqariladi. Test oxirida arxivdagi xatolar soni ko`rsatildi. Xato jiddiyroq bo`lganda test jarayoni to`xtab qolishi ham mumkin. Bunday holatlarda arxiv faylni qayta tuzish lozim.
Agar asosiy fayllar o`chirilgandan keyin arxiv faylda xato borligi aniqlansa, arxiv faylni davolovchi parametrlar jr yoki jrl bilan ochish lozim.

arj e – jr matn. arj. Arj e – jrl matn. arj
Buyruqlarning birinchisi zararlangan arxivlarni ochadi.

Mavzu:Antivirus dasturlari va ular bilan ishlash

Reja:
1. Kompyuter viruslari haqida umumiy tushunchalar
2. Kompyuter viruslaridan himoyalanish usullari
3. Antivirus dasturlari


Kompyuter viruslari haqida umumiy tushunchalar

Virus nima?
Virus dasturi kompyuterdagi ma'lumotlar butunligini buzishga yoki ularni o'chirishga mo'ljallangan bo'ladi. Ilk bor virus dasturlari AQShda ishlab chiqarilgan, chunki aynan bu davlatda shaxsiy kompyuterlar keng tarqalgan edi. Ilk bor ishlab chiqarilgan virus dasturlari foydalanuvchini hotirjamligini buzishga va asabiga tegishga qaratilgan edi. Lekin keyinchalik ular zarar yetkazishni o'zining maqsadi sifatida qabul qilib oldi. Hozirgi paytda butun dunyo buyicha 200000 dan ortiq virus dasturlari mavjud. Ular kompyuter viruslari bo'lib, kompyuterdagi ma'lumotlarga zarar yetkazadi yoki kompyuterning ishlash samaradorligini tushirib yuboradi.
Mashxur «doktor» lardan biri D.N.Lozinskiy virusni kotibaga o`xshatadi.
Tartibli kotibani faraz qilsak, u ishga keladi va stolidagi bir kunda qilishi kerak bo`lgan ishlarni – qog`ozlar xatlarni ko`radi. U bir varog`ni ko’paytirib bir nusxasini o`ziga ikkinchisini keyingi qo`shni stolga qo`yadi. Keyingi stoldagi kotiba ham kamida ikki nusxada ko’paytirib, yana bir kotibaga o`tkazadi. Natijada kontoradagi birinchi nusxa bir necha nusxalarga aylanadi. Ba’zi nusxalar yana ko’payib boshqa stollarga ham o`tishi mumkin.
Kompyuter viruslari taxminan shunday ishlaydi, faqat qog`ozlar o`rnida endi dasturlar, kotiba bu - kompyuter. Birinchi buyruq «ko`chirish-nusxa olish» bo`lsa, kompyuter buni bajaradi va virus boshqa dasturlarga o`tib oladi. Agar kompyuter biror zararlangan dasturni ishga tushirsa virus boshqa dasturlarga tarqalib borib butun kompyuterni egallashi mumkin.
Agar bir dona virusning ko’payishiga 30 sekund vaqt ketsa, bir soatdan keyin bu 1000000000 dan ortib ketishi mumkin. Aniqrogi kompyuter xotirasidagi bo`sh joylarni band qilishi mumkin.
Xuddi shunday voqea 1988 yili Amerikada sodir bo`lgan. Global set orqali uzatilayotgan informastiya orqali virus bir kompyuterdan boshqasiga o`tib yurgan. Bu virus Morris virusi deb atalgan.
Ma’lumotlarni virus qanday yuk qilishi mumkin degan savolga shunday javob berish mumkin:
1. Virus nusxalari boshqa dasturlarga tez ko’payib o`tib oladi;
2. Kalendar bo`yicha 13-sana juma kunga tug`ri kelsa
hamma hujjatlarni yo`q qiladi (uchiradi).
Buni hammaga ma’lum «Jerusalem» («Time» virusi ham deb ataladi) virusi juda «yaxshi» amalga oshiradi.
Ko’p hollarda bilib bo`lmaydi, virus qayerdan paydo bo`ldi.

Kompyuter viruslari - ko’payuvchi, dasturlarni